პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

საინფორმაციო ლავა – როგორ გავუმკლავდეთ „სტიქიას“?

ყალბ ცნობებთან და დეზინფორმაციასთან გამკლავება დღევანდელ სამყაროში არ არის ადვილი. ინფორმაცია სტიქიური ძალით მოედინება, ეს საინფორმაციო ლავა ყოვლისწამლეკავია. სხვათა შორის – ფხიზელი გონებისაც.

ბოლო დღეებში უამრავი “ახალი ამბავი” შევიტყვეთ. “მარიხუანა კორონა ვირუსისგან კურნავს”, “ვენეციის არხებში დელფინები დაცურავენ”, “სპილოები გამოთვრნენ და დაიძინეს”…

როგორ გავუმკლავდეთ სტიქიას, რომელსაც ხატოვნად საინფორმაციო ლავა შეგვიძლია ვუწოდოთ? რა უნდა ვასწავლოთ ჩვენს მოსწავლეებს, რათა მათ შეძლონ ყალბი ცნობებისა და დეზინფორმაციის ამოცნობა?

ამ ონლაინ გაკვეთილის მასალა მეათე და მეთორმეტე კლასისთვის გავამზადე, მაგრამ ვფიქრობ, დღეს ყველასთვის აქტუალურია.

წყაროებისა და სპეციალური ლიტერატურის დამუშვების შემდეგ მოკლედ და ლაკონიურად ვცადე გადმომეცა უმთავრესი და ამ კვლევის “დაიბადა” მასთ ტექნიკა.

ახალი ამ მეთოდში არაფერია. უბრალოდ, შეკუმშული და მოსწავლეებისთვის მოსახერხებელი სახითაა წარმოდგენილი მედიაწიგნიერების ანაბანა.

ბევრი ვიფიქრე აბრევიატურაზეც.

ვცადე ათამდე სხვადასხვა ვარიანტი. საბოლოოდ, მასთ “დაჯდა”.

 

ბლოგში გთავაზობთ გაკვეთილის გეგმას, სავარჯიშოებს, მასალას და საკუთრივ მეთოდის აღწერას.

გამოყენებული რესურსების ჩამონათვალი:

ვებგვერდი commonsense.org – Fact-Checking, Fake News, and Understanding Bias

ვებგვერდი https://mastsavlebeli.ge – როგორ დავწეროთ  რეფლექსია

ვებგვერდი mediachecker.ge –  თებერვალში გავრცელებული დეზინფორმაცია; ვინ არიან ქართული ონლაინ გამოცემების მესაკუთრეები?

ვებგვერდი https://medialiteracynow.org/resources-for-teachers/

ვებგვერდი https://mediasmarts.ca

გაკვეთილის თემა და გეგმა

 

გამოწვევის ფაზა

 

 

 

მოსწავლეებს ვთხოვე, დაეთვალიერებინათ გუგლ საკლასო ოთახში ატვირთული ეს ფოტოები. დაფიქრებულიყვნენ და წერილობით ეპასუხათ შემდეგ კითხვებზე:

რა აქტუალური პრობლემაა ასახული მოცემულ ფოტოებზე? რა თემა აერთიანებს ამ ფოტოებს? რა ცოდნა გაქვს მოცემულ საკითხთან დაკავშირებით?

 

კითხვარი

საინტერესოა, რა წყაროებს იყენებენ ჩვენი მოსწავლეები ყველაზე ხშირად ახალი ამბებისა და ინფორმაციის მისაღებად? ამ კითხვაზე პასუხის მისაღებად, ასევე მონაცემების გაანალიზებისა და დამუშავების უნარების განსავითარებლად გუგლის საკლასო ოთახში ავტვირთე კითხვარი:

 

კითხვარს მოსწავლეები ავსებენ და საბოლოოდ, თავად აანალიზებენ სტატისტიკურ მონაცემს – რა არის ინფორმაციის ძირითადი წყარო მათთვის.

ვაცნობთ ახალ ტექნიკას:

 

 

გაიაზრე მოცემული ინფორმაცია:

რატომ არის ეს ტექნიკა მნიშვნელოვანი?

ჩამოწერე კონკრეტული კითხვები  – რა ვერ გაიგე? რისი ახსნა/განმარტება გჭირდება? რა არის გაუგებარი?

მას შემდეგ, რაც ვუპასუხებთ მოსწავლეების კითხვებს, შეგვიძლია მივაწოდოთ ჩვენ მიერ შემუშავებული ახსნა-განმარტებები. მოცემულ ნიმუშში თავი მოვუყარე დარგის სპეციალისტების მოსაზრებებს, დავაჯგუფე მოცემული ტექნიკის შემადგენელი კომპონენტების მიხედვით. მაგალითად, მიზანი – ამ კომპონენტს მოჰყვება სპეციალისტის კომენტარი, ასე ვთქათ, „ირიბი განმარტება“, რომელიც დაეხმარება მოსწავლეს, უკეთ გაიაზროს, რა იგულისხმება:

 

მიზანი:

ამონარიდი სტატიიდან „თებერვალში გავრცელებული დეზინფორმაცია“, ავტორი – ნინო დანელია, ვებგვერდი mediachecker.ge

 

 

რას ნიშნავს სანდოობა და როგორ მივხვდე, ვინაა სანდო?

ორმა ან მეტმა სანდო წყარომ უნდა დაადასტუროს დეტალები, მოგვაწოდოს ფაქტობრივი მონაცემები და გაუზიაროს საკუთარი გადაწყვეტილებები საზოგადოებას. სანდო წყაროებია ის ადამიანები, მეცნიერები, ორგანიზაციები, რომლებიც წარმოადგენენ ექსპერტებს, თვითმხილველებს ან თავად არიან მოვლენის მონაწილეები, რაიმე დარგის სპეციალისტები ან ექსპერტები,  ვისაც შეუძლია ზუსტი და სანდო ინფორმაციის მოწოდება.

ნიმუში – გავრცელებული ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ ვენეციის არხებში დელფინები შენიშნეს, ავტორიტეტულმა ორგანიზაცია „ნეიშენალ ჯეოგრაფიკმა“ (National Geographic) გააბათილა. მოსწავლეებს შეუძლიათ მცირე კვლევაც ჩაატარონ ამ მიმართულებით.

თარიღი – დრო მნიშვნელოვანია!

ახალი ამბავი არის ინფორმაცია, რომელიც ადამიანებს სჭირდებათ კონკრეტულ დროსა და მოცემულობაში, რათა რაციონალური გადაწყვეტილებები მიიღონ. თარიღის მითითება მნიშვნელოვანია, რადგან მოცემულობა/რეალობა იცვლება და ინფორმაცია განახლდება შესაბამისად.

მითხარი, ვინ დგას ინფორმაციის უკან და გეტყვი…

ტენდენციური ორგანიზაციებისა და ავტორების მიერ გამოქვეყნებულ ცნობებს სიფრთხილით უნდა მოვეკიდოთ. ასეთებია ორგანიზაციები და ავტორები, რომლებიც მოქმედებენ კონკრეტული, სუბიექტური მიზნებიდან გამომდინარე. ილუსტრაცია იხ. ქვემოთ:

წყარო: https://www.mediachecker.ge/ka/mediagaremo/article/72243-vin-arian-qarthuli-onlain-gamocemebis-mesakuthreebi

 

გაკვეთილის დასკვნითი ნაწილი დაეთმობა რეფლექსიას.

სთხოვეთ მოსწავლეებს, უბრალოდ, დაასრულონ ფრაზები:

 

  • საინტერესო იყო…
  • ყველაზე უკეთ გამომივიდა…
  • მე ვისწავლე…
  • გაკვეთილმა მომცა…
  • რთული აღმოჩნდა…
  • მე გავიგე, რომ…
  • მე ახლა შემიძლია…
  • გაკვეთილი მომეჩვენა…

 

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი