პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

ანა პაპიკიანი – საკურთხი

ანა პაპიკიანი, სოფელ დილისკას ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი
დილისკა მდინარე ფარავნის მარცხენა ნაპირზე მდებარეობს. მოხერხებული, ვაკეზე გაშლილი სოფელი გამორჩეულია ჯავახეთში როგორც ადგილმდებარეობით, ისე სიდიდითაც, აბულის ულამაზესი მთის თოვლიანი მწვერვალები კი მას ამაყად დასცქერის ზემოდან. სოფელს თავდაპირველად „დილისკარი” ერქვა. ეს მოხდენილი სახელი მართლაც მრავლისმეტყველად ჟღერს და ჩვენს ისტორიულ წარსულზე დაგვაფიქრებს.
– ქალბატონო ანა, მიამბეთ თქვენ შესახებ, მსურს, ჩვენს მკითხველს უკეთ გავაცნო სოფელ დილისკის ქართული ენის მასწავლებელი…

– ვარ ეროვნებით სომეხი, დედით ქართველი. დედაჩემის დიდი დამსახურებაა, ქართული ენა განსაკუთრებულად რომ მიყვარს. 1987 წლის 7 სექტემბერს დედა ტრაგიკულად გარდამეცვალა – მატარებელმა გაიტანა. იმ დღეს გადავწყვიტე, რა სირთულეც უნდა შემხვედროდა ცხოვრებაში, დედის ენა არასოდეს დამევიწყებინა. მისდამი საკურთხად მომავალი თაობებისთვის ქართული ენის სწავლება მიმაჩნდა. დღემდე მისი სულის დღეგრძელობისთვის, მისი ხსოვნისთვის უდიდესი ენთუზიაზმით ვასწავლი ჩემს სომხებს ქართულ ენას.

როდესაც მასწავლებლობა გადავწყვიტე, იმთავითვე მესმოდა, რა პასუხისმგებლობას ვეჭიდებოდი. პედაგოგიური საქმიანობისას გამუდმებით მქონდა განცდა, რომ ბავშვებთან ურთიერთობით ყოველდღე ვიცვლებოდი. ვცდილობდი, ფაქიზად შევხებოდი მათ გულებს და შემეყვარებინა მათთვის კითხვა, წერა, თავისუფალი აზროვნება, რადგან სწორედ თავისუფალ აზროვნებაში აღმოაჩენს ბავშვი სამყაროს, შეეხება ცხოვრებას და იგრძნობს, რა არის განათლება, ვინ ვართ ჩვენ და რა დანიშნულება გვაქვს ამ წუთისოფელში.

მახარებს, რომ ჩემი მოსწავლეებისგან გამუდმებით ვგრძნობ განსაკუთრებულ დამოკიდებულებას, ამის დასტურია თუნდაც ის, რომ სკოლის დასრულების შემდეგ მიტოვებენ ძალიან ემოციურ, გრძნობით სავსე წერილებს. მე ამ წერილებს ვუფრთხილდები, ვუფრთხილდები მათ გულებს და მიხარია, ქართულად ასე კარგად რომ წერენ და აზროვნებენ. 

ბავშვების თვალები მის ენაზე უკეთ მეტყველებენ; მასწავლებელს ისინი თვალებით ესაუბრებიან. მეც ერთი შეხედვით ვგრძნობ ჩემის მოსწავლეების განცდებს, სურვილებს; ვხედავ, როგორ მიიღეს ახსნილი მასალა, რა გაიგეს და კიდევ რას ითხოვენ. უამრავი მოსწავლე აღვზარდე და გეზს მუდამ მათი თვალები მაძლევდა.

როდესაც შედიხარ კლასში, სადაც არ ესმით ენა, რომლის სწავლებასაც აპირებ, უფრო შემოქმედებითი უნდა იყო. მე, მაგალითად, ყოველთვის ვცდილობ მივახვედრო ბავშვი, კონტექსტით გავაგებინო, და მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში ვუხსნი სომხურად, თუმცა უკვე მიჩვეულები არიან, რომ ქართულის გაკვეთილზე მხოლოდ ქართულად უნდა ილაპარაკონ და წარმატებითაც ახერხებენ ამას.

