სამშაბათი, აპრილი 23, 2024
23 აპრილი, სამშაბათი, 2024

ზღაპრის ბოლოს შესახებ

პატარებს რომ ვასწავლიდი, მახსოვს, ერთ-ერთი დიდი პრობლემა თავისუფალ დროს წასაკითხი მასალის მათთვის  არჩევა იყო,  განსაკუთრებით კი ზღაპრების.
აბა როგორია, თვალებგაფართოებულ პაწაწინა ადამიანებს ზღაპრებს უკითხავდე და უცებ, გზას ასეთი ტექსტები შემოგეჩეხოს:
„დაიწყეს ბრძოლა. მოიქნია ვაჟმა და ჩასვა დევი მუხლამდის ქვიშაში; მოიქნია დევმა, ჩასვა ვაჟიც მუხლამდის; მოიქნია ვაჟმა, ჩასვა წელამდის დევი; მოიქნია დევმა, ჩასვა წელამდის ვაჟი. ამოუხტა საჩქაროდ ვაჟი, მოიქნია, ჩასვა დევი ყელამდის, წამოუსვა ხმალი და მოაგდებინა თავი. ამოიღო დანა და დაარჭო მოჭრილ თავში”….
ან ასეთი:
„იმათაც დახოცეს თავიანთი ცოლები, წაიღეს სოფლებში და იძახიან: –  მკვდარი ცოცხალზედაო.  მკვდარზე ცოცხალი მათ არავინ არ გაუცვალა, წამოვიდნენ შინ.”
ან თუნდაც ასეთი:
„დაიძინა გაუცინარი ხელმწიფის შვილმა. გავიდა ცოტა ხანი და გამოჩნდა ღორიც; ილესავდა კბილებს და ქაფსა ჰყრიდა. ქალმა ვაჟს შესძახა, შემოჰკრა სილაც, მაგრამ ტყუილად! ტირის ქალი, ტირის, დედამიწა იწვება მისი ცოდვით. უცებ ქალის ცრემლი დაეცა ვაჟს და ცხრა პირი კანი ასძვრა. წამოხტა ვაჟი, მოავლო მშვილდ-ისარს ხელი და ესროლა ღორს, ესროლა და ერთს გვერდში ნაკრავი მეორე გვერდში გაჩნდა. წაიქცა ღორი და დალია მაშინვე სული. მოსჭრა სასწრაფოდ თავი, გაჩეხა და ამოიღო იქიდან ყუთი” .. .
გასაკვირი არ არის, რომ სულ პატარა მკითხველებს ქართული ფოლკლორის რთული და მდიდარი სიმბოლიკა პირდაპირ ესმით, შესაბამისად, ცოტათი აშინებთ თაგვისა და პატარა ბიჭის გარიგება ამ უკანასკნელის ლეშის ჭამაზე, ფასკუნჯის დასანაყრებლად  გამოჭრილი საკუთარი ხორცი,  მდუღარე წყალში მოხარშული მოტყუებული ხელმწიფე, საკუთარი ხელით ასო-ასოდ აქნილი მეგობარი ცხენი და განსაკუთრებით ეს – დედა ჩიტის მიერ შვილების გამეტება საკუთარი თავის გადასარჩენად – ამ ზღაპრის მორალი მათთვის განსაკუთრებით გაუგებარია და ამ წარმოდგენას ვერ აქარწყლებს ზღაპრის ფინალში  მონადირის მიერ მელიის მუცლიდან ამოყვანილი გადარჩენილი ბარტყები.
მათი შიში გასაგებია – თურმე ყველაზე დიდ ავტორიტეტს, დედასაც კი არ შეუძლია, თავისი ბარტყები მოსალოდნელი განსაცდელისგან იხსნას.
ამას წინათ, როცა ჩემს კარადას ვალაგებდი და პირველკლასელებისთვის გადაკეთებულ ჩიტისა და მელიას ისტორიას წავაწყდი, კიდევ ერთხელ მივხვდი – მშობელმა, მასწავლებელმა და მთელმა საზოგადოებამ ყველანაირად უნდა დაიცვან ბავშვი ნებისმიერი სახის ფიზიკური თუ გონებრივი ძალადობისგან, ოჯახში იქნება ეს, სკოლაში, ქუჩაში თუ ეზოში.
ყველაზე დაუცველი ბავშვებისთვის აუცილებლად უნდა შეიქმნას ზღაპრების ბედნიერი დასასრული.
აი, ამ კონკრეტული ზღაპრის ჩემეული ვარიანტი:
ჩიტი-ჩიორა
 -„ჩიტო, ჩიტო,  ჩიორაო
 – რაო, ბატონო მელაო?
 – ერთი ბარტყი გადმომიგდე,
თორემ შავ დღეს დაგაყენებ!
ცულს მოვიტან ცუნცულასა,
ხელეჩოს და წალდუნასა,
ხესაც მოვჭრი,
ხის ძირსაცა,
შენც შეგჭამ და შენს შვილსაცა.”
ჩაეღიმა ჩიტუნიას
უთხრა:
– ქვემოთ რომ ელიო,
იქნებ თვითონ  აირჩიო-
გადმოგიგდო რომელიო?
( როცა ძალით ვერას გახვალ
ჭკუით უნდა მოერიო).
-ფერი იყოს გადამწყვეტი,
ფრთების სიგრძე თუ განიო?
მელაკუდამ ამოსძახა –
-ჩამომიგდე მსუქანიო.
ჩიტმა უთხრა – ამობრძანდე,
აარჩიო იქნებ თვითონ,
არ მინდა, რომ გაგაწბილო,
იქნებ თვითონ მიმითითო.
მელამ – ხეზე ვერ ამოვალ
მაჩვენეო თითო-თითოდ. . .
მოკლედ, რაღა გავაგრძელო
მელამ ვეღარ აარჩია,
ეს უფროსი ავადაა,
უმცროსი კი – მეტად ჩია,
(  რაღა ექნა ჩიტუნიას,
ტყუილებსაც მიეჩვია)
ვერ მიიღო მელაკუდამ
ვერც ბუმბული, ვერც ჩიჩია.
დღემდე ჩიტებს ემუქრება
თითქოს მკაცრი იერი აქვს
მაგრამ ჩვენი მელაკუდა
იმ დღის მერე მშიერია,
რადგან მთელს ამ უღრან ტყეში
ვერსად ნახა ერთი დედაც,
ვინც თავისი პაწაწუნა
თავის ნებით გაიმეტა.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი