სამშაბათი, მარტი 19, 2024
19 მარტი, სამშაბათი, 2024

„კაცია და გუნება…“

ამქვეყნად სამი ტიპის ადამიანები არსებობენ. ზოგიერთები გარეგნობას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებენ და სალონიდან სალონში ისტერიულად დარბიან. იგრძელებენ თმებს, იკეთებენ ხელოვნურ წამწამებს, სახეში ნემსებს იკეთებენ და სხვადასხვა ადგილს ისე იდიდებენ, რომ ზოგჯერ ნამეტანი მოსდით.

სხვები, ასევე აქცევენ გარეგნობას ყურადღებას, მაგრამ უფრო ზომიერად, როგორც კახეთში იტყვიან „მძიმე-მძიმედ“. ზოგი კი საერთოდ არაფერზე დარდობს და შეუძლია გარეთ სულაც თმადაუვარცხნელი გამოვიდეს.

ეს თავის დროზე ეტყობა კოკო შანელმაც შეამჩნია და დაასკვნა – 20 წლის ქალს ღმერთისგან ბოძებული სახე აქვს, 40 წლისას კი აქვს ის, რაც დაიმსახურაო.

სამივე ტიპის ადამიანი თავისებურად მართალია და სწორედ ისე ცხოვრობს, როგორც ეგუნებება.

ვაჰ, ძალაა?… კაცია და გუნება…

თუმცა, სიბერისგან გაქცევის მცდელობა არც კოკო შანელის დროიდან მოდის და არც მხოლოდ ჩვენი დროის საზრუნავია.

სილამაზეზე ფიქრი ჯერ კიდევ ძველ ეგვიპტეში ქემეიას მიმდევარი ქურუმების დროს იწყება. სწორედ ისინი ამზადებდნენ ამ მხარეში ერთ-ერთ პირველ ნელსაცხებლებს, რათა იქაურ ლამაზმანებს სახეზე წაეცხოთ.

იმავე დროს, ძველ ეგვიპტეში თეთრი ქათქათა კბილები ასევე სილამაზის ეტალონად ითვლებოდა. ეს პრობლემა დღესაც მკვეთრად დგას და გამოსავალი სტომატოლოგების მიერ შეთავაზებული ვინილები, ცირკონები და ათასი სხვა თანამედროვე მასალაა, რომელიც არნახული წამებით მაგრდება პირის ღრუში. თუმცა, თანამედროვე გაუტკივარების ტექნოლოგია ამ წამებას ფაქტობრივად შეუმჩნეველს ხდის და თუ ექიმს თან ხუმარა და მოხითხითე დამხმარეც ჰყავს, სულ სიცილ-კისკისით მოირგებთ ახალ კბილებს. თუმცა, ეს ყველაფერი უძვირესი პროცედურებია და სჯობს, კბილებს ბავშვობიდან გავუფრთხილდეთ.

აი, ძველ ეგვიპტეში კი საქმე უფრო მარტივად იყო და ჯანსაღი, თეთრი კბილებისთვის დაფქულ თაგუნებს იყენებდნენ. დიახ, თაგვებს კლავდნენ, ახმობდნენ და ფქვავდნენ. მერე რა, რომ ასეთი ადამიანი სულ მალე სეფსისით ან სხვა ინფექციით იღუპებოდა, სამაგიეროდ, თეთრი კბილები ჰქონდა. ექიმები, კი გავრცელებულ დაავადებებს თაგვებს კი არა, ადამიანების სუსტ ჯანმრთელობას აბრალებდნენ.

ძველი რომაელები ამავე მიზნებისთვის საკუთარი შარდის გამოვლებასაც არ ერიდებოდნენ. შარდს ჯერ დააძველებდნენ, შემდეგ პირში ივლებდნენ. ასეთ შარდში ამიაკი გამოიყოფოდა, რომელიც მართლაც ათეთრებდა კბილებს.