მასწავლებლობა უდიდესი, გაცნობიერებული პასუხისმგებლობაა. მესმის ეს და გაკვეთილებსაც დიდი პასუხისმგებლობით ვგეგმავ, რადგან დაგეგმილი გაკვეთილი უფრო წარმატებულია, უკეთაა მორგებული მოსწავლის საჭიროებებს, მიზნები უკეთაა გამოკვეთილი და უფრო იოლად ხერხდება შედეგზე ორიენტირება.

ქართულის სწავლება ურთულესია. ჩემი მიზანია, მათ ქართულ ენასთან ერთად აზროვნებაც ვასწავლო, რათა გაიაზრონ, რა საჭიროა სწავლა და კარგი განათლების წყალობით რა უპირატესობა ექნებათ მომავალში.

გარდა ამისა, ვცდილობ, ავუხსნა და გავააზრებინო ბავშვებს, რა არის ენა, კომუნიკაცია, ღრმად ჩავახედო ენის საკითხებში. ვგრძნობ, ამ დროს მეტი ინტერესით მისმენენ. 

ასევე მნიშვნელოვანია ქართული ლექსიკის შესწავლა, სიტყვათა მარაგის დაგროვება, ამიტომ კვირაში ერთხელ გვაქვს ლექსიკონის დღე და ამ დღეს მხოლოდ ლექსიკაზე ვმუშაობთ.

ბედნიერი ვარ, როდესაც ვხედავ, როგორ იზრდებიან და ვითარდებიან ჩემი ბავშვები.

– თქვენი აზრით, როგორი მიდგომაა საჭირო ეფექტური შედეგისთვის?

– მოგეხსენებათ, სწავლების უამრავი მეთოდი არსებობს, მაგრამ მიმაჩნია, რომ მათგან ყველაზე ეფექტური მასწავლებელმა თავად უნდა მოიძიოს, გაიგოს, რას ითხოვენ ბავშვები, რა იციან და რამდენს დაიტევს მათი გონება. ბავშვებს უნდა მივცეთ ფიქრის, საკუთარ თავზე მუშაობის დრო.

საკუთარ მაგალითზე გეტყვით, რას მივიჩნევ ეფექტურ სწავლებად. როდესაც ახალ მასალას გავდივართ, უამრავი ახალი სიტყვა გვხვდება, რომელთა ასახსნელად ვიყენებ ამბებს, სურათებს, დაფაზე ვუხატავ… ყველა გზას ვიყენებ, რომ ბავშვებს სიტყვის ზუსტი მნიშვნელობის გაგებამდე მივიყვანო, ანუ კი არ ვუთარგმნო ან ლექსიკონის მეშვეობით კი არ ვათარგმნინო, არამედ კონტექსტის მიხედვით მათვე ამოვაცნობინო ახალი სიტყვა. ამასობაში კი საუბარს ეჩვევიან, ფიქრს სწავლობენ და სიტყვებს უკეთ აკავშირებენ ერთმანეთთან.

თავად მოწაფეები მეხმარებიან, რომ უკეთ დავგეგმო გაკვეთილი და სასურველ შედეგს მივაღწიო. ყველაფრის საწყისი ბავშვია და ის, ჩვენ, პედაგოგები, როგორ გარემოს შევუქმნით სწავლისთვის, რამდენად ვეცდებით მის ჩართვას საგაკვეთილო პროცესში, რამდენად მივცემთ შანსს იფიქროს, რომ მისი აზრი მნიშვნელოვანი და მისაღებია. 

