უცნაური თვისება მაქვს, არ ვიცი, შეძენილი თუ თანდაყოლილი: ყველა წიგნი მახსოვს სად წავიკითხე – ჩვენი ოჯახის წიგნის თაროდან ჩამოვიღე, საჯარო ბიბლიოთეკაში ვნახე, სკოლის ბიბლიოთეკიდან გამოვიტანე, სასახლისა იყო თუ უნივერსიტეტის.
ჩემს სკოლას არცთუ დიდი, მაგრამ ძალიან კარგი ბიბლიოთეკა ჰქონდა, განსაკუთრებით – საბავშვო, და მე მისი ხშირი სტუმარი ვიყავი. ზოგჯერ პირველ გაკვეთილზე გამოტანილ წიგნს გაკვეთილების ბოლოს უკანვე ვაბრუნებდი წაკითხულს (ბევრი უინტერესო გაკვეთილი გვიტარდებოდა და რა უნდა მექნა).
სკოლის ბიბლიოთეკიდან გამოვიტანე ჩემი ბავშვობის თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი წიგნი – პატარა მაწანწალას სევდიან ამბავზე, ლონდონის ჯურღმულებში გატარებულ დღეებზე, ცირკის მსახიობ უსახლკარო ბიჭსა თუ პარიზელ გავროშზე, რომელიც დიდხანს რჩებოდა ჩემთვის ფრანგული რევოლუციის სიმბოლოდ.
ამ ბიბლიოთეკამ გამაცნო მერი პოპინსი და ვარსკვლავიანი თაფლაკვერები, მაწანწალა რასმუსი და შესანიშნავი ოჯახის საზაფხულო ისტორიები სალტკროკაზე.
სკოლის ბიბლიოთეკამ მაჩუქა რეზო ინანიშვილის მოთხრობების უკეთილშობილესი გმირები, გურამ რჩეულიშვილის ამაყი და სიცოცხლით სავსე პერსონაჟები, არჩილ სულაკაურის “სალამურას თავგადასავლის” საოცარი სამყარო, ციცინათელებისა და ჭიამაიების მწყემსი გოგო-ბიჭი, გოდერძი ჩოხელის სევდიანი სიკეთე და გიორგი ლეონიძის პროზის წყალუხვი და ფერუხვი ქართული.
მერე თანდათან ვიზრდებოდი, სკოლის ბიბლიოთეკიდან გამოტანილი წიგნებიც იცვლებოდა. ცოტა ჰემინგუეი, დოსტოევსკი, ჩეხოვის პიესები, მერე – აღმოსავლური მწერლობა, მაშინ ჩემთვის ასე უცხო და საინტერესო აკუტაგავა, აქვე – თომას მანიც, ჰესე, ფოლკნერი…
მახსოვს ის დღეები – მივიდოდი დილით, გამოვიტანდი წიგნს (ბიბლიოთეკარი თაროებთანაც მიშვებდა ხოლმე), მერე ვიჯექი კლასში და, იშვიათი გამონაკლისის გარდა, ყველა გაკვეთილზე ვკითხულობდი. კლასში კი ახალი ფარდების ყიდვისა თუ საშინელი, მხრჩოლავი “კერასინკისთვის” ნავთის მოტანის საკითხი განიხილებოდა.
მე ამ დროს ნატაშა როსტოვას პირველ მეჯლისზე ვცეკვავდი, აღდგომის კუნძულების საიდუმლოებს ვიკვლევდი ან კორფუს მზეს ვეფიცხებოდი ჯერალდ დარელის უსაყვარლესი წიგნის სხვა პერსონაჟებთან ერთად.
მოკლედ, დედაჩემის მერე, რომელიც, მას შემდეგ, რაც კითხვა ვისწავლე (5 წლისა გამართულად ვკითხულობდი), მირჩევდა და მთავაზობდა წიგნებს, მკითხველი ჩემში ჩემი სკოლის ბიბლიოთეკამ გაზარდა.
ცოტა ხნის წინ ასეთი ამბავი შემემთხვა:
ბუკინისტების აქტიური სტუმარი ვარ, ხშირად დავხეტიალობ წიგნის მტვრით დაბინდულ მათ მაღაზიებსა თუ ქუჩაში გამოდგმულ, უძვირფასესი განძით დატვირთულ თაროებთან.
ერთ ჩვეულებრივ, მზიან დღეს ხალხით სავსე ერთ-ერთ მთავარ ქუჩაზე წიგნის გამყიდველთან შევჩერდი – დავინახე ზოგიერთი ძალიან ნაცნობი წიგნი, ასე ვთქვათ, უცვლელი რეპერტუარი, როგორიცაა რომან მიმინოშვილის მიერ პროზად ნათარგმნი ილიადა, ან კონსტანტინე გამსახურდიას “დიდოსტატის მარჯვენა”. ასეთი წიგნები ზემოდან აწყვია ხოლმე, სხვა, უფრო საინტერესო საკბილო მათ ქვეშ უნდა ეძებო.
