პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

სასწავლო პროექტი – აკვნის „ნანები“, როგორც შემოქმედებითი უნარის განვითარების საუკეთესო საშუალება.

ხალხური შემოქმედება ქართველი ერის უდიდესი მონაპოვარია. ფოლკლორი ცოდნის ძირითადი წყაროა აღზრდის პრინციპების შესახებ, რომლებიც ქართველი ხალხის კულტურაში, მის ზნეობრივ და რელიგიურ საფუძვლებში ჩამოყალიბდა. ხალხური შემოქმედების ხატოვანი ხასიათი გავლენას ახდენს პიროვნების ემოციურ და სენსორულ სფეროზე.

მუსიკალური ფოლკლორი – ტრადიციული ხალხური მუსიკალური ხელოვნებაა, რომელიც საუკუნეებს ითვლის. ეს არის მხატვრული პედაგოგიკა, სადაც აღზრდა-განათლება ხორციელდება სიტყვებით, მუსიკით, მოძრაობითა და რიტმით.

ფოლკლორის საგანმანათლებლო პოტენციალი უსასრულოა. არაფერი უწყობს ხელს პიროვნების ჩამოყალიბებასა და განვითარებას ისე, როგორც ხალხური ტრადიციები, რიტუალები, ზეპირსიტყვიერება და სიმღერები.  ფოლკლორი, როგორც ადამიანის აღზრდისა და განვითარების ამოუწურავი წყარო, აქტიურია სოციალურ და პედაგოგიურ გარემოში. ეს განპირობებულია ფოლკლორის ჟანრების ფუნქციური მახასიათებლებით, ეროვნული კულტურის თაობიდან თაობაში გადაცემის პროცესის უწყვეტობით.

შორეულ საუკუნეებში შექმნილი, თაობიდან თაობას გადაცემული აკვნის „ნანები“ ჩვენს დრომდე შემოგვრჩა, რომელიც ადასტურებს დედისთვის ბავშვის მიერ დაკავებული ადგილის ღირებულებას. აკვნის „ნანა“ არის ფასდაუდებელი მასალა, რომელიც საშუალებას აძლევს ბავშვს იგრძნოს მშობლიური ენა, მისი მელოდია და რიტმი. „იავნანა“ გაჯერებულია ხალხური სულისკვეთებით, ის ამდიდრებს ბავშვების ლექსიკას.

ხალხური მუსიკა ბავშვის ცხოვრებაში ადრეული პერიოდიდან შემოდის. ბავშვობა ასოცირდება დედის ნაზ ხმასთან, მშვიდ მელოდიასთან და „იავნანას“ დამამშვიდებელ სიტყვებთან, რომლის ტექსტი მარტივია, მისი ინტონაცია კი სავსეა სითბოთი და მზრუნველობით. „იავნანა“ დედის ხელებს ჰგავს, რომელიც ბავშვს უხილავი, ბოროტი ძალებისგან იცავს. პირველი ბგერები, რომლებიც ბავშვს ესმის, არის დედის ხმა და მის მიერ შესრულებული „იავნანა“.

„ნანები“ მივიწყებას მიეცა. თანამედროვე დედები იშვიათად უმღერიან შვილებს „იავნანას“, ამის მიზეზად კი მუსიკალური უნარის ნაკლებობას, ტექსტის არცოდნასა და დროის სიმცირეს ასახელებენ. ძალიან ხშირად „ნანების“ ნაცვლად ისინი ბავშვს უბრალოდ მშვიდ მუსიკას ასმენინებენ ან ტელევიზორის ხმაზე აძინებენ. დღეს  ცოტას თუ ესმის, რომ „ნანა“ბავშვის განვითარებისა და მასთან კომუნიკაციის საუკეთესო საშუალებაა. „იავნანა“ ბავშვზე ემოციურ გავლენას ახდენს და მჭიდრო კავშირს ამყარებს დედასა და შვილს შორის.

მე საჯარო სკოლის დაწყებით საფეხურზე ვასწავლი. მაია ოთიაშვილის მე-4 კლასის სახელმძღვანელოში შეტანილია აკვნის „ნანები“. ბავშვებთან ჩავატარე გამოკითხვა და აღმოჩნდა, რომ ძალიან ცოტა უმღერის თავის შვილს „ნანას“. ამ გარემოებამ მიბიძგა განმეხორციელებინა პროექტი „აკვნის ნანები”  ქ. თბილისის 126-ე საჯარო სკოლის IV-6 კლასში. პროექტის მთავარი ამოცანა იყო მშობლებისა და ბავშვებისთვის „ნანების“ , როგორც საგანმანათლებლო შესაძლებლობების წყაროს გაცნობა.

მოსწავლეებს წინასწარ ვესაუბრე „ნანების“ წარმოშობისა და მნიშვნელობის შესახებ. მოისმინეს სხვადასხვა აუდიოჩანაწერი. მშობლები ჩაერთნენ „ნანების“ შესახებ ინფორმაციის შეგროვების შემოქმედებით საქმიანობაში.

პროექტის ფარგლებში ბავშვებთან მუშაობისთვის  სხვადასხვა კუთხის „ნანა“ ავირჩიე. ბავშვები არა მხოლოდ უსმენდნენ „იავნანას“, არამედ გაუჩნდათ სურვილი, ემღერათ თოჯინებისთვის.

 გაკვეთილზე მოსწავლეებს დავუსვი კითხვა:

  • რისთვის არის საჭირო „იავნანა“?
  • იციან თუ არა, რა არის აკვანი და რატომ არწევდნენ მას?

გაკვეთილზე წავიღე პატარა აკვანი, ხელით ნაქარგი პირსახოცი, ბალიში და საბანი. მასში ჩავაწვინეთ თოჯინა. ბავშვებმა სიხარულით მოირგეს დედის როლი და შეასრულეს სიმღერა „ეს აკვანი ხარატული“.

პროექტის მიზანი:

  • გაიზარდოს ბავშვების ინტერესი „იავნანას“ მიმართ;
  • გაეცნონ აკვნის „ნანებს“;
  • ისწავლონ სხვადასხვა კუთხის „იავნანები“;
  • განუვითარდეთ შემოქმედებითი, კომუნიკაციური და ემოციური უნარ-ჩვევები.

 მოსამზადებელი ეტაპი:

  • აკვნის „ნანების“ მასალის მოძიება;
  • „ნანების“ რეპერტუარის შერჩევა;
  • სიუჟეტური სურათების შერჩევა და პრეზენტაციის შექმნა ამ თემაზე;
  • აუდიო და ვიდეო ჩანაწერების მომზადება;
  • მშობლების გამოკითხვა „იავნანა“ თქვენი ბავშვის ცხოვრებაში”.

 მოსწავლეთა ჩართულობა:

  • საუბრები „იავნანას“ შესახებ;
  • „ნანების“ მოსმენა; (ხევსურული, მოხეური, თუშური, ქართლ-კახური, სვანური, რაჭული, გურული, აჭარული, ლაზური, მესხური);
  • მომზადებული პრეზენტაციის და ნახატების ნახვა;
  • „იავნანას“ სიმღერა;
  • „იავნანას“ მელოდიის იმპროვიზაციის მცდელობები;
  • როლების შესწავლა;
  • გათამაშება „იავნანას“ შინაარსის მიხედვით;
  • დაძინებამდე „იავნანას“ მოსმენა.

 

 მასწავლებლის ჩართულობა:

  • „იავნანას“ შესწავლა;
  • სათამაშო სიტუაციების შექმნა;
  • დრამატიზაციისთვის როლების სწავლა;
  • ბავშვებისთვის „იავნანას“ ჩანაწერების მოსმენა.

საბოლოო შედეგი:

  • ემოციური რეაგირების გამოვლინება ბავშვებში „იავნანას“ მოსმენისა და სიმღერის დროს;
  • ცვლილებები ბავშვების თამაშებში (თოჯინების დაძინება, იავნანის მღერა, თოჯინის რწევა);
  • საჭირო მომენტში „იავნანას“ შესრულება;
  • დაძინებამდე მშობლები შვილებს უფრო ხშირად უმღერებენ „იავნანას“.

 

 პროქეტზე მუშაობის შედეგად:

მოსწავლეები გამოიმუშავებენ შემოქმედებითი აზროვნების უნარ-ჩვევებს. მეტად დააფასებენ კულტურულ მრავალფეროვნებას, გაუადვილდებათ ერთმანეთთან კომუნიკაცია, შეძლებენ განსხვავებული აზრის მოსმენას.

ამ პროექტმა საშუალება მომცა, დავკვირვებოდი ბავშვებს  მუშაობის პროცესში. ასე უკეთესად გამოვლინდა მოსწავლეთა ინდივიდუალური თავისებურებები და უნარ-ჩვევები. გამოჩნდა უფრო მკვეთრი კონტურები მოსწავლეებთან სოციალური უნარებზე მუშაობის კუთხით.

პროექტით სწავლებამ ხელი შეუწყო აქტიური შემოქმედებითი საქმიანობის ორგანიზებას, ურთიერთობების ჰარმონიზაციას, ბავშვების შემოქმედებითი შესაძლებლობების განვითარებას, კომუნიკაციის უნარებსა და მუსიკაზე ემოციურ რეაგირებას.

„იავნანაში“ ასახულია დედის სამყარო: მისი გრძნობები, გამოცდილება, ოცნება შვილის მომავალზე, როგორც დედა-შვილის განუყოფელი ერთიანობის გამოხატულება.

დღეს ეს ჟანრი ხალხური შემოქმედების მარგალიტია მთელი თავისი მრავალფეროვნებით.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი