საინფორმაციო ხვეულა

ერთი წლის წინ ევროპის ეკონმიკური განვითარების კვლევის ცენტრმა კონკურსი ჩაატარა, მასწავლებლებს ევროპის შესახებ გაკვეთილები უნდა ჩაგვეტარებინა. კონკურსის ფინალისტებს შორის მეც აღმოვჩნდი.

ივლისში ათი მასწავლებელი ბრიუსელში გავემგზავრეთ. პროგრამის მიხედვით  დაგეგმილი იყო შეხვედრები  სხვადასხვა ორგანიზაციის წარმომადგენელთან. ერთ-ერთი მეთიუ ბუსკე იყო,  რომელიც ევროკომისიაში საქართველოს, მოლდოვისა და სამეზობლოს სახელმწიფოთაშორისი თანამშრომლობის განყოფილებას ხელმძღვანელობს. მეთიუ ბუსკესთან  დიალოგი ძირითადად კრიტიკული აზროვნების, დეზინფორმაციის, ეროვნული იდენტობის შესახებ გაიმართა. დღიურში მისი სიტყვებიც ჩამინიშნავს:  „თუ დარჩებით იმად, ვინც ხართ, ცვლილებები მალე მოვა“. ჩემი კომენტარიც ამოვიკითხე: მეთიუ საუბრობს ნელა, გამოყოფს სიტყვებს, წინადადებების შემდეგ ისვენებს-მეთქი.

პოლიტიკური კითხვების ფონზე ჩემი შეკითხვები კონტექსტიდან ამოვარდნილი იყო, თუმცა, მაინც გავბედე და ვკითხე: 1. რა როლი შეიძლება შეასრულოს ლიტერატურამ საქართველოსა და ევროკავშირის პოლიტიკურ ურთიერთობებში და 2. ბოლოს რა წიგნი წაიკითხეთ-მეთქი.

პასუხად მეთიუმ გაიხსენა პარიზთან ახლოს გამართული მთარგმნელთა ფესტივალი, სადაც ქართულად კითხულობდნენ ცნობილ ნაწარმოებს. საკმაოდ ბევრი მსმენელი იყო მოგროვებული, რაც იმას გულისხმობს, რომ ლიტერატურა საქართველოს აღმოჩენის შესაძლებლობას იძლევაო. შემდეგ გაიხსენა თავისი თინეიჯერი გოგონა, რომელიც თურმე საკმაოდ კარგად იცნობს საქართველოს. ბოლოს წაკითხულ ავტორად ჯულიან ბარნსი დაასახელა, წიგნის სათაური არ ახსოვდა, მაგრამ მთავარი მოტივი ორი სიტყვით დაახასიათა – „about love”. ქართველი მკითხველიც კარგად იცნობს ჯულიან ბარნსის რომანების სასიყვარულო ფაბულებს.

შეხვედრის შემდეგ პარლამენტარიუმისკენ გავეშურეთ. მეორე მსოფლიო ომისა და ევროკავშირის ისტორიის ამსახველი თანამედროვე ინსტალაციების ფონზე მოულოდნელი იყო მწერლების, მხატვრებისა და მუსიკოსების შესახებ დამზადებული საინფორმაციო ხვეულების დანახვა. წარმოიდგინეთ ოვალური ფორმის განათებული ჭაღი, რომელსაც გარედან ცნობილი ადამიანის ფოტო აქვს დატანილი, შიგნით კი ევროკავშირში შემავალი ქვეყნების ენებზე დაწერილია  ბიოგრაფიული დეტალები.

დარბაზში სამგანზომილებიანი რუკებისა და გლობუსების ფონზე  ასტრიდ ლინდგრენის დანახვამ მეთიუ ბუსკესთვის დასმული შეკითხვის გამო მოგვრილი უხერხულობის განცდა მყისიერად გაფანტა.  ევროპის შუაგულში ასტრიდი კეთილად მიღიმოდა. ძალიან სწორი ფრაზა გააჟღერა მეთიუ ბუსკემ – ლიტერატურას ნამდვილად შეუძლია ერთმანეთი აღმოგვაჩენინოს და სრულიად უცხო გარემოში სიმშვიდე მოგვგვაროს. ზურგჩანთიდან  „მოსიარულე გაკვეთილები“ ამოვიღე და ის თავი მოვძებნე, სადაც ასტრიდის დაბადების დღეებზე ვყვები. წიგნში ასახული სივრცე  ჩემი ქვეყნის მაღალმთიანი სოფლის სკოლაა, რომლის მოსწავლეებმა სამყარო ასტრიდისა და სხვა მწერლების წყალობით გაიცნეს. ისინი ერთ მშვენიერ დღეს ულამაზესი სოფლიდან მსოფლიოს სხვადასხვა ქალაქში მოხვდებიან და ლიტერატურის წყალობით „შინ“ იგრძნობენ თავს.

საკმაოდ ვრცელი შესავალი იმის აღსაწერად დამჭირდა, ბრიუსელის პარლამენტარიუმში აღმოჩენილი საინფორმაციო ხვეულა მე და ჩემმა მოსწავლეებმა როგორ ვაქციეთ სასწავლო რესურსად.

მეჩვიდმეტე ლიტერატურული კაფე „მირამისი“ ბრიუსელში ვიზიტიდან ერთი თვის შემდეგ გავმართე. ამჯერად წიგნებზე საუბრისთვის სკოლის სტადიონი შევარჩიეთ. რამდენიმე დღის განმავლობაში შევკერეთ ოცამდე ნაჭრის ჩანთა და წიგნების მიხედვით მოვხატეთ. ავტორებისა და სათაურების ჩამონათვალი ახლაც მრავალფეროვანი იყო: პატრიკ ზიუსკინდის „სუნამო“, ხალიდ ჰოსეინის „ფრანით მორბენალი“, მერი შელის „ფრანკენშტაინი“, თამარ გეგეშიძის „სული-ჩიტი“, მარია ფარის „ტუვა გლიმერდალიდან“, როალდ დალის „დიკეგო“, დავიდ ფონკინოსის „დელიკატურობა“, თომას ჰარისის „კრავთა დუმილი“, სულხან-საბა ორბელიანის „მოგზაურობა ევროპაში“, თომას მანის „ჯადოსნური მთა“… მირამისობის შესახებ სოფელში ხმა მალე გავრცელდა და სტადიონი სტუმრებით აივსო. 13 წლის ანა ჩვენი მეგობარია. საფრანგეთში, კანში,  სწავლობს და ყოველ ზაფხულს ჩვენთან ერთად ატარებს. ახალი მასწავლებელი გვყავს, მადამ ბუშუშა ჰქვია და ძალიან გგავთ თქვენო. ლიტერატურის სიყვარულმა ასე აღმომაჩენინა მადამ ბუშუშა. ისე მოხდა, რომ 8 წლის ანა სოფია, რომელსაც ორი წელი ვასწავლიდი თბილისში, ზაფხულის ლიტერატურულ კაფეს დაესწრო. გულისყურით ისმენდა, თავად „ილის ქალაქის“ შესახებ ისაუბრა და შთაბეჭდილებების წერილში დაგვიწერა, ზოგმა (წიგნმა) ისე დამაინტერესა, რომ ყურები ვცქვიტეო.

როგორც წესი, ინტერიერის გაფორმებისთვის დიდ ძალისხმევას ვხარჯავთ ხოლმე. ამჯერად ხელნაკეთი ჩანთების გარდა ბავშვებმა მთის ყვავილებითა და ნაძვის წიწვებით წიგნის სანიშნეები დაამზადეს, კედლის პოსტერებიც დავამზადეთ, „გემრიელი ვიქტორინაც“  ვითამაშეთ, განწყობისთვის მუსიკაც შევარჩიეთ და ანის და მარის დედამ ტრადიციული ტორტიც გამოგვიცხო. მდინარის პირს სკოლის სტადიონისკენ რომ მივუყვებოდით, ბეგზე ერთი გოგო შემოგვიერთდა. თბილისის ერთ-ერთ სკოლაში მასწავლებლად მუშაობს და შორიდან თვალს ადევნებდა სოფლის ლიტერატურულ თავყრილობებს. ტორტზე წარწერილი „მირამისი“  „მარსელად“ ამოიკითხა, რასაც სიმბოლური დატვირთვა მივანიჭეთ – ლიტერატურა ჩვენთვის მარსზე მოგზაურობის საშუალებასაც იძლევა.

მეჩვიდმეტე მირამისობის მთავარ დეტალად საინფორმაციო ხვეულა იქცა. ბავშვებს ბრიუსელის პარლამენტარიუმში ნანახი ამბები გავუზიარე და საინფორმაციო ხვეულას დამზადება შევთავაზე. ისინიც ხალისით ამყვნენ. ონის სამეურნეო მაღაზიაში შევიძინეთ მავთული და ქაღალდი, მწერლებიდან ასტრიდ ლინდგრენი შევარჩიეთ და მეორე დღეს კალათბურთის ფარზე ჩამოკონწიალებული რგოლი დამახვედრეს. გარედან ასტრიდი დაუხატავთ, შიგნით კი მის შესახებ  ბიოგრაფიული დეტალები და წიგნებიდან ამონარიდები დაუწერიათ. გარდა იმისა, რომ საინფორმაციო ხვეულა მწერლის შესახებ დამატებით ინფორმაციას გვაცნობს, გასართობი დატვირთვაც შეიძინა – რგოლის შიდა მხარეს დატანილი ინფორმაციის წასაკითხად აუცილებელია შიგნით „შეძრომა“. პარლამენტარიუმის საინფორმაციო ხვეულები განათებული იყო სხვადასხვა ფერის შუქით, ჩვენი ხელნაკეთი ხვეულა კი მზის სხივებით იყო გაჩახჩახებული. ლიტერატურული კაფეს დასრულების შემდეგ ჯადოსნური სამყაროს (მედიათეკის) ოთახში  დააბინავეს.

ამ ამბიდან ერთი წელი გავიდა. ხელნაკეთი სასწავლო რესურსების საჭიროება დისტანციურმა სწავლებამ  დროებით ეჭვქვეშ დააყენა, თუმცა, საინფორმაციო ხვეულა ნებისმიერი საგნის მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს.

მკაფიო ინსტრუქციის მიხედვით საინფორმაციო ხვეულას  (შედარებით მომცრო ზომის) დამზადებას  მოსწავლე დამოუკიდებლადაც შეძლებს. მის  ირგვლივ კომპლექსური დავალების პირობის აგებაც შეიძლება, მაგალითად :

დაამზადე საინფორმაციო ხვეულა შენ მიერ შერჩეული მწერლის ბიოგრაფიის შესახებ:

• გარეთა მხარეს დახატე მწერალი;
• შიდა მხარეს განათავსე მისი ბიოგრაფიული დეტალები და რამდენიმე ფრაზა ნაწარმოებებიდან;
• მოამზადე სამწუთიანი პრეზენტაცია;
• წარდგენის შემდეგ გამოკვეთე ერთი რამ, რაც ყველაზე მეტად მოგწონს საკუთარ ნამუშევარში/პრეზენტაციაში და ერთი რამ, რის გაუმჯობესებასაც ისურვებდი.

მწერალთა ბიოგრაფიების ცოდნა მათი ნაწარმოებების კონტექსტის გააზრებისთვის გარკვეულწილად მნიშვნელოვანია. საინფორმაციო ხვეულა საუკეთესო გზა აღმოჩნდა საზოგადო მოღვაწეების უკეთ გასაცნობად, ინფორმაციის მოძიება-დახარისხებისას და ტექსტის უცხო ენაზე თარგმნაც დიდ გამოცდილებად ექცათ. ამასთანავე,  თანამედროვე პედაგოგიკისთვის უმთავრესია ცოდნის ვიზუალურად ისე წარმოჩენა, რომ აუდიტორიისთვის შთაბეჭდილებად იქცეს. ვფიქრობ, საინფორმაციო ხვეულას მრავალფეროვან რესურსად გამოყენება სასწავლო პროცესს ნამდვილად გაახალისებს.