მე და საზოგადოება
ონლაინგაკვეთილი – ასე ვუწოდებთ დისტანციური სწავლების ერთეულს, რომელიც ტრადიციულ გაკვეთილს ჰგავს კიდეც და განსხვავდება კიდეც მისგან. არსით ის ინტერნეტკონფერენციის ნაირსახეობაა, რომელშიც კონკრეტული კლასია ჩართული. ონლაინგაკვეთილი რეალურ დროში, ეკრანის გაზიარებისა და მოსწავლეებთან ინტერაქციის პირობებში მიმდინარეობს.
დღეს ამ ტიპის სწავლება დაგეგმილი კი არა, ექსტრემალური სიტუაციით განპირობებული საჭიროებაა, რომელშიც სკოლამ, მასწავლებლებითა და მოსწავლეებით, სრულიად ასიმეტრიული სასტარტო მონაცემებით შეაბიჯა. დასაწყისმა პირველი სირთულეები ამოატივტივა. მათმა გაანალიზებამ აჩვენა, რომ ახალი საკლასო სივრცისთვის შესაბამისი წესების შემუშავება იყო აუცილებელი. ვინაიდან უმრავლესობამ „თიმსში“ დაიმკვიდრა თავი, თავდაპირველი შეხვედრები და შემდგომი შეხვედრების გარკვეული დროც ამ სივრცის ტექნიკურ შესაძლებლობებსა და სტრუქტურასთან გაშინაურებას მოხმარდა. შემდეგ საქმე ინტერნეტკონფერენციებში მონაწილეობის წესების შემუშავებაზე მიდგა. მასწავლებლებიც და მოსწავლეებიც უნდა შეთანხმებულიყვნენ საერთო წესებსა და ტერმინებზე.
რადგან წერილი „მე და საზოგადოების“ საგნის სწავლებას შეეხება, ისიც აღვნიშნოთ, რომ ამ წესების შემუშავებაზე კომპლექსური დავალების აგება პირდაპირ კავშირშია სამიზნე ცნება „საზოგადოებასთან“ და მის მკვიდრ წარმოდგენებთან. ასე რომ, ამ დავალების შესრულება არა მხოლოდ სასწავლო, არამედ ფუნქციურ მიზანსაც ეპასუხება.
კომპლექსური დავალება
- შეადგინე წესები, რომელიც ჩვენს ონლაინსაზოგადოებას – კლასს სჭირდება. შენთვის სასურველი ხერხით (ელექტრონულად, ნახატით, სხვა ტექნიკით გააფორმე ეს წესები და წარუდგინე კლასს განხილვისთვის.
- ახსენი, რა წესები შეარჩიე და რატომ; როგორ მოახდინე მათი ვიზუალიზება და რატომ; რატომ მიგაჩნია, რომ ეს წესები შენს ონლაინკლასს გამოადგება?
დავალების ვიზუალური გაფორმების იდეისთვის შესაძლოა ეს ბმულები გამოგადგეს:
https://www.pinterest.com/pin/82401868169237204/
https://www.pinterest.com/pin/38210296827799042/
- დავალება მომდევნო შეხვედრამდე ელექტრონულად (ფაილი/ფოტო) ატვირთე შესაბამის საქაღალდეში.
პრეზენტაციას ჩაატარებს პირველი 5 მსურველი, რომელიც წინასწარ, სასაუბროში გამოთქვამს სურვილს. დანარჩენები მონაწილეობას მიიღებთ წესების შევსებასა და საერთო წესების შემუშავებაში. თითო პრეზენტაციისთვის გამოვყოფთ 1-1,5 წუთს.
მასწავლებელი შეხვედრაზე მოსწავლეებს აცნობს ამ დავალებას, რომელსაც ჯგუფის დავალებების საქაღალდეში ატვირთავს.
ამას მოჰყვება გეზის მიმცემი კითხვები დავალების არსში გარკვევისთვის:
- გასაგებია თუ არა დავალება? შეგისრულებიათ თუ არა ანალოგიური დავალება?
მომდევნო აქტივობაა მცირე დისკუსია:
- თქვენი აზრით, რა წესები უნდა შევარჩიოთ, რომ ჩვენი შეხვედრები კარგად და შედეგიანად წარიმართოს?
- რა გვიშლის ხელს ონლაინგაკვეთილების ჩატარებაში (ხმაური, დაგვიანება, უყურადღებობა…)?
- რა საერთო ინტერესები აქვს კლასს?
- რა იწვევს კონფლიქტს?
- რა უნდა გავაკეთოთ, რომ ერთმანეთზე ვიზრუნოთ?
საბოლოოდ მასწავლებელი აჯამებს დისკუსიას, მიუთითებს მოსწავლეებს სახელმძღვანელოში საკითხის შესაბამის გვერდებზე.
გარდა ამისა, თანხმდებიან საკონსულტაციო საათის დროზე, როცა მოსწავლეებს შეეძლებათ, დავალების შესრულებამდე წამოჭრილი კითხვები დასვან და პასუხები მიიღონ.
ამის შემდეგ მასწავლებელი გეგმავს მომდევნო შეხვედრას, რომელიც ფაქტობრივად პრეზენტაციებსა და წესების განხილვაზე იქნება ორიენტირებული და მას მხოლოდ ფასილიტაცია მოუწევს.
