პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

დისტანციური სწავლება – რა გამოწვევების წინაშე დავდექით?

მყისიერად შეცვლილმა რეალობამ უამრავი სირთულის წინაშე დაგვაყენა. ერთ-ერთი უმთავრესი გამოწვევა, რის წინაშეც განათლების საკითხებით დაინტერესებული ადამიანები დადგნენ, სწავლა-სწავლების პროცესის ონლაინ/დისტანციური ფორმატია.

 

ორ მთავარ საკითხზე მინდა ყურადღების გამახვილება.

 

პირველი – წლის ბოლოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული მისაღწევი შედეგები და მიზნები  – რას ვაპირებთ? ვცვლით გეგმას სპეციალური დადგენილებით, ვთავაზობთ მოსწავლეებს მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმებს სხვადასხვა საგანში, რათა განვსაზღვროთ, რა შედეგების მიღწევას ვგეგმავთ დარჩენილ დროში?

 

მეორე – შეფასებისა და ცოდნის შემოწმების კრიტერიუმები, საშუალება და ფორმატი – რა მინიმალურ ბარიერს ვაწესებთ, რომლის გადალახვაც მოეთხოვება მოსწავლეს და როგორ ვაფასებთ მოსწავლის მიერ მიღწეულ შედეგს?

 

დავიწყებ მეორეთი.

 

ჩემი მოსაზრებით, ამ ექსტრემალურ პირობებში მოსწავლეების მუშაობის შეფასება მხოლოდ განმავითრებელი შეფასებებით უნდა მოხდეს და განმსაზღვრელ შეფასებებსა და ნიშნებზე ონლაინ სწავლა-სწავლების ფორმატის დროს უარი უნდა ვთქვათ.

 

ორ არგუმენტს დავასახელებ:

 

სტრესი – მოსწავლეებს ისედაც სტრესულ გარემოში უწევთ მეცადინეობა და  დამატებით მოზარდი ადამიანის მდგომარეობის დამძიმება ცუდი ნიშნით მიზანშეწონილად არ მიმაჩნია. განმსაზღვრელი შეფასების მაკონტროლებელი ფუნქცია სხვა დროისთვის გადავდოთ. ბოლოს და ბოლოს, როგორც დიმიტრი უზნაძე ამბობდა, „სწავლაში ძირითადი მნიშვნელობა აქვს განსაზღვრული მიმართულებით მოსწავლის ძალების განვითარებას“  და არა მისი შრომის შეფასებას ოთხდონიანი და ათქულიანი სისტემით.

 

ობიექტურობა – ობიექტური შეფასება ათბალიანი სისტემით ჩვეულებრივ რეჟიმშიც დიდად სადავო საკითხია და ონლაინ ფორმატში ნიშნის გამოყვანისას რა კრიტერიუმებს უნდა დაეყრდნოს მასწავლებელი?

 

სამაგიეროდ, განმავითარებელი შეფასებისთვის ზედგამოჭრილი პერიოდია. მოსწავლეებს სჭირდებათ სიტყვიერი გამხნევება და იმის გაცნობიერება, რომ მათი შრომა ფასდება. განმავითარებელი შეფასებისას ხომ მოსწავლის საქმიანობა ფასდება, პროცესი და არა მიღწევის დონე, რომელიც ჩვენ თავად გვაქვს ხელახლა განსასაზღვრი. ჩვენი მიზანიც განსჯა კი არა, ხელშეწყობა და დახმარებაა, რაც ამ რთულ ვითარებაში განსჯასა და შეფასებაზე მნიშვნელოვანია.

 

როგორ უნდა დაიწეროს მოსწავლის სემესტრული და წლიური შეფასება?

უკვე არსებული მიმდინარე ნიშნების გამოყვანით.

ამას შეიძლება დაემატოს თვითშეფასების კითხვარები, დაკვირვების ფურცლები და ურთიეთშეფასებაც კი. მასწავლებელი კი ამ მონაცემების გაანალიზებით გამოიყვანს საბოლოო შეფასებას.