– ქალბატონო ანნა, თქვენ ძალიან კარგად წერთ. წილად მხვდა სიამოვნება, წამეკითხა თქვენი მოთხრობები, ჩანახატები, სადაც უდიდეს სიყვარულს გამოხატავთ ქართული ენისადმი, დამწერლობისადმი… 

– ბავშვობიდან მიყვარდა დღიურების წერა. ვწერდი ჩანახატებს და ამგვარად გამოვახატავდი ჩემს სათქმელს. ახლაც ვწერ მოთხრობებს, ესეებს. მუდამ ვამბობდი, რომ ქართული ჩემი მშობლიური ენაა. ასე რომ მიყვარს, ალბათ ქართული ასო-ნიშნების მოხდენილობის დამსახურებაცაა. ქართულად წერის დროს ვგრძნობ, როგორ მიმშვიდდება სული და უფრო მეტად ვუახლოვდები ქართული ენის სიდიადეს. 

– გვიამბეთ თქვენს სოფელზე. ჯავახეთი ცივი ადგილია, დილისკაში გვიან მოდის გაზაფხული, თან სოფელში ქართულად თითქმის არავინ ლაპარაკობს…
– სამწუხაროა, რომ სოფელში მხოლოდ ერთი ქართველი ცხოვრობს. მასთან აქაურებს კარგი ურთიერთობა გვაქვს. ვისურვებდით, აქ მეტი ქართველი ცხოვრობდეს, რომ ჩვენმა მოსახლეობამაც ისწავლოს ქართული. გული მწყდება, როდესაც ბავშვები სკოლაში გამართული ქართულით საუბრობენ, მერე კი სკოლას ამთავრებენ, ოჯახს ეკიდებიან და ავიწყდებათ, რადგან ქართველებთან არ აქვთ ურთიერთობა. მახარებს, რომ რეგიონში ასე წარმატებულად მიმდინარეობს სახელმწიფო პროგრამა, რომლის ფარგლებში ჩვენთან ჩამოსული მასწავლებლები აქაურების დიდ სიყვარულს და პატივისცემას იმსახურებენ, მიზიარებენ თანამედროვე მეთოდებს, ვთანამშრომლობთ და ერთობლივად ვიღვწით მიზნის მისაღწევად. მათი დამსახურებაა, რომ ჩვენს სოფელში მუდმივად ისმის ქართული „გამარჯობა” და „როგორ ბრძანდებით”. ამის ნათელი მაგალითია ის სტუდენტები, რომლებიც სხვადასხვა უნივერსიტეტში აგრძელებენ სწავლას ქართული ენის სპეციალობით და პასუხისმგებლობით ეკიდებიან ენის შესწავლას.

ჩვენს სოფელში ძალიან შრომისმოყვარე ხალხი ცხოვრობს, უმთავრესად მიწათმოქმედებას მისდევენ. ახლახან ერთმა მეთორმეტეკლასელმა მითხრა: „მასწავლებელო, ერთი სული მაქვს, როდის დასრულდება ეს მიწის სამუშაოები, რომ გულიანად მივხედო სწავალასო”.

ბედნიერი ვარ, რომ შემიძლია, ხმამღლა ვთქვა ჩემს სოფელში, ჩემს სკოლაში ქართული სიტყვა, ვასწავლო და მშობლიურივით შევაყვარო ის ყველას. ამით დედის წინაშე პირნათელი ვიქნები.
P.S. მე ამ სოფელში 2013 წლის თებერვლიდან ვმუაშობ პროგრამით „ქართული ენა მომავლი წარმატებისთვის”. მე და ანა სხვა ქართულის მასწავლებლებთან ერათად ვახორციელებთ სხვადასხვა ღონისძიებას, ვიღვწით, რომ მხოლოდ სახელმწიფო ენაზე კი არ ავალაპარაკოთ ჩვენი მოსწავლეები, არამედ გავაცნოთ და შევაყვაროთ ქართული კულტურაც, რომ თავი ჩვენი ქვეყნის სრულფასოვან მოქალაქეებად იგრძნონ.

ქალბატონ ანას ვუსურვებ, კიდევ დიდხანს გაეგრძელებინოს თავისი პედაგოგიური საქმაინობა ჯავახეთის ამ ლამაზ სოფელში, დილისკაში.

ესაუბრა ნათია ვარძელაშვილი

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი