პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

როგორ შევთავაზოთ მოსწავლეებს კლასგარეშე ლიტერატურა

საზაფხულო არდადეგების დადგომასთან ერთად, მახსოვს, მასწავლებლების მიერ მოცემული კლასგარეშე ლიტერატურის გრძელი სია. სექტემბრის დადგომას და სკოლაში დაბრუნების სიხარულს თან ერთვოდა უამრავი სხვადასხვა ემოცია. ჩვენ სასწავლო წლის დასაწყისში უნდა გვესაუბრა წაკითხული ლიტერატურის შესახებ და მახსოვს დიდი მონდომებითა და სიხარულით ველოდით ამ დღის დადგომას. ვცდილობდით მასწავლებლებისა და კლასელებისათვის გაგვეზიარებინა ჩვენი დამოკიდებულება ამა თუ იმ ნაწარმოებისა და პერსონაჟის შესახებ.

კლასგარეშე ლიტერატურის კითხვა მოსწავლეებს უვითარებს მაღალ სააზროვნო უნარებს: ანალიზის, სინთეზისა და შეფასების უნარებს. რაც უფრო ნაკითხია მოსწავლე, მით უფრო მრავალფეროვანია მისი წარმოსახვითი სამყარო.

ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლების უმთავრეს საკითხს წარმოადგენს, განუვითაროს მოსწავლეებს მხატვრული და არამხატვრული ლიტერატურის კითხვის, გაგებისა და გააზრების უნარ-ჩვევები.

მასწავლებელმა უნდა შეძლოს, მოსწავლეებს გაუღვივოს კლასგარეშე მხატვრული ლიტერატურის კითხვის სურვილი და ეს თვითრეგულირებადი ქცევა გახდეს. მოსწავლეებს უფრო უჭირთ კლასგარეშე ლიტერატურის კითხვა, როცა ხედავენ, რომ თავიანთ მოსაზრებას, ემოციას წაკითხულ ტექსტთან დაკავშირებით ვერ უზიარებენ თანაკლასელსა და მასწავლებელს. ხშირ შემთხვევაში ისინი მხოლოდ ავტორებისა და ნაწარმოებების ჩამონათვალითა და ზედაპირული მიმოხილვით შემოიფარგლებიან.

მოსწავლეებს ღრმა ბავშვობიდან უყალიბდებათ წიგნის სიყვარული. ძილის წინ მოყოლილი ზღაპრულ-ფანტასტიკური ამბები ამის საუკეთესო საშუალებაა. ამით მათ უვითარდებათ წარმოსახვითი უნარები და მოგზაურობენ ლიტერატურის თვალუწვდენელ სამყაროში. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშობლის როლი მცირე ასაკის ბავშვების წიგნიერების დონის განვითარებაში.

მასწავლებელი ავტორიტეტია მოსწავლეებისთვის, მის მიერ გაწეული რეკომენდაცია, რჩევა მისაღები და გასათვალისწინებელია, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში უჭირთ მხოლოდ იმ ლიტერატურის კითხვა, რომელზეც მას მიუთითეს. ეს ბევრ რამეზეა დამოკიდებული: მოსწავლის ფსიქო-ემოციურ მდგომარეობაზე, განწყობაზე. განწყობის შექმნა მოსწავლეებში სწავლა-სწავლების ქვაკუთხედია. ამისათვის, სასურველია, მოსწავლეებმა თავად წარადგინონ კლასის წინაშე ის წიგნი, რომელიც ძალიან მოსწონთ. არგუმენტირებულად დაასაბუთონ, რატომ მოეწონათ და თანაკლასელებში ამ კონკრეტული წიგნის კითხვის სურვილი გააღვივონ.

ამის საუკეთესო საშუალებაა, დაიგეგმოს გრძელვადიანი სახალისო პროექტი, რომელიც ხელს შეუწყობს კლასგარეშე ლიტერატურის კითხვას.

მოსწავლეები პირველ რიგში ასახელებენ თავიანთ საყვარელ ნაწარმოებს. შემდეგ კლასი აირჩევს რამდენიმე მოსწავლეს, რომლებიც გააკეთებენ თავიანთი საყვარელი წიგნის პრეზენტაციას. თითო მოსწავლე ირჩევს თითო წიგნს კლასისათვის წარსადგენად. მათ მიეცემათ გარკვეული დრო მოსამზადებლად (სასურველია, მაქსიმუმ ორი კვირა) და პერიოდულად გაივლიან კონსულტაციას მასწავლებელთან. დათქმულ დღეს კლასს თავიანთ ნამუშევარს წარუდგენენ: ავტორის ბიოგრაფიას, წიგნის დასახელებას, წიგნიდან საყვარელ პერსონაჟს; ზოგადად თემას, რომელსაც ეხება ნაწარმოები; საყვარელ ფრაზებს ტექსტიდან; ეპოქა, რომელსაც ეხება და ა.შ. გააჩნია ნაწარმოებს, თუ რომელი საკითხის განხილვის საშუალებას იძლევა ის. მთავარია პრეზენტატორმა ისე მიაწოდოს თანაკლასელებს ინფორმაცია წიგნის შესახებ, რომ საინტერესო იყოს (სურვილი აღუძრას კითხვის).

მას შემდეგ, რაც მორჩებიან თითოეული წიგნის წარდგენას დანარჩენი მოსწავლეები ასახელებენ იმ წიგნს, რომლის წაკითხვის სურვილიც გაუჩნდათ პრეზენტაციების შემდეგ.

ასევე, მოსწავლე და მასწავლებელი ერთობლივად თანხმდებიან, რომელი მოსწავლეები წარუდგენენ კლასს თავიანთ საყვარელ წიგნებს მომდევნო შეხვედრისას. გარკვეული დროის შემდეგ უბრუნდებიან წაკითხულ წიგნებს და იმართება დისკუსია წიგნში წამოჭრილ მათთვის საინტერესო თემაზე.

ეს მეთოდი მეტად საინტერესოა, რადგან ისინი წიგნებთან დაკავშირებულ რჩევას თანაკლასელებისაგან იღებენ. მათ უჩნდებათ მოტივაცია, თავად გააკეთონ ანალოგიური დავალება. ამავე დროს უვითარდებათ წერის, კითხვისა და ზეპირმეტყველების უნარ-ჩვევები.

აღნიშნული მეთოდით მუშაობის შემდეგ მოსწავლეები შეძლებენ:

  • ტექსტის გაგება-გააზრებას;
  • პერსონაჟების ხასიათზე დაკვირვებას;
  • ინფორმაციის მოძიებას, დახარისხებას;
  • ნაწარმოებისადმი საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვას;
  • მსჯელობას და ა.შ.

ამდენად, ამგვარად დაგეგმილი კლასგარეშე ლიტერატურის კითხვა ბევრად უფრო სასიამოვნო, სახალისო და მრავალფეროვანია. ის ამავე დროს მოსწავლეებს აჩვევს დამოუკიდებელ აზროვნებას, აძლევს საშუალებას, წარმოაჩინოს საკუთარი თავი კლასის წინაშე, განივითარონ სწავლა-სწავლების სხვადასხვა უნარ-ჩვევები, ჩამოყალიბდნენ აქტიურ მკითხველად.

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი