*
მასზე წერას გაბედვა უნდა. თითქოს ადვილად არ გემორჩილება სათქმელი და არც ის გინდა, მხოლოდ პათოსში და მოკრძალებაში გაიხლართო. მთლად გაშინაურებაც არ გამოდის. თვითონაც ასეთი იყო – ყველა სიტყვის წარმოთქმა მტანჯავსო, რომ ამბობდა, ფიზიკურადაც და სულიერადაც განცდილ-გადატანილს ამბობდა. ბევრმა გაბედა მასზე დაწერა, მეც მათ შორის. თითქმის ყველანი დავმარცხდით. ადრე ვკითხე, 2006 წელს მგონი, – მესმის, ეკრანზე რომ არ ჩნდებით და გასაგებია თქვენი ეს პოზიცია, მაგრამ აი, ისეთი ფილმი რომ გაკეთდეს, სადაც მწერალი თავის ერთ წიგნზე მოჰყვება – ერთი წიგნის ამბავს – მაგაზე თუ დათანხმდებით-თქო. დათანხმება-არდათანხმებაზე არაა საქმე, უბრალოდ რატომ უნდა წავიდე იმაზე, რაც წინასწარვე ვიცი, რომ სიყალბეა. წერის პროცესი იმწუთიერი განცდაა, ვნება, ტანჯვა, ძიება, ის უნიკალურია, მხოლოდ იმ წუთს ეკუთვნის – მაგაზე წლების შემდეგ ვერ ილაპარაკებ, ვერ ახსნი, არც უნდა ეცადო, უკლებლივ ყველა სიტყვა ყალბი იქნებაო.
*
დიდი ხნის წინ ერთ გაზეთს ასეთი რუბრიკა ჰქონდა: „ახდენილი ნატვრა“. ადამიანები საქართველოს სხვადასხვა მხარიდან თავიანთ სურვილებს იწერებოდნენ და რედაქცია (პარტნიორების მხარდაჭერით) მათ შეძლებისდაგვარად ასრულებდა. ზოგს ველოსიპედს ჩუქნიდა, ზოგს ტელევიზორს, ზოგს – რას და ზოგს – რას. ზუგდიდელი ექიმის, ავრორა შონიას ნატვრა ასეთი იყო: „გთხოვთ, გამომიგზავნეთ წიგნები ოთარ და თამაზ ჭილაძეების ავტოგრაფით“. ერთხელაც ხილიანზე მისულმა ჩემს მასპინძლებს გავუმხილე ეს ამბავი. ძალიან გაუხარდათ. ბატონი თამაზი სამუშაო ოთახში გავიდა, თავისი და ძმის წიგნები მოიტანა, „წათეს წითელი წაღები“ ოთარს გაუწოდა, „დრო“ (წერილები, ესეები, ინტერვიუები) თავისთან დაიტოვა და სატიტულო გვერდზე დიდრონი ასოების გამოყვანას შეუდგა…
წიგნებმა ადრესატი იპოვნეს. „ავრო უბედნიერესია, ამ ღამით ვერ დაიძინებს“ – ჩემმა მეგობარმა ჯაბა გერსამიამ მოკლედ დაარქვა დედის განცდას სახელი.
*
– ჩვენკენ ხშირად იყო ოთარი, – მიამბობდა რენე კალანდია, – ზღვა როგორ უყვარდა, იცი შენ, ლექსები, მთელი ამბავი, რომანები, ყველგან ზღვაა, მერე აქაური სიტუაცია, სოხუმი, გაგრა, ბიჭვინთა, ქალების მიმართ რომ გულგრილი არ იყო, ეგეც გეცოდინება, არც პირიქით, რა თქმა უნდა… სულ სხვა ამბავს გიყვები, ესე იგი… მწერლების რაღაც შეხვედრა იყო მგონი ლიტფონდში, საერთო ფოტო გადავიღოთო, თქვეს თუ არა, ოთარმა ხელი გადმომხვია და ხმამაღლა მითხრა, მოდი, მარტო მე და შენ გადავიღოთო… ამაზე უკეთესი ჯილდო მე მაგის მერე არ მიმიღია…
*
მაშინ „სკაიპს“ უფრო გასავალი ჰქონდა. ბოლო კლასში ან პირველ კურსზე ვიქნებოდით. ჩემი ძმა ვიღაც გოგოსთან შეჰყვა ჩეთს. იმან ლიტერატურაზე ჩამოუგდო სიტყვა, გაცვალეს ის წიგნები, რასაც იმწუთას კითხულობდნენ და ჩემმა ძმამ – „ყოველმან ჩემმან მპოვნელმან“-ო, უდეპეშა, ეგ უნდა წაიკითხო, ეგაა რაცააო.
თურმე სამი დღე არ გამოჩენილა ის გოგო, უკვე შეშფოთებას ვიწყებდი, რომ ჩეთში აინთო და ეგრევე მივწერეო:
– სად დაიკარგე? სად იყავი?
– ურუქში. – იყო პასუხი.
*
ოთარ ჭილაძის გარდაცვალების შემდეგ, გამოსათხოვარ წერილებში ბევრი ამბობდა, – მერე და მერე უფრო დაფასდება, სულ სხვანაირად დაფასდებაო. დრომ ეს არათუ დაადასტურა, არამედ ბევრი ინდივიდუალური შტრიხითაც შეავსო.
„პოეტი მეტია თუ რომანისტი?“ – პირველ ყოვლისა ამ შეკითხვას დაუკარგა სიმწვავე. დღემდე არც მისი რომანების თემებს და პერსონაჟებს მოკლებიათ აქტუალურობა და ლექსები ხომ ლამის სოციალური ქსელის მუდმივი ბინადრები გახდნენ.
უფრო და უფრო ხშირად ვიმოწმებთ ოთარ ჭილაძის პოზიციას ეროვნულ, კულტურულ-საგანმანათლებლო და ლიტერატურულ საკითხებზე. თუნდაც მისი აზრი რუსეთთან ურთიერთობაზე – ძალიან მკვეთრი სახელმწიფოებრივი შეფასება – თითოეული ჩვენგანისთვის სახელმძღვანელო პრინციპად იქცა (უნდა იქცეს).
„აველუმის“ ავტორის პირადი ჩანაწერები/დღიურები ის გზავნილი აღმოჩნდა, რომელმაც ყველა თაობის მკითხველს თავისი მწერალი, მესაიდუმლე და თანამგრძნობი აპოვნინა. მეტროს ვაგონებში იქნება თუ კორპუსების ფასადებზე, ოთარ ჭილაძის ენა მხოლოდ წიგნში კი არ რჩება, ქვეყნის ნაწილიცაა:
„მაგრამ თუ მეყო დროც და მანძილიც
და მოვუნახე სულს სასთუმალი –
მოვკვდები, როგორც ქვეყნის ნაწილი
და არა – წუთისოფლის სტუმარი“.
დაბადების დღეს გილოცავ, აველუმ!
