თხოვნა 1. ეს სტატია არ არის სწავლების მეთოდებზე. თუ ამის მოლოდინი გქონდათ, გთხოვთ, კითხვა აღარ გააგრძელოთ.
თხოვნა 2. სტატია ამ სიმღერის ფონზე იწერებოდა. თუ კითხვის გაგრძელებას აპირებთ, ჩემი თხოვნაა, ჩართოთ, უსმინოთ და ისე წაიკითხოთ.
მგონია, რომ საშობაო არდადეგები ყველას უყვარს. მოსწავლეობის დროს განსაკუთრებულად ველოდი, ერთი სული მქონდა, ჯადოსნური ღამე როდის დადგებოდა, ალილოს ღამე. კიდევ იმიტომ ველოდი, რომ ახალ წელს შუქი მოვიდოდა და ტელევიზორს ჩავრთავდი. უკვე გავიზარდე, შუქიც მაქვს, მაგრამ ვეღარც ალილოზე დავდივარ და ტელევიზორსაც აღარ ვუყურებ. ძალიან მენატრება ნაძვისხისსურნელიანი და ნავთის ლამპით განათებული უშუქო ღამეები. იმ დროზე ფიქრი ბავშვობაში მაბრუნებს. ალბათ, ამიტომაცაა, მოსწავლეებზე ნაკლებად არ მიხარია საშობაო არდადეგების მოახლოება. მიხვდებოდით, რომ მასწავლებელი ვარ. უნდა გამოვტყდე, კიდევ რატომ ველოდები ასე განსაკუთრებით არდადეგებს – დასვენების გამო. ადრე მერიდებოდა ამის ხმამაღლა თქმა, ახლა კი ვფიქრობ, უნდა ვთქვა ისე, რომ არ მომერიდოს – მასწავლებელსაც სჭირდება დასვენება.
გაგიკვირდათ? რომ იცოდეთ, რამდენჯერ უთქვამთ ჩემთვის, რომ მასწავლებლობა ძალიან მარტივია, რადგან ამ პროფესიის ადამიანს ყველაზე მეტი დრო აქვს დასვენებისთვის. მასწავლებლებმა კარგად იციან, რომ არ არის ასე. ჩვენი სამსახური სახლშიც გრძელდება – ვასწორებთ დავალებებს, ვადგენთ ტესტებს, ვგეგმავთ გაკვეთილებს, ვკითხულობთ, ვწერთ და ხანდახან დრო აღარც გვყოფნის, უფრო სწორად, თავისუფალი წუთებიც არ გვრჩება.
არ ვიცი, სხვებთან როგორაა, მაგრამ მასწავლებელი რაც გავხდი, არაერთხელ დამეკარგა საშობაო არდადეგები. ვხუმრობდი კიდეც, გრინჩმა მომპარა-მეთქი. ერთი წელი განსაკუთრებულად დამამახსოვრდა – სამზადისმა, სადღესასწაულო რუტინამ, ქაოსმა, ვალდებულებებმა, ,,მოსასწრებმა საქმემ“ ჩემს ნანატრ საშობაო არდადეგებს გვირილასავით ისე შემოაცალა დღეები, ვერც ვიგრძენი. სკოლაში რომ დავბრუნდი, მივხვდი, დიდი შეცდომა დავუშვი. დასვენების ნაცვლად დაღლილი შევუდექი ახალ სემესტრს.
სამწუხაროდ, ჩვენს ქვეყანაში არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ დასვენების დღეს დავისვენოთ და სამუშაო დღე მუშაობისთვის გამოვიყენოთ (საბედნიეროდ, იშვიათი გამონაკლისებიც არსებობს!). საარსებო პირობების შესაქმნელად მასწავლებლებს რამდენიმე საქმის კეთება უწევთ, ამიტომაც უმრავლესობა დასვენების დღესაც მუშაობს. ჩემი ბევრი კოლეგაა ასე. სხვისი არ ვიცი და მე დასვენების დღეებშიც მტანჯავს განცდა, რომ ვერაფერს ვასწრებ, მიუხედავად იმისა, რომ ყოველდღე ვმუშაობ.
დავბრუნდეთ ძველ ამბავთან. წლების წინ დავიწყე ფიქრი, როგორ ,,გადამერჩინა“ ჩემი საშობაო არდადეგები, რადგან დასვენების გარეშე ვერც ენერგიას ვიბრუნებდი, ვერც ძალას და იდეებიც სადღაც მიქრებოდნენ. თუ რამე სჭირდება მასწავლებელს, ყველაზე მეტად – იდეები. რამდენიმე დღის წინ მეგობარმა დამირეკა. საუბარს მოჰყვა და მითხრა, იდეა შეიძლება წამებში დაიბადოს, მაგრამ ამ დაბადებას სჭირდება დრო და განწყობაო. თითქოს ჩემი ფიქრები ამოიცნო.
განწყობა! აი, ეს არის მთავარი გასაღები.
***
ახლა 2021 წელია. პანდემიამ სრულიად შეცვალა ჩვენი ცხოვრება. ძნელია, განწყობაზე იფიქრო მაშინ, როცა ადამიანებს უჭირთ, შიათ, სცივათ. მაგრამ გადავწყვიტე, რომ უნდა ვიფიქრო და საშობაო არდადეგებს ერთი დღე წავართვა დასვენებისთვის, უფრო სწორად, ერთი დღე გამოვტაცო დამთრგუნველ ინფორმაციებს, ყოველდღიურ ვალდებულებებს, პასუხისმგებლობას, პროექტებს, დაუწერელ თუ დაწერილ კანონებს და გავაკეთო ისეთი რამ, რისი სურვილიც ხშირად მქონია, მაგრამ არასოდეს გამიკეთებია, რაღაც ახალი აღმოვაჩინო, მოვძებნო დრო იმისთვისაც, რაც ვიცი, სიმშვიდეს მომიტანს. მთავარი კი ისაა, რომ ყველაფერმა საშობაო განწყობა უნდა შემიქმნას.
თუ ახლა ამ სტატიას კითხულობთ, თქვენც გირჩევთ, სცადოთ. მოსწყდით ყოველდღიურობას და ერთი დღე აჩუქეთ საკუთარ თავებს, მასწავლებლებმა – მით უმეტეს. ახალი სემესტრი გველოდება, პროდუქტიულობისთვის კი გვჭირდება ენერგიაც და განწყობაც. ცხადია, ამ ერთ დღეს ყველა სხვადასხვაგვარად დაგეგმავს, ვიღაც ველოსიპედით ისეირნებს, ვიღაც სალაშქროდ წავა, წიგნს წაიკითხავს ან მონატრებულ ფილმებს უყურებს, საკუთარ თავთან დარჩება და კითხვებზე პასუხების ძიებას დაიწყებს. მთავარია, ეს ერთი დღე განსაკუთრებულად ვაქციოთ. თვალი რომ გადავავლოთ განვლილ ცხოვრებას, ყოველი დღის გახსენებას შევძლებთ? ვერა. ხანდახან ისე ერთფეროვანია ეს დღეები და ისე ჰგავს ერთმანეთს, რომ თითქოს არ ყოფილა… ჩემს უსაყვარლეს წიგნში – ,,ჩვენც სალტკროკელები ვართ“ ერთ თავს ასე ჰქვია – ,,დღე, რომელიც მთელ ცხოვრებას უდრის“. ასეთ ჯადოსნურ დღეებს თავად ცხოვრება გვჩუქნის, მაგრამ ჩვენ ის ხომ შეგვიძლია, დასამახსოვრებელი წუთები მაინც შევქმნათ.
მაშ, ასე, ვიწყებ ჩემს ექსპერიმენტს:
საშობაო არდადეგებს ჩემს მშობლიურ ქალაქში ვატარებ. წლებია, შობას აქ აღარ შევხვედრივარ. ჩემი შვილები პირველად არიან ამ დროს ბაღდათში. ჯადოსნური დღისთვის მზადებას წინა საღამოს ვიწყებ. ,,Deadline“-ს გავურბივარ (დიახ, ეს ბარბარიზმია და წესით არ უნდა გამომეყენებინა, მაგრამ ,,უკანასკნელი ვადა“, რომელსაც სწორ ფორმად გვთავაზობს ბარბარიზმების ლექსიკონი, ზუსტად ვერ გადმოსცემს ჩემს შფოთვას და ძრწოლას) და შვილებთან ერთად მივდივარ ბიბლიოთეკის ეზოში. მშვიდია ბაღდათი, ქუჩები – ცარიელი. ისეთი ცარიელია, ამ პატარა ქალაქის გულისცემას იგრძნობ. პანდემიის გამო 21:00-ის შემდეგ გარეთ გასვლა არ შეიძლება და ერთი-ორ ადამიანს თუ შეამჩნევ, ისიც აფთიაქთან. სულ ესაა. მე და ბავშვები ხარბად ვსუნთქავთ ჰაერს, გირჩებს და ქვებს ვაგროვებთ. ხვალ ხელნაკეთი ნივთები უნდა დავამზადო. სახლში დაბრუნებული ფორთოხალს ვჭრი, ღუმელში ნარინჯისფერ ნაჭრებს ვაწყობ და საოცარ სურნელს ვატრიალებ. ესეც ხვალისთვისაა. ვნახოთ, რა გამომივა ან რას მოვასწრებ დილიდან საღამომდე.
დღე, რომელიც მთელ არდადეგებს უდრის
სტატიის დასაწყისში რომ გთხოვეთ, მოისმინეთ? ამჯერად ეს ხმა დავიმგზავროთ.
მე და ჩემი შვილები ხელნაკეთი მისალოცი ბარათების დამზადებას ვიწყებთ. ძალიან მომწონს ეს ტრადიცია, მიყვარს ფუსფუსიც და ჟრიამულიც. ბავშვების მოხატული ბარათები, მჯერა, ყველას გულწრფელ სიხარულს აჩუქებს.
ალილოს ჯერი დგება. სოციალურ ქსელში ერთი საოცარი ვიდეო ვნახე. ახლაც მოვძებნე და თავიდან ვუყურე. ნიქოზის ხელოვნების სკოლის მოსწავლეთა ნამუშევარი ყოფილა. შთამბეჭდავია მგალობელთა ხმები, ნახატების ფერები. ბავშვობას მახსენებს (სადაც არ უნდა წავიდე, მაინც ბავშვობასთან მივდივარ. ასეთ დროს განსაკუთრებულ პასუხისმგებლობას ვგრძნობ ჩემი შვილებისა და მოსწავლეების წინაშე). იდეა მყისიერად იბადება. ვიდეო მანდომებს, შვილებს გავაცნო ჩემი ბავშვობისდროინდელი ალილო. თბილისში ეს არასოდეს უნახავთ. რადგან სიმღერა ჩემი ძლიერი მხარე არ არის, ვიწყებ წერას. ვწერ 20 წლის წინანდელ ალილოზე. ზღაპარს ემსგავსება ჩემი მოგონება. მერე უფროსი შვილი უკითხავს უმცროს დას.
ბავშვებს ვთხოვ, რაც დაიმახსოვრეს, დახატონ და ასე ცოცხლდება წინა საუკუნის ჩაბნელებულ ქუჩებში ნამღერი ,,ოცდახუთსა დეკემბერსა“.
შემოქმედებითი უნარების გამოცდის დრო დგება. ტელეფონის ეკრანზე ვეძებ ჩემს უსაყვარლეს აპლიკაციას – Pinterest-ს. ძალიან მიყვარს აქ დროის გატარება. ფოტოებს ვათვალიერებ, სხვის იდეებს ვეცნობი. სასიამოვნო პროცესია, როცა რაღაც შთაგონებად იქცევა, მერე თავად ვქმნი და ჩემებურად ვასხვაფერებ. სხვათა შორის, Pinterest ძალიან ხშირად დამხმარებია გაკვეთილის დასაგეგმად.
წინასაახალწლო დღეებში საძიებო ველში ვწერდი 3 სიტყვას: christmas handmade ideas და ვინახავდი სურათებს, რომლებზეც ჩემს საშობაო განწყობას ვპოულობდი.
ახლა კი დროა, ეს ყველაფერი სინამდვილედ ვაქციო.
ვიწყებ სასანთლით. სამზადისში ნებისყოფასაც ვცდი. შედეგი მაკვირვებს და ძალიან მომწონს.
მერე წინა დღეს შეგროვებულ ქვებს ვხატავ. ბავშვებისთვის სათამაშო უნდა დავამზადო. ძალიან რთული აღმოჩნდა. მიუხედავად იმისა, რომ ინსტრუქციას მივყვები, მაინც მიჭირს. ალბათ, მარტივად ამოიცნობთ, რა თამაშია. საკუთარ თავში ახალი შესაძლებლობების აღმოსაჩენად ურიგო არ არის. ტალახიანი ქვები ფიფქებად და თოვლის ბაბუებად გადავაქციე და მიხარია. რაც მთავარია, ბავშვები დაინტერესდნენ.
დაბოლოს – გამომაქვს საგულდაგულოდ შეგროვებული გირჩები, ნაძვის წიწვები და ღუმელში გამომშრალი ფორთოხლები. ახალი წლის სურნელი ესაა ჩემთვის. დიდხანს ვუყურებ და მაინტერესებს, რა გამომივა.
რამდენიმე წელია, მინდა გავაკეთო საშობაო ფარდა, მაგრამ ვერასდროს ვერ მოვახერხე. სამი საათი შევალიე. მერე რა, რომ არც ხელოვანი ვარ და არც მხატვარი. სასიამოვნო შეგრძნებაა შექმნის პროცესი და საბოლოო პროდუქტის მიღება. ფარდით სამზარეულოს ვრთავ, ამ ფანჯრიდან ის სახლი მოჩანს, სადაც გავიზარდე.
ნელ-ნელა ბინდდება. კიდევ ერთი სურვილი მაქვს. რამდენი ხანია, ასეთი რამის გაკეთება მინდა და მიზეზიც არ ვიცი, რატომ ვერ შევძელი. დღეს უცნაური დღეა და გამომივა.
ჩემს საყვარელ წიგნს – ჰარპერ ლის ,,ნუ მოკლავ ჯაფარას“ ვფუთავ. მისალოც ბარათზე კეთილ სურვილებს ვწერ უცნობისთვის, მიმაქვს და ვტოვებ ბიბლიოთეკის ეზოში.
მერე სოციალურ ქსელში ვაქვეყნებ: ეს წიგნი საჩუქარი იქნება იმ ადამიანისთვის, რომელსაც აქამდე არ წაუკითხავს. კოკისპირული წვიმაა ბაღდათში. მიუხედავად ამისა, მპოვნელი მალე ჩნდება. ძალიან უხარია მასაც და მეც.
,,თხლეშა“ წვიმამ (როგორც იმერეთში იტყვიან) ვერ შეაშინა წიგნის წაკითხვის მსურველი. ეს ჩემთვის ერთგვარი მინიშნებაა. სწორედ ამ მომენტში ახალი ლიტერატურული თავგადასავლის წამოწყების იდეა მიჩნდება და მგონია, თანამოაზრეებს ვიპოვი. ჩემი მეგობარი მართალი იყო, იდეა შეიძლება რამდენიმე წამში გაგიჩნდეს, მაგრამ განწყობაა ამისთვის საჭირო.
ერთი დღე, რომელიც მთელ საშობაო არდადეგებს უდრის, როგორი იქნებოდა ფილმის გარეშე? თქვენ თუ გაქვთ პირადი ტრადიციები? მე მაქვს. საშობაოდ აუცილებლად უნდა გადავიკითხო ასტრიდ ლინდგრენის ,,ბულერბიელი ბავშვები“ (თუ მთელი წიგნი არა, ორი თავი მაინც – ,,ჩვენ შობისთვის ვემზადებით“ და ,,ნაძვის ხე“) და ვნახო თქვენთვის წერილია. გამოვტყდები, ვერ მოვითმინე და ეს დეკემბერშივე გავაკეთე, ამიტომ ვიწყებ ახალი ფილმის ძიებას.
ღამდება. ექსპერიმენტი სრულდება. თუ მკითხავდნენ, როგორი იყო ეს დღე, ჩემს კალენდარში ასე ჩავწერდი – მრავალფეროვანი. ზუსტად ვიცი, რომ ყოველთვის მემახსოვრება. როცა გადაღლილობა შემომიტევს, როცა იდეები დამეფანტება, საკუთარ თავს შევახსენებ, რომ ხანდახან საჭიროა წესების დარღვევა, რეჟიმის შეცვლა, ბავშვობაში დაბრუნებაც, რათა ვიპოვოთ ის, რასაც ვკარგავთ.