 

ცხადია, გაცნობიერებული უნდა გვქონდეს, რომ სემესტრული და წლიური ნიშნის შემადგენელი კომპონენტების გათვალისწინება ვერ მოხერხდება და ეს აღიარებული სქემა შეფასების ყველა კომპონენტს ვერ მოიცავს.

რაც შეეხება შემაჯამებელ სამუშაოებს – საუკეთესო გამოსავალი იქნება, თუ მასწავლებელი თვითშეფასების კითხვარს დაურთავს შემაჯამებელ დავალებას. ასე  შემაჯამებელ სამუშაოს შემეცნებითი ფუნქცია გაუჩნდება და არა „მაკონტროლებელი“. სასურველი იქნება, შემაჯამებელი დავალებების სავალდებულო რაოდენობაც სკოლამ(საგნის მასწავლებელმა) თავად განსაზღვროს.

 

რა არის სწავლა-სწავლების პროცესის სხვადასხვა კომპონენტის მიზანი? კარგი იქნება, თუ პასუხი შემეცნებით შემოიფარგლება.

 

სასწავლო გეგმების შესახებ

 

აქ კი ნამდვილად საინტერესო და მნიშვნელოვანია, რას ვაპირებთ და როგორ წარმოგვიდგენია ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული მიზნებისა და შედეგების მიღწევა.

 

სხვადასხვა ქვეყანაში უკვე აქტიურად განიხილება საგნის სასწავლო გეგმის რევიზია და მოდიფიცირება. ძირითადად, ამას საგნის სპეციალისტების რეკომენდაციებით აკეთებენ, ცხადია.

 

ჩემი აზრით, თითოეული საფეხურისთვის უნდა განისაზღვროს მინიმალური მოთხოვნები, შეჯერდეს მისაღწევი შედეგი და კომპეტენციები.

 

ვფიქრობ, პროცესი მიმართული უნდა იყოს უკვე ნასწავლის განმტკიცებაზე, მიმდინარე სასწავლო წლის განმავლობაში ახალი თემები და საკითხები კი სიფრთხილით და ზომიერად უნდა შევიტანოთ.

 

რაც შეეხება პროგრამის დაძლევას და არსებული სასწავლო შინაარსების დაფარვას დარჩენილ დროში – აქაც შეღავათები და მეტი თავისუფლება გვჭირდება.

ონლაინ და დისტანციური სწავლება არ უნდა გავიაზროთ, როგორც სწავლა-სწავლების ტრადიციული პროცესის სრული ჩამნაცვლებელი. ეს დაუძლეველი ამოცანაა და თუ მასწავლებელი მიზნად დაისახავს სახელმძღვანელოში დარჩენილი მასალის ათვისებას და არსებული სასწავლო გეგმის შესრულებას, ეს, სავარაუდოდ, იქნება ფორმალური და პრაქტიკულად მიუღწეველი.

 

აქ აუცილებლად უნდა დავეყრდნოთ განათლების, სწავლა-სწავლების პროცესის საკვანძო პრინციპებს.

 

ვინ დგას სწავლა-სწავლების პროცესის ცენტრში?  – მოსწავლე და მისი მიღწეული შედეგი.

 

რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ შედეგის გათვლისას?  – მოსწავლის ფიზიკური და ფსიქიკური შესაძლებლობები, ასაკობრივი ინტერესები, ჩვენს შემთხვევაში, დამატებით – ის ექსტრემალური პირობები, რომელშიც ამჟამად უწევთ ყოფნა მოზარდებს. ამ პირობებში კი მთავარი ორიენტირი უნდა იყოს არა ცოდნის ოდენობა, არამედ მიღებული ცოდნის ხარისხი, საჭირო უნარ-ჩვევების და სწორი დამოკიდებულებების განვითარება.

 

 

 

 

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი