ონლაინსწავლებაზე არაერთი ტრენინგი ჩატარებულა თუ სტატია დაწერილა, თუმცა ის აქტუალობა, რაც დღეს ამ თემას აქვს, აქამდე ნამდვილად არ შეუძენია. საინტერესო ისაა, რომ ერთნაირი შემართებით შეუდგა მუშაობას არა მხოლოდ ჩვენი აქტიური მსმენელი, ენთუზიასტი, არამედ სკეპტიკოსი მასწავლებლებიც. ასეთია ცხოვრება, როდესაც დგება აუცილებლობა, აღარ ვფიქრობთ იმაზე, რა დამოკიდებულება გვქონდა ამა თუ იმ სიახლესთან და ვიწყებთ პრობლემასთან გამკლავებას.
ფორსმაჟორი – ეს ის შემთხვევაა, რომელიც იძლევა საშუალებას გადავაფასოთ, შევცვალოთ ან/და გავაანალიზოთ ჩვენი ცხოვრების სტილი, ჩვევები და შესაძლებლობები. ზოგიერთი ამას დამოუკიდებლად ახერხებს, ზოგს დახმარება და მხარდაჭერა ესაჭიროება. „მასწავლებლის სახლი“ სწორედ ის ადგილია, სადაც მასწავლებელი გვიხარია და ყველა სიტუაციაში ვცდილობთ გამოწვევებთან ჭიდილში მის მხარდაჭერას.
დისტანციური სწავლება დღეს უფრო მეტად აქტუალური, თუმცა რთული აღმოჩნდა. ბევრად რთული, ვიდრე გვეგონა. რატომ? მიზეზი ბევრია: ტექნიკურად მოუმზადებელი ადამიანური რესურსი, სასწავლო რესურსების სიმწირე ზოგიერთ საგანში, ხოლო სადაც რესურსის სიმწირეს არ ვუჩივით, იქ წვდომის ან ინფორმაციულობის პრობლემა გვქონია. მიუხედავად ამისა, მუშაობას თავს ვართმევთ და პროცესში ვცდილობთ, დავეხმაროთ ერთმანეთს. კოლეგები ერთმანეთს ვუზიარებთ გამოცდილებას, რაც, ვფიქრობ, კარგად გამოჩნდა ფ-ბ ჯგუფებში, სხვადასხვა პლატფორმაზე, ფორუმსა თუ ვებინარში. მასწავლებლის სახლის მიერ დაგეგმილ ვებინარებს დიდი გამოხმაურებები და ბევრი საინტერესო ინტერპრეტაციაც აქვს. ჩვენი ვებინარებიც სწორედ ამ გამოცდილების გაზიარებას, კერძოდ, სხვადასხვა ინსტრუმენტის გამოყენებას ემსახურებოდა. პირველ ვებინარზე მოწვეული გვყავდა 2019 წლის საუკეთესო მასწავლებელი – ირმა კურტანიძე, რომელმაც გაგვიზიარა QUIZIZZ-ში მოსწავლეებთან მუშაობის გამოცდილება. უნდა ითქვას, რომ ეს ინსტრუმენტი ძალიან მოსახერხებერლია ნებისმიერი კლასის საგაკვეთილო პროცესში ჩასართავად, მოტივაციის ასამაღლებლად და შედეგების უმტკივნეულოდ მისაღწევად.
რის საშუალებას იძლევა QUIZIZZ?
- QUIZIZZ-ის გამოყენება ძალიან კომფორტულია როგორც პირდაპირი, ასევე ონლაინსწავლების დროს. დარეგისტრირება მარტივია და უფასო. მასწავლებელს აქვს საკუთარი ან კოლეგის მიერ მომზადებული რესურსის გამოყენების ან ახლის შექმნის საშუალება.
- მასწავლებელი ირჩევს თემას კლასისა და ესგ-ის გათვალისწინებით. თემის შერჩევის შემდეგ შეუძლია, განსაზღვროს დავალების ტიპი, რომლის შეთავაზებასაც აპირებს მოსწავლეებისთვის. აქ შესაძლებლებლობა გვაქვს შევარჩიოთ, როგორც დახურული, ასევე ღია ტიპის დავალება (იხ.ფოტო N1).
ფოტო N1
- მასწავლებელს შეუძლია მომენტალურად ნახოს როგორც ცალკეული დავალების შესრულების ხარისხი (იხ.ფოტო N2.), მოსწავლის მიღწევები დავალებების მიხედვით, ასევე კლასის შედეგი მთლიანობაში (იხ.ფოტო N3.), რაც დაეხმარება მას, განსაზღვროს მომდევნო გაკვეთილების აქტივობა და სირთულე.
ფოტო N2
ფოტო N3.
- თემის დასრულების შემდეგ მასწავლებელს შეუძლია გააკონტროლოს მოსწავლეთა შედეგები თემატიკის მიხედვითაც. დისტანციური გაკვეთილების ჩასატარებლად მასწავლებელს სერიოზული მომზადება უწევს, ამიტომ ასეთი ტიპის უკუკავშირი დროის ეკონომიის საშუალებას იძლევა, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია დატვირთული გრაფიკის დროს.
ფოტო N4.
- მასწავლებლის მიერ მომზადებული რესურსის გამოყენება შესაძლებელია სხვადასხვა კლასში, განსხვავება მხოლოდ დავალების სირთულეშია. პირველ ეტაპზე მოსწავლე თამაშობს (ფოტოN5.) ეს კარგი ხერხია მისი მოტივაციის ასამაღლებლად. ირჩევს სწორ პასუხს და აგზავნის.
ფოტო N6.
- ინსტრუმენტი საშუალებას იძლევა, მოსწავლემ დაინახოს სწორი და არასწორი პასუხი, შესაძლებელია თამაში მუსიკალურად გაფორმდეს, ხმა დაედოს.
- მასწავლებელს შეუძლია თვითონ შექმნას ვიქტორინა (N7) ან გამოიყენოს სხვა მასწავლებლის მიერ შექმნილი ვიქტორინა (N8) ან/და არსებული მოარგოს საკუთარი კლასის შესაძლებლობებსა და საჭიროებებს.
ფოტო N7 – მასწავლებლის მიერ შექმნილი ვიქტორინა
ფოტო N8- სხვა კოლეგების მიერ შექმნილი ვიქტორინები
- შესაძლებელია ვიქტორინისთვის სხვადასხვა ტიპის დავალების შექმნა. ცხადია, უცხოური ენის სწავლებისას ძალიან მნიშვნელოვანია მოსმენის უნარის განვითარება. მასწავლებლები ხშირად ასეთი დავალებების ნაკლებობის გამო უკმაყოფილებას გამოთქვამენ. თუმცა ყველა შემთხვევაში სასურველია თითოეულის მორგება კლასის საჭიროებაზე. წარმოდგენილი ინსტრუმენტის საშუალებით მასწავლებელს შეუძლია, ჩაწეროს აუდიოკითხვა ან ტექსტი.
მოსწავლე შეკითხვის/ტექსტის მოსმენის შემდეგ ასრულებს დავალებას – მონიშნავს სწორ პასუხს (N9). კითხვის უნარის
განსავითარებლად მასწავლებელს ეძლევა შესაძლებლობა, შექმნას ტექსტი დავალებებით (ღია და დახურული) (N10).
ფოტო N9
ფოტო N10
საჭირო და მნიშვნელოვანია ზემოთ აღწერილი პროცესებისთვის მომზადება, ამიტომ მთავარია, მასწავლებელი მოემზადოს ონლაინგაკვეთილისთვის. როგორ?
- პირველ რიგში მასწავლებელმა უნდა განსაზღვროს, დისტანციური სწავლების საშუალებები გამოიყენოს კომბინირებულად, თუ აირჩიოს ერთ-ერთი, მაგალითად, სინქრონული (რეალურ დროში) ან ასინქრონული (დავალებებისა და აქტივობების მიწოდების საშუალებით); მათ შორის, მოგეხსენებათ, დიდი სხვაობაა მიდგომებისა და ინსტრუმენტების განსაზღვრაში.
- შემდეგი ნაბიჯია, მასწავლებელმა განსაზღვროს, რა შედეგის მიღწევა სურს, რისთვისაც საკუთარ თავს დაუსვამს სამ შეკითხვას:
- რა უნდა ვასწავლო მოსწავლეს? რა შედეგზე გავიდე? და საბოლოოდ რა პროდუქტი უნდა შექმნას მოსწავლემ?
- როგორ, რა საშუალებებით უნდა გავიდნენ მოსწავლეები შესაბამის შედეგზე?
- როგორ მოხდება უკუკავშირი, მონიტორინგი, მათი მხარდაჭერა ჩემი მხრიდან?
- პასუხების გათვალისწინებით, მასწავლებელი გეგმავს კომპლექსურ დავალებას, აქტივობებს, რესურსებს.
- მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა ასევე გაწეროს დავალების ჩაბარების თუ შუალედური უკუკავშირის ვადები, საბოლოო პროდუქტის ჩაბარების დრო და კონკრეტული ინსტრუქციები. გასათვალისწინებელია, რომ ინსტრუქციები უნდა განსხვავდებოდეს სახელმძღვანელოში განთავსებულისგან, მორგებული იყოს დისტანციურ (დამოუკიდებელ) მუშაობაზე, რისთვისაც განსაკუთრებული ადგილი ენასა და ნაცნობ ლექსიკას უნდა დაეთმოს. ინსტრუქციები, მუშაობის ეტაპები, დამხმარე ლინკები, ყველაფერი უნდა ემსახურებოდეს მოსწავლის დამოუკიდებელი მუშაობის უნარის განვითარებას.
- აუცილებლად უნდა შედგეს შუალედური შეხვედრები ფორუმში, დისტანციურად ან სკოლაში, ყველა სადავო თუ გაუგებარი საკითხის განსახილველად. განისაზღვროს თვითშეფასებისა და მონიტორინგის საშუალებები.
სასურველია, გავითვალისწინოთ შემდეგი გამოწვევები:
გამოწვევა 1. მოსწავლეები, რომლებიც არ მუშაობდნენ გაკვეთილზე, შესაძლებელია პასიურობდნენ დისტანციურადაც. პრობლემის გადაწყვეტა სასურველია, ინდივიდუალურად. მაგალითად,
- თანამშრომლობითი სწავლების გამოყენებით;
- სასწავლო მასალის განსხვავებულად მიწოდებით;
- ინდივიდუალური კონსულტაციებით.
არ არის მიზანშეწონილი დასჯაზე ორიენტირებული მიდგომის გამოყენება. ეს დროებითი ეფექტის მომცემი აქტივობაა, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში არ მუშაობს. სწავლის სურვილი მოსწავლეს არ გაუჩნდება.
გამოწვევა 2. სასწავლო მასალის შექმნაზე მეტი დრო იხარჯება, რისთვისაც მასწავლებელი მზად უნდა იყოს.
- მასწავლებლის მიერ შექმნილი სასწავლო მასალა იქმნება მოსწავლის სხვადასხვა უნარის (წერის, კითხვის, ლაპარაკის, მოსმენის) განსავითარებლად და არა მათი მახსოვრების უნარის შესამოწმებლად.
- კლასში მასწავლებელი ცოდნას სხვადასხვა ხერხის მეშვეობით გადასცემს, დისტანციური სწავლების დროს ეს ცოდნა მათ დამოუკიდებლად უნდა შეიძინონ და გამოიყენონ. კლასში გამოყენებული აქტივობები დისტანციურად ყოველთვის არ მუშაობს.
გამოწვევა 3. მასწავლებელმა მოსწავლის შეფასებისას უნდა გაითვალისწინოს ის ფაქტი, რომ მას ხელთ აქვს Google და ჰყავს კლასელები ჩათში. ამიტომ დავალება ისეთნაირად უნდა შეიქმნას, რომ პირველი და მეორე ფაქტორიც დამხმარე საშუალებად იქნას გამოყენებული. აქედან გამომდინარე არ გამოდგება ფაქტობრივ ცოდნაზე ორიენტირებული დავალებები.
შეეცადეთ არ დაუშვათ შემდეგი ტიპის შეცდომები დისტანციური მუშაობისას
შეცდომა 1.
გაკვეთილისთვის მომზადება არ ნიშნავს მოსწავლისთვის დავალებების ჩამონათვალის შედგენას. ჩვენი ამოცანაა ერთმანეთს დავაშენოთ სხვადასხვა აქტივობა დამოუკიდებლად მუშაობის გასამარტივებლად.
შეცდომა 2. პროცესის დაგეგმვა არ უნდა დაიწყოს მოსწავლის გაკონტროლებით.
შეცდომა 3. ქულების დაწერა სწავლების პროცესში და არა შედეგის მიღწევაში.
- როდესაც მოსწავლე სწავლის პროცესშია, ცხადია, სვამს შეკითხვებს, უშვებს შეცდომებს, მუშაობს მათ გამოსწორებაზე, თვითშეფასებაზე.
- კომპლექსური დავალების შესრულებისას მოსწავლე იყენებს წინა გამოცდილებას, როგორც შრომის შედეგს.
შეცდომა 4. დავალებების ფოტოების ფოსტაზე გადმოგზავნა
- ამ მეთოდის გამოყენება რეკომენდებულია მხოლოდ ერთეულ (უკიდურეს) შემთხვევებში, გამონაკლისის სახით, რადგანაც ვერ აუხვალთ გადმოგზავნილი ფოტოების შემოწმებას, ვერ მოასწრებთ ყველასთვის უკუკავშირის მიცემას, რაც შესრულებულ დავალებას არაეფექტიანს გახდის.
- სასურველია, ნებისმიერი შუალედური კონტროლი ღია თუ დახურული ტესტის ან დავალების სახით იყოს მომზადებული Teams-ში. დახურული (ტესტური) დავალების შემთხვევაში მოსწავლე მომენტალურად იღებს სწორი პასუხის დადასტურებას და შეცდომის შემთხვევაში – სწორ ვერსიას, ხოლო ღია დავალების შემთხვევაში მასწავლებელს აქვს საშუალება კომენტარის სახით ინდივიდუალურად მისცეს განმავითარებელი შეფასება.
უნდა გვახსოვდეს, რომ დისტანციური სწავლების მეთოდიკა უმეტეს შემთხვევაში არ ემთხვევა ჩვეულებრივი რეჟიმის მეთოდიკას. სამაგიეროდ, მასწავლებელს საშუალება აქვს, სასწავლო პროცესში გამოიჩინოს მეტი შემოქმედებითობა, შექმნას ახალი რესურსები, ჰქონდეს მომენტალური უკუკავშირი, რასაც სასწავლო პროცესის გასაუმჯობესებლად გამოიყენებს.
