მე -პერსონაჟი- აქტივობები შემოქმედებითი წერისთვის

რაზე წერს და ლაპარაკობს მოსწავლე ყველაზე თავისუფლად და გახსნილად? ( რა თქმა უნდა, ბუნებრივ და დადებით გარემოში), რასაკვირველია, საკუთარ თავზე? ოჯახზე, ჰობიზე, საყვარელ საჭმელსა და მუსიკაზე. რატომ არ შეიძლება ეს  ცოდნა, ერთი მხრივ, შემოქმედებითი წერის აქტივობად გამოვიყენოთ, მეორე მხრივ – მოსწავლეს საშუალება მივცეთ უკეთ გამოხატოს და წარმოადგინოს თავისი შესაძლებლობები და ბოლოს, რაც მთავარია, მისი პრობლემების, ხასიათის, დამოკიდებულების შესახებ მეტი გავიგოთ.

გთავაზობთ რამდენიმე აქტივობას, სადაც მოსწავლე საკუთარ თავს, როგორც პერსონაჟს აღწერს, საინტერესო და მხიარულ დავალებას ასრულებს და თანაც, კიდევ უფრო მეტად უღრმავდება საკუთარ შესაძლებლობებს.

აქტივობა1

მე – მწერლის პერსონაჟი

ნაბიჯი1.

ამოვარჩევთ მოსწავლეთა ასაკობრივი ინტერესებიდან გამომდინარე რამდენიმე ლიტერატურულ პერსონაჟს, რომელიც საკუთარ ამბავს მოგვითხრობს. ვარიანტები ბევრია, რეზო ინანიშვილის მოთხრობები, დავით ჯავახიშვილის „ბიძია სევას ამბები“, ნარგიზა მგელაძის „უცნობი ბიჭის დღიური“, ასტრიდ ლინდგრენის „მიო, ჩემო მიო“, ცოტა უფროსებისთვის სელინჯერის „თამაში ჭვავის ყანაში“ ან თამთა მელაშვილის „გათვლა“.

ნაბიჯი 2.

ვამზადებთ პერსონაჟთა გალერეას, ვარჩევთ ილუსტრაციას ან ეკრანიზაციას, ვხატავთ, დიორამებს ვაკეთებთ.

ნაბიჯი 3

პერსონაჟის რუკა- ვამზადებთ სხვადასხვა სახის კოგნიტურ სქემებს, მათ შორის, პერსონაჟის რუკის სხვადასხვა ვერსიას, ვპასუხობთ კითხვებს – რა უყვარს, რას გრძნობს, რა მოტივაცია აქვს, როგორ იღებს გადაწყვეტილებას, რა აფერხებს და ა.შ.

ნაბიჯი 4

მე-როგორც პერსონაჟი, როგორ მოვყვებოდი ამბავს, მე რომ ვიყო ამა თუ იმ წიგნის პერსონაჟი, რა შეიცვლებოდა წიგნში ჩემი ხასიათის თავისებურებების თუ გემოვნების მიხედვით, როგორც შევცვლიდი წიგნის სიუჟეტს.

ნაბიჯი 5

ჩაანაცვლე ილუსტრაცია – როგორი ვიქნები მე, როგორც ამა თუ იმ წიგნის პერსონაჟი, დავხატოთ  ან ამოვბეჭდოთ ილუსტრაცია და ჩავაწებოთ მოსწავლის ფოტო.

აქტივობა 2

მე – დაუწერელი წიგნის პერსონაჟი

თუ წინა აქტივობა, უკვე არსებულ წიგნში პერსონაჟის შეცვლას ითვალისწინებდა, ახლა სრულიად ახალი, დაუწერელი წიგნის პერსონაჟები ვხდებით.

ნაბიჯი 1

როგორი ვარ მე, როგორც პერსონაჟი:

ა. რა მიყვარს

ბ. როგორი ხასიათი მაქვს

გ. როგორ ვარ გარეგნულად

დ. როგორი გემოვნება მაქვს

ე. რის კეთება მიყვარს

ვ. რა გამომდის კარგად

ზ. რას ვგრძნობ

თ. რაზე ვდარდობ, რა მიხარია

ი. ვინაა ჩემი მეგობარი?

ნაბიჯი 2

ჟანრი წიგნისთვის, რომლის პერსონაჟიც ვიქნებოდი

ა. რა არის ჟანრი, რა ჟანრის წიგნები ვიცით?

ბ. რა გამოარჩევს თითოეული ჟანრის წიგნს?

გ.  როგორი ჟანრის წიგნების მკითხველი ვარ?

დ. რომელი ჟანრის წიგნის პერსონაჟ ვიქნებოდი?

ე. რა ამბებში გაეხვეოდა ამ წიგნის პერსონაჟი?

ნაბიჯი 3

ლიტერატურული დრო და სივრცე

ა. როგორია დრო და სივრცე სხვადასხვა ჟანრის წიგნებში?

ბ. რომელ დროსა და სივრცეში მოხდებოდა მოქმედება ჩემს წარმოსახვით წიგნში?

გ. რას შეცვლიდა ესა თუ ის დრო და სივრცე ჩემში, როგორც პერსონაჟში?

ამ ეტაპზე შესაძლოა მოვამზადოთ ლიტერატურული სივრცის რუკა, სამგანზომილებიანი ილუსტრაცია, დიორამა და სხვა.

ნაბიჯი 4

სამაგიდო თამაში, მე, როგორ პერსონაჟი

თამაშის მოსამზადებლად დაგვჭირდება:

1. დიდი ზომის ფორმატი
2. ბარათები
3. მარკერი
4. ორი ცალი კამათელი
5. მე – პერსონაჟი, რამდენიმე სათამაშო ფიგურა

მომზადება:

I ფორმატი გავყოთ ოთხ ნაწილად:

1. მოგზაურობა და ფანტასტიკა
2. ამბავი მეგობრობაზე
3. ამბავი სიყვარულზე
4. კონფლიქტური ამბავი

( თემატურად შეგიძლიათ თავად მოიფიქროთ ეს სტრუქტურული დაყოფა, თუ პოემას ასწავლით, პოემა იყოს ან ეპოსი, ნებისმიერი რამ, რაც თქვენს სასწავლო მიზნებს მიემართება, სხვადასხვა ნაწილები შეგიძლიათ აღნიშნოთ ფერით, ილუსტრაციით ან წარწერით)

II  თითოეული ნაწილი დავყოთ უფრო მცირე უჯრებად, სადაც გავანაწილებთ მოქმედების ადგილს, მიზანს, დაბრკოლებას, შეხვედრას, ნებისმიერ რამეს, რასაც შეიძლება ლიტერატურულ ნაწარმოებში შევხვდეთ.

III

ვირჩევთ სათამაშო ფიგურებს, რომელთა ფუნქციითაც შეგვიძლია გამოვიყენოთ ჭადრაკის ფიგურები ან პლასტმასის სათამაშოები, ან სულაც პლასტელინის თუ თიხისგან გავაკეთოთ, მივანიჭოთ სხვადასხვა ხასიათი, მაგალითად, გვყავდეს მებრძოლი, მოგზაური, ფილოსოფოსი, შეგვიძლია გავანაწილოთ პროფესიის, ტემპერამენტის, გემოვნების მიხედვით.

IV

ბარათები დავახარისხოთ ფერებად და შინაარსებად:

ა. ემოციები

ბ. მოქმედება

გ. დახმარება

დ. გამოსავალი

( და სხვა, თქვენი ფანტაზიის მიხედვით)

თამაშის პრინციპი:

მოთამაშეები ირჩევენ თავიანთ სათამაშო ფიგურებს და სათამაშო დაფაზე, ანუ ფორმატის ფურცელზე „დასაწყისის“ ბიჯთან განალაგებენ, თითოეული ისვრის კამათელს და ნაბიჯების შესაბამისი რაოდენობით ინაცვლებს უჯრებში.

პერსონაჟი, რომელიც მოხვდება რომელიმე ჟანრის განყოფილებაში, რომელიმე მოქმედების ადგილის, დროისა თუ სიტუაციის უჯრაში, აიღებს ბარათს, რომელიმე ემოციის ან მოქმედების გამოსახულებით, მას ევალება მოგვითხროს პატარა ისტორია ამ კომპონენტების მიხედვით. შეგვიძლია საუკეთესო ისტორიის დაწერა დავალებად მივცეთ.