მეშვიდე საუკუნიდან მოყოლებული, წლების განმავლობაში სახის კრემის ნაცვლად ტყვიის აცეტატს იყენებდნენ. მისგან ჯაბირ იბნ ჰაიამი მათეთრებელს ამზადებდა და ეს რეცეპტი ჯვაროსნული ომების შედეგად ევროპაშიც გავრცელდა. როცა ტყვია მოდიდან გადავიდა, მეცხრამეტე საუკუნეში კანის მოვლის ახალი საშუალება გამოჩნდა – დარიშხანი. კანს მოცისფრო ელფერს აძლევდა და აქედან წამოვიდა გამოთქმა – „ცისფერსისხლიანი“. თუმცა, დარიშხანი კლავდა. ვინმე ექიმ მაკენზის, დარიშხანით სახის ლოსიონი და კრემიც კი დაუმზადებია. ამ ნელსაცხებელსაც ისვამდნენ და სუფთა სახითაც სვამდნენ სისხლის გასაუმჯობესებლად… მცირე დოზებით იწყებდნენ და რაოდენობას ზრდიდნენ. შხამი ორგანიზმში გროვდებოდა და ერთ დღესაც თავის სიტყვას ამბობდა.

შემდეგ, დაბერების საწინააღმდეგოდ ნელსაცხებლებთან ერთად სახესა და მკერდში ინექციების კეთება დაიწყეს. თავიდან ამისთვის პაციენტებისვე ცხიმს იყენებდნენ. სამწუხაროდ, ის მალევე გაიწოვებოდა და ამიტომ პარაფინის გამოყენებას მიჰყვეს ხელი.

გამლღვალ პარაფინს ქალბატონებს სახეში ნაოჭების ადგილას უკეთებდნენ ნემსის სახით. ასევე სხვადასხვა ადგილების გასადიდებლადაც იყენებდნენ. პარაფინი კანქვეშ მძიმე მასად მყარდებოდა და გუსაძლის ტკივილს იწვევდა. ზოგჯერ სიბრმავესაც… მოგვიანებით, ვაზელინის ზეთის გამოყენება დაიწყეს. თუმცა, ცოტა ხანში ინექციის ადგილას შეუხორცებელი ჭრილობები ჩნდებოდა.

ჰკითხეთ მოსწავლეებს, რას ამზადებენ პარაფინისგან? დიახ, სანთლებს. პარაფინი მყარი ალკანების ნარევია (C13-C35). ხშირად, ნაჯერ ნახშირწყალბადებს, ანუ ალკანებს პარაფინებსაც უწოდებენ.

მაშ ასე, პარაფინები ნახშირწყალბადებია (ალკანები). მათ ჰომოლოგიურ რიგში ნახშირბადატომთა რიცხვის ზრდასთან ერთად იზრდება დნობის, დუღილის ტემპერატურა და სიმკვრივე. ჩვეულებრივ პირობებში ამ რიგის პირველი ოთხი წევრი აირია – სითხეები C15H32–ის ჩათვლით, უმაღლესი წევრები კი მყარი ნივთიერებებია. სხვათა შორის, თუ ცხიმოვან მჟავას კარბოქსილის ჯგუფს ჩამოვაცილებთ, ერთ-ერთი პარაფინი შეგვრჩება ხელში.

როგორ დავრწმუნდეთ, რომ პარაფინი ნახშირბადისა და წყალბადის ატომებისგან შედგება.

ჩავატაროთ ცდა:

სინჯარაში მოვათავსოთ პარაფინის ნაჭერი, ბამბა და უწყლო თეთრი ფერის შაბიამანი. ჭიქაში კირიანი წყალი ჩავასხათ. სინჯარა გავახუროთ. რეაქციის შედეგად CuSO4 წყლის მოლეკულებს დაუკავშირდება და ცისფერი კრისტალჰიდრატი მიიღება. კირიანი წყალი კი ნახშირორჟანგის გამოყოფის გამო შეიმღვრევა. წარმოიქმნება ნალექი – კალციუმის კარბონატი.

CO2-ის გამოყოფა ამტკიცებს ნაერთში ნახშირბადის ატომების არსებობას. H2O-კი წყალბადის ატომების არსებობას.

