ოთხშაბათი, აპრილი 24, 2024
24 აპრილი, ოთხშაბათი, 2024

 ევროპეიზმი, როგორც ეროვნული კონცეფცია

საქართველო ყოველთვის იყო ნაწილი ევროპული აზროვნებისა და კულტურისა. ამას გვაფიქრებინებს ჩვენი ხასიათის ისტორიული ჰუმანიზმი, ქრისტიანული ასპექტები ჩვენი ეროვნულობისა, ქალის მიმართ ჯერ კიდევ წარმართობიდან მომდინარე კრძალვა და პატივისცემა, ტოლერანტულობა სხვა ერების მიმართ და ა.შ. თუ ეს ჩვენი ზნეკეთილობა საუკუნეების შედეგ გამრუდდა და დღეს ისე სახარბიელოდ აღარ გამოიყურება, ჩვენი გეოპოლიტიკური მდებარეობის ბრალია. საქართველო ყოველთვის ასრულებდა საპატიო მისიას ქარისტიანული ქვეყნების განაპირა გოდოლისა, რომელიც თავის თავზე იღებდა და ევროპის ქვეყნებს აცილებდა გაავებული მაჰმადიანური აღმოსავლეთის შემოტევებს, თვითონ კი ზიანდებოდა, ირღვეოდა, ზნეც უკნინდებოდა. ევროპის ნაწილად მივიჩნევდით თავს მაშინაც, როცა დიდი სულხან-საბა იმედგაცრუებული ბრუნდებოდა ვერსალიდან, საკუთარი ქვეყნის უპერსპექტივობით დაღლილი და განადგურებული. ამიტომ არც უნდა გაგვკვირვებოდა და გვესაყვედურა ერეკლესთვის მისი იმ იძულებითი, ისტორიული გადაწყვეტილების გამო. ტყუილად არ იყო ჩვენი ეკლესიის წიაღში ბაგრატიონთა ღვთაებრივი წარმომავლობის თეორია. საქართველოში მეფობა არ იყო მხოლოდ პრივილეგია, ტარიგობაც იყო. ამდენი წმინდანი, ერს შეწირული მეფეც ამიტომაა ჩვენს წარსულში. ერეკლე მეფე სანიმუშოა მათ შორის, ყველაზე დიდი ტვირთის _ მძიმე არჩევნის მტვირთველი და მორიგი მსხვერპლი სისხლით გაუმაძღარი დროთა სვლისა.. და ეს არჩევანი იყო გარდაუვალი, ნაყოფი და ნაწილი ჩვენი ავი ბედისწერისა.

დღესაც აქტუალურია ევროპის ოჯახში შესვლა. ევროინტეგრაციის პროცესი მნიშნველოვან როლს თამაშობს საქართველოს განვითარებისა და შიდა პოლიტიკის ჩამოყალიბების პროცესში. ევროინტეგრაცია და ევროპული სტრუქტურებისკენ სწრაფვა უპირველესი თუ არა, ერთ-ერთი უმთავრესი სახელმწიფოებრივი საკითხია საქართველოსთვის.

ევროკავშირთან გაფორმებული ასოცირების ხელშეკრულება სრულად ძალაში შევიდა 2016 წლიდან. ამასთან საქართველომ შეასრულა ვიზის ლიბერაზაციის სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული რეფორმები, მათ შორის მიიღო შესაბამისი კანონმდებლობა.

ამ საკითხისადმი სწორი დამოკიდებულების ჩამოსაყალიბებლად ცოდნა და სწორი ორიენტირებია საჭირო. გადარჩენისათვის განუწყვეტელმა ბრძოლამ გიორგიევსკის ტრაქტატის შემდეგ და თუნდაც დღევანდელობაში არასწორი ფორმა მიიღო. ხმალამოღებული ბრძოლის უკვე უპერსპექტივობამ ქართველს გულსიყური, ნებისყოფა მოუდუნა, გააპასიურა და მფარველის მოლოდინის ბანგში გახვია, დაავიწყა, რომ ხსნა მხოლოდ გარეთ არ უნდა ეძებოს კაცმა, რადგან ის ხშირად საკუთარ თავშია. სწორედ საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობის აღებაა ერად ყოფნის წინაპირობა. მოდი, ჩვენი ერის ღირსებას, ილია ჭავჭავაძეს მოვუსმინოთ: “ხალხი თვითმოქმედებით არის მხოლოდ ძლიერი და ნაყოფიერი სულით თუ ხორცით. …გვეყო, ბატონებო, ჩვენის აწმყოსი და მომავლის ბედის სხვაზედ მიგდება. სხვა გზა არ არის, ჩვენის ცხოვრების შარაგზა ჩვენვე უნდა გავიკაფოთ, ბედი და უბედობა ხელთ უნდა ვიგდოთ”. სწორედ ამ მოვალეობისგან თავის არიდებას ემსგავსება ევროპისაკენ ინერციული, ბრმა სწრაფვა, მაშინც როცა ზუსტად ვერც გაგვირკვევია, რა არის ევროპა, რასთან ასოციირდება ის. ეს საკუთარი თავისგან გაქცევასაც ჰგავს.  ევროპა, ევროპული ტრადიცია დგას, უპირველეს ყოვლისა, განსხვავებული და თავისუფალი აზრის დაცვის გარანტად, რომელიც არ ერიდება საკუთარი თავის კრიტიკას. ამიტომ ევროპისთვის განსაკუთრებით უცხოა გაუცნობიერებლად რამის მიღება. ამიტომ ევროპეიზმი იქნებოდა არა კრიტიკის ცინიზმი, დაცინვა და იარლიყების მიწებება, არამედ ევროპული ცოდნისა და გამოცდილებების გაზიარება. ევროპისა და დასავლეთის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საფუძველი სწორედ ჰუმანიზმია, რომელიც ქრისტიანული საწყისებიდან მოდის. ჩვენ დიდი ხანი ვიყავით რუსეთის იმპერიის ნაწილი და სწორედ ,,პატარა” ქვეყნის კომპლექსია ის, რომ ბრმად და ავტომატურად მივიღოთ ყველაფერი ევროპული. არ არსებობს უნაკლო სახელმწიფოებრიობა, რადგან ამ უკანასკნელში გარკვეული ბოროტება ოდითგან ჩადებულია. ამიტომ ევროპაშიც შეიძლება იყოს ისეთი მოვლენები და აქცენტები, რაც მიუღებელია. ამის აღიარება სულაც არ ნიშნავს განვითარებული მსოფლიოს თანამედროვე ტენდენციებისგან ჩამორჩენას, ნამდვილი ევროპელობა საკუთარი თავის, კულტურის, თვითმყოფადობის დაფასება და პატივისცემაცაა სწორედ და არა სირცხვილი ამის გამო. ევროპულობის საქართველოში შემომტანი ნიკო ნიკოლაძე წერდა: ,,ევროპული წესის თვისება ის არის, რომ ყოველი თაობა განძად სთვლის წინაპრებისაგან გადმოცემულ სიმართლეს და საუნჯეს და ზედ თვითონაც ბევრს ამატებს, ართავს, აშენებს. აზიაში და ჩვენთანაც, ყოველი ახალი თაობა ყოვლად უაზრო, უზრდელი, უტრადიციო, უეცრად სპობს და ლეწს წინანდელი თაობის ნაშრომს“.ევროპა არ შეიძლება იყოს მხოლოდ ლიბერალური რეფორმების გატარება: მაგალითად, გენდერული ბალანსის ხელოვნური მიღწევა, ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღება, პოლიტკორექტულობაზე მუდმივი აპელირება და სხვ. ევროპა შეიძლება იყოს სწორედ ტრადიციულის, ეროვნულის, ქრიტიანულის პატივისცემა და ეს სულაც არ არის ევროპული კონტექსტიდან ამოვარდნილი. ევროპელობა არც, უბრალოდ, განათლების საზღვარგარეთ მიღება ან შენობებისა და ქალაქების არქიტექტურის ფსევდო-ევროპულ ყაიდაზე მოწყობაა. ის ადამიანთა აზროვნების, ყოფის, თუნდაც ცხოვრების წესია, რომელიც ძვალსა და რბილშია გამჯდარი. ,,ევროპა უფრო საშუალებაა, მექანიზმი, რომლის დახმარებითაც გრძელვადიან სოციო-ეკონომიკურ და პოლიტიკურ სარგებელთან ერთად, უნდა განვიმტკიცოთ ის ფასეულობები, რომლებსაც ჩვენ ნამდვილ ევროპულს ვუწოდებთ. სამწუხაროდ, ხშირად ეს იდეალები და ღირებულებები ჩვენთან ლოზუნგებს და სლოგანებს არ ცდება.” – წერს ჟურნალისტი ედიშერ ბაღათურია.

ბევრი რომ არ გავაგრძელოთ, ევროპასთან ურთიერთობა ჩვენი ქვეყნის ისტორიულ-კულტურული განვითარების გზით და სახელმწიფო ინტერესებით განპირობებული სტრატეგიული არჩევანია, ჩვენი ქვეყნის მშობლიურ გარემოში დაბრუნება, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენს კულტურაში არც აღმოსავლური წილია ნაკლები, ჩვენ მასაც პატივი უნდა მივაგოთ და არ დავივიწყოთ, რომ ვართ იბერიულ-კავკასიური, სწორედ ევროპული კულტურის, ცივილიზაციის საწყისებთან მდგარი მოდგმა. ჩვენ ევროპელები ვიყავით, როდესაც მივიღეთ ქრისტიანობა და მაშინაც, როდესაც ელინისტური სამყაროს ნაწილად მოვიაზრებოდით.

უნდა გვახსოვდეს, რომ ევროპა არ იქმნება ხელშეკრულებებისაგან (მიუხედავად იმისა, რომ თუნდაც რუსეთი და კიდევ უამრავი დაბრკოლებაა ამ მხრივ), იგი ადამიანთა გულებში ყალიბდება. ევროპულ ფასეულობებს საკუთარ თავში უნდა ვეძებდეთ, ეს არის ერთადერთი სწორი გზა ევროპისკენ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი