არ ვიცი დღევანდელი თემა მოერგება თუ არა „მასწავლებლის“ მიზნებსა და ფორმატს, თუმცა ამ ინტერნეტ გაზეთის დანიშნულება მთლიანად გასცდა ჩარჩოებს და დღეს მას მთელ მსოფლიოში (დიახ, არ მოგესმათ) სხვადასხვა პროფესიის ადამიანები კითხულობენ. ისიც თითქმის ყველა პრობლემას დაუღალავად ეხმიანება. სწორედ ამიტომ, დღეს კვლავ „უცხოზე“ „უცხოსთან“ ბრძოლის მსოფლიო დღე ვწერ. „უცხო“ ავთვისებიანი სიმსივნეა და 21-ე საუკუნეში მთელ მსოფლიოში გრიპივითაა მოდებული.
მე „უცხოს“ გამო ჩემი ყველაზე ძვირფასი ადამიანი დავკარგე. მანამდე, ორი წელი ომში ვიყავით ჩაბმული. ომი პირწმინდათ წავაგეთ, თუმცა შიგა და შიგ ბრძოლებში გამარჯვებულები გამოვდიოდით… ერთი ბრძოლის მოგებაც კი პატარა ბავშვივით მიხაროდა.
დღეს კი ჩემი ნაფიქრალი მინდა გაგიზიაროთ. შეიძლება ბევრი არ დამეთანხმოს, მრავალი შემეკამათოს კიდეც, მაგრამ ეს ჩემი, ერთი ადამიანის ხმამაღლა ნაფიქრია და რაც არ უნდა მეკამათოდ, აზრს ვერ შემაცვლევინებთ, რადგან მე ჩემი ჯოჯოხეთი მაქვს გამოვლილი!…
მაშ ასე…
ფიქრები ხმამაღლა #1
ექიმთა უმრავლესობა „უცხოს“ შეჩვეული და გულგრილია.
დიახ, გამონაკლისებიც არსებობენ, მაგრამ იმდენად მცირე რაოდენობით, რომ თითებზე ჩამოთვლით და ეს საკმარისი არ არის.
„უცხოსთან“ მიჩვევაა აბა რა, როდესაც „ჩინ-მედლებ“ მხრებ-დამშვენებული ექიმი გეტყვის, რას განიცდი, რა სახსრებს ხარჯავ, დაჯექი და დაელოდეო.
-რას დაველოდო, ბატონო თქო, სიკვდილსო კაცო, სიკვდილსო!…
გულგრილობაა, მაშ რაა, როდესაც ძალიან პოპულარული ექიმი უმძიმეს და უძვირეს პრეპარატს უწყვეტად დაგალევინებს, მთლიანად დაგაგნგრევს და მოგსპობს, შემდეგ კი უდარდელად იტყვის:
-ვაჰ, ხედავ შენ, არ მოუხდაო….?! არადა, ონკოლოგიურ დონეზე კი იმუშავა, ხომ იციო.
ამიხსენით, რას ნიშნავს წამლის ონკოლოგიურ დონეზე მუშაობა? მეტასტაზები, რომ ყველგან წავა, იმას??…
შემდეგ, სხვა ექიმებმა (აი, კარგები, რომ არიან, მაგრამ ცოტანი) გულწრფელად გაიოცეს, რატომ მისცა ამ მდგომარეობასა და ასაკში, ასეთი მძიმე წამალიო?… რა ვიცი, იქნებ მავან შემომტანს გასაღებაში დაეხმარა??…უნებურად ასეთი ეჭვნარევი აზრებიც მოდიან თავში.
ერთ მოწყენილ, თუმცა სახელოვან, ექიმსაც შევხვდი. დილაუთენია სადღაც ქალაქის ბოლოს ვეახელი (დრო და ადგილი მისი შერჩეული იყო), მსუყე ჰონორარიც გადავიხადე, ქვითრით შეიარაღებულმა ორი გამშვები პუნქტიც წარმატებით გავიარე. ოთახში მელანქოლიურ განწყობაზე მყოფი ახალგაზრდა კაცი დამხვდა… აბა, რაღა ექნა, თორემ ჩემს მოსმენას ძილი ერჩია… მისი მოწყენილობა არ შევიმჩნიე და ბეჯითი ხუთოსანი მოსწავლესავით ყველაფერი ჩამოვუჭიკჭიკე, ყველა ანალიზი და სურათი ვაჩვენე…მის კომპიუტერში საკუთარი ხელით ჩავდე სულ ბოლოს გადაღებული კომპიუტერული ტომოგრაფიის დისკი და ჯოხით (ჩემს შემთხვევაში ქოლგით) დავადექი თავზე, რომ კარგად ენახა. პასუხად, ერთი ამოიხვნეშა და მკითხა:
-და მაინც რაზე გსურთ ჩემთან საუბარიო…
-ჰმ… – მეც არ დავიბენი და მივუგე-სირანო დე ბერჟერაკის პოეზიაზე თქო… ჰო, აბა, სახელგანთქული ფტიზიატრი, რომ ხარ, დილაუთენია სადღაც ქალაქის იქეთა ნაწილში, რომ მოგადექი,შენს ნახვაში მსუყე ჰონორარი, რომ გადავიხადე, სხვა რაზე უნდა მსურდეს ბაასი, სირანოს ლექსები გავარჩიოთ, აბა რა…
ამაზე ცოტა გამოფხიზლდ-გამოცოცხლდა და რა ვიციო, კლასიკური სურათიაო…
-და გამოსავალი შენი ჭირიმე თქო, რამე მითხარი, რითი შევამსუბუქო თქო…ლამისაა, დავუჩოქე…
-მმმმმ-ო, არ ვიციო, ერთი კიდევ დაამთქნარა და მივხვდი, რომ ძალიან წარმატებული ვიზიტი მქონდა.
მოდით, კიდევ ერთხელ ვთქვათ, რომ ჩემი ომის გზაზე ენერგიული და გულიანი ექიმებიც შემხვდნენ. ის პატარა ბრძოლებიც, სწორედ მათი მეშვეობით მოვიგე.
თქვენ გენაცვალეთ, კიდევ კარგი, რომ ასეთებიც ხართ, მაგრამ ცოტანი ხართ და არ არის საკმარისი!
ფიქრები ხმამაღლა #2
„უცხოს“ დიაგნოზი განაჩენი არ არის???
„განაჩენი არ არის“-ჩემთვის ნიშნავს, რომ იმკურნალებ, მორჩები და დაივიწყებ. მაგ. ბავშვობაში წითელაზე მიმკურნალეს და დავივიწყე… ოქროსხელება პავლე ბარელაძემ გლანდები ამომაჭრა და მისი თანმდევი მთელი „თაიგული“ დაავადებები დავივიწყე… ან, ვინმეს ნაღვლის ბუშტი, რომ ატკივა, ოპერაციას დასტაქარი ხვიჩა ექიმი გაუკეთებს და დაავიწყებს… ბოლოს და ბოლოს, ტიფი დაივიწყეს და დღეს C ჰეპატიტს ივიწყებენ უკვე!….
ეს „უცხო“ კიდევ მოდის და აღარ მიდის. ისევ და ისევ ბრუნდება, ან მოლოდინში ხარ, რომ დაბრუნდება და სულ ამ განცდით ცხოვრობ. თანაც, „უცხოსთან“ ბრძოლაში იმდენი სახსარი გჭირდება, რომ ამაზე მთელ მსოფლიოში უარს არავინ იტყვის! ახლა არ მითხრათ პაციენტებისთვის პროგრამებიაო. იმ პროგრამაში მოხვედრას და რამის დაფინანსებას სულ მცირე ჩემნაირი გულშემატკივარი ჭირდება, რკინის ქალამნებს, რომ ამოიცვამს და კარებს, რომ მიუკეტავენ ფანჯრიდან შევა. თანაც, რა მნიშვნელობა აქვს, ამ პროგრამასაც ხომ რაღაც ფონდი აფინანსებს და მავანი თავის ფულს მაინც არ კარგავს. ამიტომ, დიდი დიდი დრო გაწელონ, თუმცა დროსაც გააჩნია, ზოგს დრო 20 წელიც ეწელება, რაც, ბუნებრივია კარგია. საბოლოოდ, კი „უცხო“ ყოველთვის ბრუნდება, სტატისტიკიდან ასეა… ან კიდევ, მხოლოდ ადრეულ სტადიებზე იკურნებაო…რატომ ხალხნო, ამ მაღალტექნოლოგიურ 21-ე საუკუნეში შემდეგ სტადიებზე რატომ არ უნდა იკურნებოდეს?