რას ვასწრებთ 20 წუთში?
გაკვეთილის პირველი წუთები მოსწავლეთა განწყობის მოკითხვა-მართვას უნდა დავუთმოთ, ვინაიდან რადგან შექმნილ ვითარებაში ეს აუცილებელია. აქ შეიძლება გამოვიყენოთ მარტივი კითხვები, რომლებიც ირიბად იძლევა პასუხს მათ განწყობაზე: რა ფერია დღეს შენი განწყობა? რა გააკეთე, რომ კარგ გუნებაზე დამდგარიყავი?
მომდევნო 7-8 წუთი მოსწავლეთა პრეზენტაციებს დაეთმობა, დაახლოებით იმდენივე დრო – დისკუსიას და წესების დამატებას. დასასრულ, მასწავლებელი შეაჯამებს შეხვედრას და მოსწავლეთა კითხვებს უპასუხებს. შემდგომში მას აუცილებლად მოუწევს, გაეცნოს გაგზავნილ დავალებებს, რომელთა პრეზენტაციაც არ მომხდარა და უკუკავშირი მისცეს თითოეულს.
„მე და საზოგადოების“ მომდევნო კომპლექსური დავალება შეიძლება სამიზნე ცნება „ინსტიტუციას“ მივუძღვნათ და მოსწავლეთა დაინტერესებისთვის ამჟამად არსებულ სიტუაციებს დავუკავშიროთ.
კომპლექსური დავალება
- წარმოიდგინე, რომ მემატიანე ხარ და მომავალ თაობას უნდა უამბო, რომელი პროფესიის ადამიანები მუშაობდნენ ახალი კორონავირუსის პანდემიის გამო შექმნილ ვითარებაში. რომელ ინსტიტუციას მიეკუთვნებოდნენ ისინი? ადამიანების რომელ საჭიროებებზე ზრუნავდა თითოეული ინსტიტუცია?
- ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, შექმენი კომიქსი, რომელზეც ასახულნი იქნებიან ეს ადამიანები და თავიანთი საქმიანობის მნიშვნელობაზე ისაუბრებენ.
- წარმოადგინე შენი დავალება შემდეგ შეხვედრაზე და აღწერე რისი თქმა გსურდა. როგორ გამოხატე სათქმელი? კიდევ რისი გაკეთება შეიძლებოდა?
- მომდევნო გაკვეთილზე ამ დავალებას წარადგენს მოსწავლეთა ნახევარი, შემდეგზე – მეორე ნახევარი.
- პრეზენტაციას დაეთმობა თითო წუთი.
გავაცნობთ მოსწავლეებს ამ დავალებას, რომელიც ელექტრონულადაც გვაქვს გაგზავნილი.
ვსვამთ კითხვებს:
- რა ნაბიჯების გადადგმა მოგვიწევს ამ დავალების შესასრულებლად? სად და როგორ მოვიძიებთ ინფორმაციას? რა გაგვიიოლდება? რა გაგვიჭირდება? რომელ ტექნიკურ საშუალებებს (პროგრამას) გამოვიყენებთ დავალების შესასრულებლად? რას ნიშნავს კომიქსი?
მომდევნო აქტივობა იქნება კითხვა-პასუხი:
- რომელი პროფესიის ადამიანები მუშაობენ პანდემიის დროს?
- რატომ არ შეწყვიტეს მუშაობა ამ სამსახურებმა?
- ადამიანების რომელ საჭიროებებზე ზრუნავენ ისინი?
- რომელ დაწესებულებეში არიან ისინი დასაქმებული?
დასასრულ, მასწავლებელი ახდენს შეჯამებას და მოსწავლეებს მიუთითებს, მოიძიონ ინფორმაცია სახელმძღვანელოში, რომელიმე საინფორმაციო გადაცემაში, პორტალზე.
გასათვალისწინებელია, რომ რეალურ საკლასო ოთახში ძალიან დიდია გაკვეთილის წინასწარ დაგეგმილი სცენარის შეცვლის ალბათობა, რადგან მოქმედებს უამრავი ფაქტორი: კლასში დახვედრილი მოულოდნელი სიტუაცია, წინარე ცოდნის გასააქტიურებლად დასმულ კითხვებზე არასრული პასუხები, შეთავაზებულ აქტივობებზე კლასის რეაგირება… საკლასო ოთახში მასწავლებლის ყურადღებაც დანაწევრებულია, მას უწევს, თვალი ადევნოს ზემოთ აღწერილ პროცესებს, მოსწავლეებს და მყისიერი რეაგირება მოახდინოს მათ პასუხებსა თუ ქცევაზე. ეს ყოველთვის არ იძლევა რაციონალური გაკვეთილის ჩატარების შესაძლებლობას. „თიმსის“ შეხვედრებზე კი მასწავლებელს არ აქვს საშუალება, თვალი ადევნოს მონაწილეთა რეაქციებს. ეს, ერთი მხრივ, ცუდია, მაგრამ ვინაიდან მისი ყურადღება არ ნაწევრდება, იქმნება წინაპირობა, დაგეგმილი პროცესი მშვიდად და თანმიმდევრულად წარმართოს.
