ყველამ კარგად იცის ხვარამზეს ცნობილი ლექსი შეყვარებული ქალის ნატვრებსა და გულისწადილზე – როგორც ამბობენ, ხვარამზე მინდოდაური რეალური პოეტი ქალი ყოფილა, ფშავიდან და რეალურად უყვარდა ვაჟიკა….
აქ , ამ მშვენიერ პოეტურ სამყაროში სიყვარული ისეთი ცვლადი სუბსტანციაა, რომელსაც ყველა არსებული და ყველა შესაძლებელი ფორმის მიღება შეუძლია – წყალივითაა, რომელსაც, როგორი ფორმის ჭურჭელშიც ჩაასხამ, ისეთ ფორმას მიიღებს -შინაარსი კი ერთი დარჩება.
როგორც ამბობენ, და სავსებით სამართლიანადაც, სიტყვას მატერიალიზაციის უდიდესი უნარი აქვს, სიტყვა შეიძლება ახდეს, სიტყვა შეიძლება მოხდეს, ამიტომაა საშიში წყევლა, ამიტომაც გაახმო შეძახილმა ხე, ამიტომაცაა ნათქვამი უკვე მომხდარი – მთლიანად თუ არა, ნახევრად მაინც.
„ვერცხლის თასადამც მაქცია,
რო ღვინით აგევსებოდი,
დაფერილი მქნა წითლადა,
შამსვამდი – შაგერგებოდი;
ანა მქნა ოქროს სათითე,
რო ხელზე ჩაგედებოდი;
ანა მქნა ოქროს ბურთვაი,
კალთაში ჩაგეშლებოდი;
ან ვერცხლის ფულად მაქცია,
ჯიბეში ჩაგეყრებოდი;
ან შენი ნამგლის ყანა მქნა,
რო ფხაზე შაგეჭრებოდი.” . . . და ა.შ და ა.შ
– ლექსში გვაქვს ნატვრების ასეთი ვერბალური ფორმულები.
ერთი წამით მაინც რომ დავუშვათ და ამ ლექსში გამოთქმული სურვილების მატერიალიზაცია მოვახდინოთ, ანუ, ხვარამზემ, ყველა ზემოჩამოთვლილი მეტამორფოზა, ტრანსფორმაცია მართლაც განიცადოს სატრფოსთან დასაახლოვებლად, შედეგად, ცნობილი მოტივის ახალ ზღაპარს მივიღებთ – ალბათ ყველას გვახსოვს, როგორ გაურბის ბოროტ მტერს ჯადოქრობაში გამობრძმედილი კეთილი გმირი ხან ქათმად, ხან სიმინდის მარცვლად, ხან ნაცრად და ხანაც არწივად გადაქცევით.
ჩვენი ზღაპარი სხვაგვარი იქნება – აქ შეყვარებული ქალი სხვადასხვა „ტყავის” მორგებას სწორედ თავის მიჯნურთან მისაღწევად სცდის.
არსებითად, ამ ჩვენს ზღაპრის რეკონსტრუქციაში ხვარამზე ჩვეულებრივი პოეტი ქალიდან ქალღმერთად ან მისნად გადაიქცევა – ბერძნული მითოლოგიის რომელიმე ერატოდ, პითიად ან თუნდაც არტემიდა – სელენედ.
მაშ ასე, არსებითად უკვე სამი მნიშვნელოვანი პლასტი გადაეჯაჭვა ერთმანეთს – ლექსი, მითოსი, ზღაპარი – თუ ამას ყველაფერს სინამდვილესაც დავუმატებთ, მივიღებთ რეალურ კუთხეს – ფშავს, რომელიც, ჩვენი რეკონსტრუირებული ქალღმერთისთვის წმინდა ჭალების ფუნქციას შეასრულებს.
მოდით, ამ ჩვენს ქალღმერთს, ძველი ბერძნების მსგავსად ფუნქციებიც განვუსაზღვროთ – ვის უნდა ემფარველოს, ვის გადააფაროს წყალობის კალთა .. .
რა თქმა უნდა, შეყვარებულების მფარველი იქნება, შეუძლებელი სიყვარულის, გაუბედავი შეყვარებულების, სხვასთან გატარებული ცხოვრების, უსიყვარულოდ გაჩენილი შვილების,მარად სხვაზე მეოცნებე ცოლის და მუდამ სხვის კაბის კალთას მიჩერებული ქმრის, ძღვნადაც მდუმარე სადილებს შესწირავენ და უგემურად გადაყლაპულ ლუკმებს.
თქვენ შეიძლება შემედავოთ, მითხრათ, რომ ხვარამზე სრულიად რეალური პიროვნება იყო, ან მითხრათ, ეს გამოგონილი მითოლოგია რა საჭიროა, როცა მზის სახე იყო თავად ხვარამზე, ისე უჟღრიალებდა ოქროს საყურე. მაგრამ, მე ასე მინდა, ასეთი ახალი ქალღმერთი აღმოვაჩინე პოეტი-ღმერთების პანთეონში.
ხოდა იქნება სულაც თავისი ძველბერძენი ცალის, ცნობილი საფოს, ამ დიდად უცნაური სიყვარულის ქალღმერთის გვერდით დავუმკვიდროთ ადგილი, რომელიც სიტყვა – ნატვრების მატერიალიზაციას სულ სხვაგვარად ახდენდა:
„ ჭრელტახტოვანო აფროდიტევ, სახელოვანო!
ზევსის ასულო, ქსლის მბეჭველო სახელგანთქმულო!
გთხოვ, გულს ვარამი ამაშორო, ამაკვეთინო,
ო, შემიბრალე, ღმერთო კეთილო!” ( რ.მიმინოშვილის თარგმანი)
მოკლედ, ასე, პირველად იყო ქაოსი, მერე იყო სიტყვა , მერე სინათლე, სინათლე და წესრიგი – ანუ პოეზია, რომელსაც თავისი ღმერთები და ქალღმერთები ჰყავდა, ერთ-ერთი ქალღმერთი ხვარამზეც იყო, პოეტი ქალი ფშავიდან თავისი გაუხარელი სიყვარულის ისტორიით.