ანუ, იცით რას ვგულისხმობ? მთელი შემდგომი წლები მზადყოფნის რეჟიმში, უნდა იყო… აი, ისე ტარიელ ჭანტურია, რომ წერს თავის ლექსში.
„მესროლა ერთხელ! – ამცდა!
მეორედ! – ისევ ამცდა!
ახლაც მიზანში ვყავარ!
შიშით მოველი ამ ცდას!” (ტარიელ ჭანტურია)
ფიქრები ხმამაღლა #3
ესაუბრეთ ტაქსის მძღოლებს.
დიახ, არ მოგესმათ, „შმაქსის“ აკადემიის იდეა ურიგო სულაც არ იყო. მგზავრობისას ჩუმად ნუ იქნებით. უთხარით მძღოლს თქვენი საფიქრალის შესახებ და შესაძლოა თავისი ან სანათესაოს გამოცდილება გაგიზიაროთ.
ასე გავიგე ერთი თეთრი ტაქსის მძღოლისგან ისეთი შარდმდენი პრეპარატის შესახებ, რომელიც მართლაც ეფექტური აღმოჩნდა. არა, ასეთი პრეპარატები ადრეც ვიცოდით, მაგრამ ისინი არ მუშაობდნენ, ამიტომ პლევრაში დაუსრულებლად სითხე დგებოდა და ღრმად პატივცემული თორაკალური ქირურგიც დაუღალავად იღებდა. არადა, თურმე არ შეიძლება, შეხორცებებს აჩენს თურმე… და ეს ოხერი შარდმდენი უნდა შეაშველო, რომ იმუშაოს! რაც იმ დალოცვილ მძღოლს შევხვდი, სითხეც დარეგულირდა, მაგრამ რად გინდა, უამრავი შეხორცება იყო უკვე…
სხვა მძღოლმა ალბუმინის გადასხმა მასწავლა…როგორო?…ამდენ სითხეს უღებთ, ღვიძლს უკვე ასე უჭირს და ალბუმინს არ უსხამთო??? რა ვქნა, ჩემი კლასიკური ქიმიური განათლება საკმარისი არ აღმოჩნდა გამეგო, რა როდის უნდა გადამესხა… ონკოლოგმა (დამანგრეველი წამლების მოყვარულ ონკოლოგზეა საუბარი) და თორაკალურმა კი დუმილი ამჯობინეს.
სიკვდილის ლოდინი, რომ მირჩია, ის ექიმი, ხომ გახსოვთ? ჰოდა, ჩემს ერთ მორიგ შეკითხვაზე, მომწერა, მე ნუ მეკითხები, ამერიკის ონკოლოგიური საზოგადოების ვებ გვერდზე ნახეო. ისე მართალი მითხრა, თვითონ მხოლოდ ერთი სიტყვა იცოდა-დ ა ე ლ ო დ ე-მე კიდევ მთელი ფრაზების წარმოთქმას ვთხოვდი…
ვნახე ის გვერდი, რეკომენდაციები წავიკითხე და მივხვდი, რომ სულ საწინააღმდეგოდ უნდა მოიქცე!!!…თუმცა, ამაზე მოგვიანებით.
მოკლედ…
ფიქრები ხმამაღლა #4
„უცხოსთან“ შესახვედრად მის გამოჩენამდე უნდა მოემზადო… და თუ უკვე მოვიდა, შეუტიე, ოღონდ სწორი კვებით!!!
იმას სულაც არ ვამტკიცებ, რომ კლასიკურ, სწორად და გულისხმიერებით დაგეგმილ მკურნალობაზე უარი უნდა თქვა, მაგრამ ამის პარალელურად სწორად კვებაა აუცილებელი. და ეს იმ განწყობით უნდა დაიწყო, ვითომ უკვე მოვიდა, შედეგად კი თითქმის გარანტირებული იქნები, რომ არ მოვა.
ყველაფერი სისუფთავით იწყება… ნაწლავების სისუფთავით. ამას ჯერ კიდევ ალქიმ იკოსი ანდრეას ლიბაუ მეთექვსმეტე საუკუნეში მიხვდა და სიცოცხლის ელექსირად ინგლისური მარილი გამოაცხადა. ინგლისური მარილი ნატრიუმის სულფატია, ჩახედეთ აბა აფთიაქში ნაყიდ ნებისმიერ თანამედროვე კუჭის მოქმედების წამალს, აქტიური ნივთიერება ან ნატრიუმის სულფატია ან ჰიდროსულფატი. თუმცა, ბუნებრივი საშუალებები უფრო მეტია და ამაზე ჯერ კიდევ იბნ სინა წერდა სამედიცინო ტრაქტატში. ერთი კივი უზმოზე, ან ქატოს წყალხსნარი დღეში სამი ჭიქა, მერე ორი და ბოლოს თითოც საკმარისი იქნება, ჭარხლის წვენი ან მისი სალათები, რაც მეტი, მით უკეთესი. თანაც ჭარხალი მოხარშულიც არ კარგავს თავის თვისებებს, უმზე აღარაფერს ვამბობ. დიდი რაოდენობით მწვანე მასა და დღეში ორი თუ არა, ლირტა ნახევარი წყალი მაინც.
„უცხო“ გლიკოლიზზეა დამოკიდებული, ეს კი ნიშნავს, რომ „უცხო“ შაქრის მეტაბოლიზმს შეჰყურებს. მისით იკვებება და სულდგმულობს. მისი უჯერედები ჯანმრთელთან შედარებით 10-12-ჯერ მეტ გლუკოზას შთანთქავს. სისხლში შაქრის მაღალი შემცველობა მკერდის კიბოს რისკის მატებას იწვევს. PET-ის ანუ, პოზიტრონულ ემისიული ტომოგრაფიის დროს პაციენტს რადიაქტიურ გლუკოზას შეუყვანენ ორგანიზმში, კიბოს უჯრედები კი სრული ამ სიტყვის მნიშვნელობით, დაეძგერებიან გლუკოზას და სწორედ ამის გამო, მათი ადგილსამყოფელი ნათელი ხდება.
ახლა კი, ზემოთ ნახსენებ ვებ გვერდს დავუბრუნდები. მათ მიერ გაცემულმა რეკომენდაციებმა, რბილად, რომ ვთქვა, გამაოცა. წერენ, მზეს მოერიდეთო… და D ვიტამინი საიდან მივიღოთ? არადა, ეს ვიტამინი აუცილებელია იმუნიტეტის გასაძლიერებლად. მზეს არ უნდა მივეფიცხოთ პიკის დროს, შუადღის 12-დან საღამოს 6 საათამდე, მანამდე და შემდეგ კი მზის სხივი აუცილებელია თქო. D ვიტამინს საკვებიდანაც მივიღებთ, კი ბატონო, მაგრამ რამდენი და როგორ შეიწოვება კიდევ საკითხავია, ასე კი თავად გამოვიმუშავებთ.
არ იქნება D ვიტამინი ვერ შეიწოვება კალციუმი. არადა, ქიმია და ჰორმონი, როგორ ცლის ძვლოვან ქსოვილს კალციუმისგან, იცით? და თუ ძვალში მეტასტაზი წავიდა? მერე პრეპარატ ზომეტას გადასხმას დანიშნავენ, რომელიც თუ არასწორად გადაასხი, იცით, რა მოხდება? მე ვიცი, რადგან „დაელოდე“ ექიმმა სწორად ასე ნაჩქარევად გადაგვასხმევინა და შედეგებს დაელოდა.
დღეში ორ პორცია ალკოჰოლზე მეტი არ მიიღოთო, ვებ გვერდზე წერენ…რაო? „უცხოს“ სტუმრობისას ალკოჰოლი საერთოდ არ შეიძლება! თუ მაინც და მაინც, კვირაში ორჯერ წითელი ტანინიანი ღვინო მიიღეთ, ისიც ერთ ჯერზე მხოლოდ 50მლ. ბევრი-შხამია… მცირე-წამალი…
გენმოდიფიცირებული პროდუქტები, რომ სახიფათოა, ეს დადასტურებული არ არისო. ჰმ…არაფერს ვიტყვი, თავად გადაწყვიტეთ.
