ცნობილია, რომ კოგნიტური პროცესებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი აზროვნებაა. ადამიანის ბიოლოგიური სახეობისთვის ის ნამდვილად სასწაულებრივი ნიჭია – იგი წარმოადგენს ორიენტირების, პრობლემის მოგვარების, ამოცანის გადაჭრის უნარს, რომელიც მყისვე ირთვება, როცა ინფორმაცია გაუგებარი, ხარვეზიანი და არასრულია. ამოცანის გადაჭრით პიროვნების პრობლემაც გვარდება. ამრიგად, აზროვნება განაპირობებს საქმიანობას, რომელიც აუცილებელია ადამიანის ფიზიკური არსებობისთვის.
ვინაიდან სწავლა ადამიანის ცხოვრებაში ერთ-ერთ ურთულეს საქმიანობად ითვლება, აზროვნება და, საზოგადოდ, აზროვნების ფორმები წარმატებით შეგვიძლია გამოვიყენოთ ასეთ საპასუხისმგებლო საქმეში: კოგნიტური პროცესების დაუფლებითა და გავარჯიშებული გონებით სწავლა/სწავლების პროცესი – უფრო ეფექტური, ადამიანის საქმიანობა – გაცილებით შედეგიანი, მისი ცხოვრება კი უფრო საინტერესო გახდება.
რაკი სააზროვნო ფორმების განვითარება მეტწილად საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, სასკოლო ასაკში ხდება, ამ პროცესის წარმატება მნიშვნელოვანწილად დამოკიდებულია მასწავლებელზე – მისი ხელშეწყობით ჩანერგილმა სააზროვნო უნარებმა და ჩვევებმა მოსწავლის მთელი შემდეგი ცხოვრება უნდა განსაზღვროს, საფუძვლად დაედოს მის სამომავლო საქმიანობას.
რა სახისაა ის სააზროვნო ფორმები და სახეები, რომელთა განვითარება/გააქტიურებაზეც ასეა დამოკიდებული ადამიანის მთელი მოღვაწეობა? როგორ უნდა უზრუნველყოს მასწავლებელმა მათი ეფქტურობა, მოსწავლეთა მიერ მათი წარმატებით ათვისება?
აზროვნებას ფსიქოლოგები მრავალი პრინციპის მიხედვით შეისწავლიან. ამის კვალობაზე, აზროვნების ფორმების კლასიფიკაციაც სხვადასხვაგვარია. თანამედროვე ფსიქოლოგიაში, ანგარიშგასაწევი ფსიქოლოგებისა და მრავალრიცხოვანი ფსიქოლოგიური სკოლის [აზროვნების ასოციაციური თეორია, ბიჰევიორიზმი, ინტუიტივიზმის ფილოსოფია, აზროვნების ფსიქოლოგიის ვიურცბურგის სკოლა, მატერიალისტური ფსიქოლოგია და სხვ. (დ. ჰარტლი, ჯ. პრისტლი, ი. ტენი, ბ. ვუნდტი, ე. თორნდაიკი, ჯ. უოტსონი, ვ. კიოლერი, კ. კოფკა, კ. ლევინი, ა. ბინე, ო. კიულპე, ლ. ვიგოტსკი, ი. ალექსანდროვა და სხვ.)] მემკვიდრეობის შეჯერებით აზროვნების კლასიფიკაცია შეიძლება ამგვარად წარმოვიდგინოთ:
ვრცლად
