როგორ დავეხმაროთ მოსწავლეებს წერითი მეტყველების დახვეწაში?
ეს კითხვა აქტუალურია, განსაკუთრებით – დისტანციური სწავლების პირობებში.
ზოგიერთ მოსწავლეს ჰყოფნის ის საშინაო თუ საკლასო წერითი სავარჯიშოები, რომლებსაც ჩვეულებრივ ვაწვდით. ასრულებენ, კითხულობენ ჩვენს მითითებებს, არედაქტირებენ საკუთარ ნაწერებს ამ მითითებების მიხედვით და ნელ-ნელა ხვეწენ წერით უნარებს.
ზოგიერთი მოსწავლისთვის კი ეს არ არის საკმარისი. მათ დამატებითი ვარჯიში სჭირდებათ – უფრო ინტენსიური, ინდივიდუალურად შერჩეული, მათი ინტერესების გათვალისწინებით შედგენილი.
თხზულება, ესე, საშინაო წერითი ნაშრომი, მოკლე შინაარსი, პარაფრაზი, ხედვის სხვადასხვა კუთხის წარმოჩენა, პერსონაჟის დახასიათება, თავისუფალი თემა, კომენტირებული კითხვა, კითხვებზე პასუხი – კარგი იქნება, თუ ამ და სხვა „საპროგრამო“ წერითი სავარჯიშოების მიღმა წერის მასტიმულირებელ შემოქმედებით, საინტერესო სავარჯიშოებსაც შევასრულებინებთ.
ქვემოთ რამდენიმე ასეთ სავარჯიშოს შემოგთავაზებთ, რომლებიც ონლაინ-დისტანციური სწავლა-სწავლების პირობებში გამოგადგებათ.
ამბავი ფოტოკადრის მიხედვით
ამ ბმულზე გადასვლისას მოხვდებით ვებსაიტზე, სადაც შემოქმედებითი წერის სავარჯიშოების ნამდვილი საბადოა. საიტი ინგლისურენოვანია, მაგრამ ეს განყოფილება „შემთხვევითი ფოტოკადრის“ გვერდია. აქ თავმოყრილია ფოტოები, სურათხატები, ვიზუალური მასალა. ქვემოთ, ილუსტრაციაში, მონიშნულია ადგილი, რომელსაც უნდა დააწკაპოთ სურათის მისაღებად:
მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნა, რომ ფოტოები ნებისმიერი ასაკობრივი ჯგუფისთვისაა შესაფერისი და ამ მხრივ არავითარი შეზღუდვა არ არის.
სავარჯიშოს ინსტრუქცია:
პირველი ვარიანტი
- დააწკაპეთ ფანჯარაზე;
- დააკვირდით მოცემულ სურათს.
- დაწერეთ ყველაფერი, რაც გონებაში გაგიელვებთ. გამოიყენეთ თავისუფალი წერის ტექნიკა
- განუსაზღვრეთ საკუთარ თავს დროის ლიმიტი („შესვენების გარეშე დავწერ 10/15/20 წუთის განმავლობაში“)
მეორე ვარიანტი
- ყურადღებით დააკვირდით შემთხვევით შერჩეულ სურათს.
- აღწერეთ დეტალურად: რას ხედავთ ფოტოზე? აბზაცებად მოაწესრიგეთ სხვადასხვა კატეგორიის საგნები – მათი ფორმები, ფერები, „ხმები“, რომლებიც „ისმის“; რა, სად და როგორ არის განლაგებული?
„გვაქვს უთვალავი ფერითა“
ეს სავარჯიშო დაკვირვებისა და მიღებული ინფორმაციის მოწესრიგებისთვისაა სასარგებლო. ვითარების გათვალისწინებით, აირჩიეთ სასურველი ვარიანტი:
სავარჯიშოს ინსტრუქცია
პირველი ვარიანტი
- შეარჩიეთ ფერი. 15 წუთით გაისეირნეთ გარეთ (უსაფრთხოების წესების დაცვით). გონებაში მონიშნეთ ყველა ის საგანი, რომელიც თქვენ მიერ შერჩეული ფერისაა. შეგიძლიათ, გააკეთოთ ჩანაწერებიც. შინ დაბრუნებისთანავე დაწერეთ იმის შესახებ, რაც მონიშნეთ. დაყავით ნაწერი აბზაცებად. დაურთეთ შესავალი და დასკვნითი წინადადებები.
მეორე ვარიანტი
- შეარჩიეთ ფორმა (ოთხკუთხედი, წრე, სამკუთხედი…)
- მიმოიხედეთ ოთახში, რომელშიც იმყოფებით. მონიშნეთ ყველა ნივთი, რომელიც ამ ფორმისაა.
- აღწერეთ ნივთები. აღწერითი ხასიათის ტექსტს დაურთეთ შესავალი და დასკვნითი ნაწილი. აუცილებლად დაყავით ნაწერი აბზაცებად.
ლექსიკონები – საბადო შემოქმედებითი წერისთვის
ამ ბმულზე თავმოყრილია სხვადასხვა ლექსიკონი: განმარტებითი, დარგობრივი, პარონიმების, იდიომების, ორთოგრაფიული…
დაავალეთ მოსწავლეებს, აირჩიონ ერთ-ერთი განმარტებითი ლექსიკონის განყოფილებაში არსებული ლექსიკონებიდან.
შერჩეული ონლაინ ლექსიკონიდან აირჩიონ 5 შემთხვევითი სიტყვა. ამოიწერონ.
მოიფიქრონ ამბავი, რომელშიც ამ სიტყვებს გამოიყენებენ.
ამბავი გადმოცემული უნდა იყოს თანმიმდევრულად, საინტერესოდ. კარგი იქნება, თუ შეარჩევენ ისეთ სიტყვებს, რომლებიც აქამდე არ იცოდნენ ან არ ჰქონდათ აქტიურ ლექსიკურ მარაგში.
განსაკუთრებით საინტერესო შეიძლება აღმოჩნდეს იდიომების ლექსიკონზე მუშაობა (ნახავთ ისრით მონიშნულ განყოფილებაში).
ბმულზე გადასვლისას გაიხსნება ფანჯარა, რომელშიც ერთი ასოს ჩაწერის შემთხვევაში იმ ასოზე დაწყებული იდიომები გახდება ხელმისაწვდომი.
მოსწავლეებმა უნდა აირჩიონ სხვადასხვა ფრაზეოლოგიზმი და შექმნან ამბავი მათი გამოყენებით (იხ. ილუსტრაცია)