დღეში ორ ნახევარი პორცია ბოსტნეული მიირთვითო. აჰა, ანუ ალკოჰოლიც ორი პორცია და ბოსტნეულიც…გაცილებით მეტი უნდა მიიღოთ მწვანე მასა, სადღაც 5-7 პორცია მაინც. ჰო, მცენარეებიდან სოიოს მოერიდეთ, პირიქითა ეფექტი აქვს. არ მოერიდოთ ნუშს და მასზე უფრო ვრცლად აქ წაიკითხეთ ნუშისა და ბრინჯის რძე
შაქრის მოხმარება შეამცირეთო. კი არ უნდა შეამცირო, საერთოდ უარი უნდა თქვა (აქ რაფინირებულ შაქარზეა საუბარი). უნდა აშიმშილო ეს დაუპატიჟებელი სტუმარი. თუმცა, ზოგჯერ მაინც მოგინდება ეს ოხერი და შაქარი აგერ აქ არის ზიანის მოყენების მხრივ დახასიათებულნი
ხმაურზე, შაქარზე და ათას წვრილმანზე…
ორგანული საკვების უპირატესობა დადასტურებული არ არისო… აბა, პესტიციდ ჰერბიციდებიანი და სუფთა პროდუქტი ერთნაირია? „ორგანული“ საკვები
„სიმღერით“ გადათქერილი ბოსტანი…
„უცხოს“ უჯრედებს სისხლი ჭირდებათ და ამისთვის საკუთარი სისხლძარღვების ფორმირებას იწყებენ. ტერმინი თუ გსმენიათ-ანგიოგენეზი? ანგიო-სისხლძარღვებს ნიშნავს, გენეზი-რაღაც ახლის ფორმირებას, ანუ ახალი სისხლძარღვების წარმოქმნას. ეს ჯანმრთელ ორგანიზმს ისედაც ახასიათებს, მაგრამ „უცხოს“ საკუთარი ჭირდება. ქიმიო თერაპიის ერთი მიმართულება სწორედ ახალი, მხოლოდ „უცხოსთვის“ განკუთვნილი სისხლძარღვების წარმოქმნას უშლის ხელს. ანუ, ანტი ანგიოგენური მოქმედება ახასიათებს, „უცხოს“ მკვებავ სტრუქტურას ებრძვის. თუმცა, ძალიან მძლავრი ანტი ანგიოგენური ნივთიერებები ბუნებაშიც არის და სწორედ ისინი უნდა იყოს ჩვენს რაციონში. ეს ძირითადად კომბოსტოსებრნი, იგივე ჯვაროსნებია-ყვავილოვანი, ბრიუსელის, ჩვეულებრივი კომბოსტო და ბროკოლი. მათ მუდმივ გამოყენებას შეუძლია შეაჩეროს კეთილ თვისებიანი სიმსივნის გადასვლა ავთვისებიანში, რადგან უზარმაზარ იმუნიტეტსაც აძლევენ ორგანიზმს. ოღონდ, იბნ სინა უმად მირთმევას გვირჩევდა და ავიცენას (მისი მეორე, ევროპული სახელია) მე უჯერებ.
თუმცა, ბოსტნეულის თავში მაინც ნიორია და მას ცალკე წერილი დიდი ხნის წინ უკვე მივუძღვენი
არც ერთი ვამპირი არ გაგვეკარება….
სახლის კარები თავისით გაიღო და ოთახში სიკვდილი შემოვიდა. ცივი და სველი იყო და რაღაცნაირად ხშირად სუნთქავდა, ტანი სისხლჩაქცევებით ქონდა აჭრელებული, ხელის მტევნები კი ლურჯი და უსიცოცხლო. ჩემი აღშფოთებული ყვირილი აინუნშიაც არ ჩაუგდია, გვერდზე ჩამიარა და მოვემზადოთო, უთხრა. ჰოდა, ეს წერილიც მის წინააღმდეგ არის, რადგან სულაც აღარ მაშინებს, სახეზე ვცნობ, ცივი და სველია!