რაც შეეხება ვაზელინს, ნავთობის გამოხდის პროცესში სარექტიფიკაციო სვეტში სამას გრადუსზე მაღალ ტემპერატურაზე გამოხდით ნავთობის პროდუქტები იშლება, ამიტომ ამ პროცესს შემცირებული წნევის პირობებში (ვაკუუმში) აწარმოებენ. ამგვარი გამოხდით მაზუთიდან სხვა პროდუქტებთან ერთად ვაზელინი მიიღება, რომელიც მყარი და თხევადი ნახშირწყალბადების ნარევია.

ნემსების კეთება მეოცე საუკუნეშიც გაგრძელდა… ბოტოქსით.

ბოტოქსი ცილების კომპლექსია, რომლის შემადგენლობაშიც შედის ნეიროტოქსინი A. ფიზიოლოგიურ პირობებში იგი იშლება და ბოტულინის ტოქსინს გამოათავისუფლებს. მოქმედების პირველ ეტაპზე ტოქსინი პრესინაფსური მემბრანის მოლეკულებს უკავშირდება (ამას 30 წუთი სჭირდება), მეორე ეტაპზე ციტოზოლში გადადის, მესამე ეტაპზე გამოყოფილი აცეტილქოლინის ბლოკირებას ახდენს. პროცესის შედეგი კი მიმიკური კუნთების გათიშვაა. არ არის მიმიკა – არ არის ნაოჭი; არ არის ნაოჭი – არ არის სიბერე! აი ასე, მარტივად და სწრაფად. თუმცა, მოდი, გვერდითი მოვლენების შესახებაც ვიკითხოთ: მიკროჰემატომები, ტკივილის შეგრძნება ინექციის ადგილებში, საერთო სისუსტე, იშვიათად, თვალის ირგვლივი ნაოჭების საწინააღმდეგო ინექციების დროს – ცრემლდენა, გართულებები თვალის მიდამოში. ყოველ შემთხვევაში, ამერიკის დერმატოლოგთა აკადემიის მონაცემებით ასეა.

დღეს ნემსებს ისევ იკეთებენ, ოღონდ სხვადასხვა ფილერებს, ანუ შემავსებლებს ხმარობენ. ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ინექცია ჰიალურონის მჟავით არის, რომელიც სინამდვილეში გლიკოზამინოგლიკანია (ჰეტეროპოლისაქარიდი) და მჟავას იმიტომ უწოდებენ, რომ D-გლუკორონმჟავას და N-აცეტილგლუკოზამინს შეიცავს. შემაერთებელ ქსოვილში ჰიალურონმჟავა უჯრედშორისი ნივთიერების ძირითადი კომპონენტია. დიდი რაოდენობით წყლის შეკავშირება შეუძლია, რის შედეგადაც უჯრედშორისი ნივთიერების სიბლანტე მატულობს და ჟელესმაგვარი მატრიქსის სახეს იღებს.

1930 წელს ამერიკის პრესაში რეკლამა გამოჩნდა.

  • ლამაზი ხარ? არა? მაშინ ჩვენ ერთ საოცარ ამბავს შეგთავაზებთო…

ეს საოცრება კი რადიოაქტიური კოსმეტიკა გახლდათ. თორიუმის და რადიუმის ქლორიდებისგან დამზადებული ნელსაცხებლები უნივერსალურ საშუალებად ითვლებოდა ნაოჭების საწინააღმდეგოდ. ნახშიროორჟანგის აიროვან აბაზანებს კი ჭორფლის მოსაცილებლად იყენებდნენ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21-ე საუკუნეში ყველა მეთოდი უფრო და უფრო უსაფრთხო და დახვეწილია და თუ ადამიანს საშუალებაც აქვს, თავს უეჭველად უნდა მოუაროს. თუმცა… სარკეში ჩახედვისას სახეზე თუ მაინც ნაოჭებს დავითვლით, ესეც უნდა მივიღოთ, რადგან…

„…ჩემო თავო, რაც ხარ ეს ხარ…

ვერ გადახვალ ბუნებას,

ზოგი გმტრობს და ზოგს უყვარხარ,

კაცია და გ.უნებ“. (შოთა ნიშნიანიძე)

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი