„სკოლაში მოვდივართ დროულად“, „თუ რამის თქმა გვსურს, ვიწევთ ხელს“, „ვინარჩუნებთ სისუფთავეს“ და სხვა ბევრი ჭრელი წესი არსებობს, რომლებსაც ხშირად ვუმეორებთ მოსწავლეებს. ვაკეთებ წესების პლაკატებს და თვალსაჩინო ადგილას ვაკრავთ საკლასო ოთახში.
გვიფიქრია, იმაზე ესმის თუ არა მოსწავლეს ყველა წესის მნიშვნელობა? ეთანხმება თუ არა მათ? როგორი იქნებოდა წესები, რომლებსაც ჩვენ კი არა, თვითონ შემოგვთავაზებდნენ და შეიმუშავებდნენ? გიზიარებთ ჩემს პრაქტიკულ გამოცდილებას, რომელიც სწორედ მოსწავლეების მიერ შემუშავებულ წესებს ეხება.
„მე და საზოგადოების“ გაკვეთილია. სახელმძღვანელოს ერთ-ერთ გვერდზე ნახატებია შემოთავაზებული და გვეკითხებიან: აბა თუ გამოიცნობ, რომელი წესისკენ არის მიმართული ეს ილუსტრაციაო. შინაარსიდან გამომდინარე ვცდილობთ, წესის გამოცნობას. რამდენიმე წესის შეხსენების შემდეგ მიჩნდება სურვილი, მოსწავლეებმა თავად შეიმუშაონ ისინი, თუმცა მანამდე საჭიროა მათი მომზადება.
– თქვენი აზრით, რისთვის არსებობს წესები? – ვეკითხები კლასს.
– იმისთვის, რომ წესრიგი იყოს, – მპასუხობს ერთი მოსწავლე.
– რა იქნებოდა, წესები რომ არ არსებობდეს? – არ ვეშვები.
– ალბათ ქაოსი. მპასუხობენ მოსწავლეები და არგუმენტებად გზაზე გადასვლის, შუქნიშნის აუცილებლობის მაგალითები მოჰყავთ.
– გვაქვს თუ არა კლასში წესები? რომელ წესს გაიხსენებდით? ეთანხმებით ამ წესს?… რამდენიმე შეკითხვის შემდეგ უკვე მთელი კლასი ჩართულია და თითქმის ვაღწევ ჩემს მთავარ მიზანს – სწორედ ისინი ვაქციო წესების შემქმნელებად.
კლასს ვყოფ რამდენიმე ჯგუფად და ვკარნახობ ინსტრუქციას. მათ უნდა შეიმუშაონ სასკოლო წესები. რის გათვალისწინებასაც თვლიან საჭიროდ. ჩამოწერონ და ფორმატზე გააფორმონ შესაბამისი ილუსტრაციით, ხოლო პრეზენტაციისას წარადგინონ ნამუშევარი და არგუმენტებით დაასაბუთონ, რატომ თვლიან საჭიროდ ამ წესების დაცვას.
მოსწავლეებმა ჯგუფში დაიწყეს მუშაობა. სხვათა შორის არაა აუცილებელი დიდი ფორმატების წინასწარ შეძენა, თუ ის ამ დროისთვის არ გექნებათ ან დაუგეგმავი იდეა მოგივათ თავში. ოთხი თაბახის ფურცლის წებოვანი ლენტით ერთმანეთზე მიწებებით, შესანიშნავი „ფორმატი“ გამოდის.
მოსწავლეები მსჯელობენ ჯგუფებში. ვცდილობ მათ ახლო ვიტრიალო და მოვისმინო მათი მოსაზრება. რას ფიქრობენ, როგორ თანამშრომლობენ ჯგუფში. რამდენიმე ჯგუფში წესები მეორდება. პრეზენტაციის დრო დგება და თითოეული ჯგუფი გამოდის ნამუშევრებით. ერთ-ერთი კითხულობს:
- „ულამაზოა გაკვეთილზე სუსნაობა.. არ დავაბულინგოთ ერთმანეთი… მოვუაროთ სკოლის ნივთებს.. შევინარჩუნოთ დისტანცია… ვაცადოთ ერთმანეთს საუბარი“ და ა.შ.
თითოეული წესის დასახელების დროს მოსწავლეს ვთხოვ, ამიხსნას, რატომ ჩათვალა საჭიროდ ამ წესის არსებობა, რისთვის არის ის საჭირო. რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს, თუ მას არ გავითვალისწინებთ? პარალელურად კლასისთვის მიცემული მაქვს დავალება, რომ პრეზენტაციისას პარალელი გაავლონ თავიანთ და ჯგუფის სხვა წევრების მიერ შემუშავებულ წესებს შორის. გამეორების შემთხვევაში კი დაფიქრდნენ, რამდენად დაემთხვა მათი მოსაზრება ერთმანეთს. ამით ვცდილობ, პროცესში მაქსიმალურად ჩავრთო ყველა მოსწავლე.
შემდეგ გაკვეთილზე მოსწავლეებს ვთავაზობ ვიდეორგოლის შექმნას, რომელიც უცხოური ვიდეოს ანალოგია. ვაყურებინებ ვიდეოს და მათთან ერთად განვიხილავ თითოეულ წესს. შემდეგ კი ვგეგმავთ ჩვენეულ ვარიანტს.
ვიდეოს შექმნის პროცესში მოსწავლეებმა უკეთ დაინახეს წესების მნიშვნელობა და საჭიროება. მე კი გთავაზობთ ჩვენ მიერ შექმნილ ვიდეორგოლს – როგორი უნდა იყოს საკლასო წესები და პოზიტიური ქცევა სკოლაში.
