ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

სახიფათო სიფერადე- მოზარდი, ინტერნეტი და ნარკოტიკები

ახალი ნარკოტიკები, რომლებიც ტრადიციულისგან ქიმიური შემადგენლობით ოდნავ მაინც განსხვავდება, ტექნიკური თვალსაზრისით უკვე ლეგალურად განიხილება. ასეთი ნარკოტიკები იზიდავენ მათ, ვინც ინტერნეტში მასტიმულირებელ და სწრაფად მოქმედ ნივთიერებებს ეძებს. გამსაღებლები მათ თამამად, დასჯის შიშის გარეშე ჰყიდიან. ყველაზე მეტად კი ასეთი ნივთიერებები ბავშვებსა და მოზარდებს იზიდავენ.

ახალი ნარკოტიკები ონლაინ იყიდება და მილიგრამობით იზომება. მათ შესაძენად საჭირო არ არის საიდუმლო ფულადი გზავნილები. ნაკლებია პოლიციასთან ურთიერთობის საფრთხეც, რადგან  ნარკოტიკები ფოსტით იგზავნება. ამდენად, პატარა ქიმიკოსის როლის მორგება მოზარდისთვის კიდევ უფრო ადვილდება.

ახალ ნარკოტიკულ ნივთიერებებს ინტერნეტით ჰყიდიან. საიტების ადმინისტრატორები მომხმარებლებს რამდენიმე ევროს სანაცვლოდ ხალისიან დროსტარებას ჰპირდებიან, თუმცა არავინ იცის, რით შეიძლება დასრულდეს ეს ყველაფერი და, როგორც წესი, დასასრულიც სავალალოა. ახალი ნივთიერებების ჩამონათვალი დღეისათვის 800-ს უტოლდება. ყოველწლიურად 60-დან 70-მდე ახალი ფორმულა ჩნდება, ანუ კვირაში ერთი.

ერთი წლის წინ, „ბლუმბერგის“ შეფასებით, საქართველო იმ ქვეყნების ათეულში შევიდა, სადაც ნარკოტიკები ყველაზე ძვირადღირებულ სიამოვნებას წარმოადგენდა.  სპეციალისტები ამ რეიტინგს ყოველწლიურად, ე.წ. „ცოდვის კალათის“ ფასის მიხედვით ადგენენ, რომელშიც ოთხი ძირითადი სახეობის ნარკოტიკი შედის – ერთი გრამი ოპიოიდები, კოკაინი, მარიხუანა ან ჰაშიში და ამფეტამინი ან ექსტაზი. სააგენტოს მიერ შედგენილ რეიტინგში საქართველო მერვე ადგილზე აღმოჩნდა. „ცოდვის კალათა“ საქართველოში 536 ამერიკული დოლარი ღირს.

ახალი ნარკოტიკები სოკოებივით მრავლდებიან და შავ ბაზარს ისე სწრაფად იპყრობენ, რომ ჯანდაცვისა და სამართალდამცავი დეპარტამენტები თვალ-ყურის მიდევნებას ვერ ასწრებენ. ვებსაიტები სხვადასხვა ნივთიერებების დიდ არჩევანს გვთავაზობენ და თუ მომხმარებელს ნარკოტიკის რომელიმე აბრევიატურა არ ეცნო, ის უბრალოდ გუგლავს მას და სხვა მომხმარებლების კომენტარებს ენდობა. ასეთ საიტებზე ფასდაკლებებიც ცხადდება. მაგალითად, Blue Stuff – „ნივთიერებათა ნაზავი“. მომხმარებლები ამ პროდუქტს ხუთი „ვარსკვლავით“ აფასებენ – „შესანიშნავი მომსახურება, ლამაზი შეფუთვა“.  შეფასების „ვარსკვლავებს“ მოციმციმე სიცილაკებიც ახლავს. „პროდუქტი“ კრისტალების სახით იყიდება, აბაზანის მარილივით. მასში აქტიური ნივთიერება ეთილფენიდატია. ფსიქოსტიმულატორი პრეპარატი ძალიან ჰგავს მეთილფენიდატას.

ეს იგივეა, რაც რიტალინის – ფსიქოსტიმულატორი პრეპარატის ყნოსვა, რომლის გარშემოც ბევრი კითხვა ტრიალებს და რომელიც ყურადღების დეფიციტის, ჰიპერაქტიურობის დარღვევის სამკურნალოდ გამოიყენება. მაგალითად, იტალიაში, გასული წლის მაისიდან ის კლასიფიცირდება როგორც ნარკოტიკი, მაგრამ ბაზარი სავსეა მისი ალტერნატივებით. ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებები ლეგალურად ტრიალებენ მიმოქცევაში და ვიდრე მათ უკანონო ნარკოტიკების ნუსხაში გადაიტანენ, უამრავი ადამიანი, მათ შორის მოზარდები და ბავშვები იყიდიან. ინტერნეტსივრცე გაჯერებულია ფერადი ტაბლეტებითა და კრისტალებით, ისინი აჩქარებენ რეაქციას, იწვევენ აღგზნებულ მდგომარეობას. იმავე მარილების რეგულარული მოხმარებას (მათ კოკაინისა და ამფეტამინის მასტიმულირებელი ეფექტი აქვთ) მივყავართ ფსიქოზებამდე, ორგანოების გათიშვამდე, ორგანიზმის დასუსტებამდე და სხვადასხა დაავადებამდე.

ეს სახიფათო სიფერადე, რომლის ფოტოებს მოზარდები არცთუ იშვიათად აწყდებიან ინტერნეტით, სულაც არ არის უკანონო, რადგან ისინი ჯერ არ შეუტანიათ აკრძალული  ნარკო და ფსიქოტროპული ნივთიერებების ნუსხებში, ისინი არ ექვემდებარება რაიმე რეგულაციებს. იმისათვის, რომ ახალი ნარკოტიკი ნარკოტიკულ ნივთიერებებად აღიარონ, საჭიროა ძვირადღირებული კვლევების ჩატარება, მათი საშიშროების ხარისხის დასადგენად სპეციალისტები თვეებს, ზოგჯერ – წლებს ხარჯავენ.

არაერთი ქვეყნის მსგავსად საქართველოც დგას ისეთი გლობალური გამოწვევის წინაშე, როგორიც ნარკოტიკების ინტერნეტით გასაღებაა. კომპლექსურად ჩატარებული ოპერატიულ-საგამოძიებო ღონისძიებების შედეგად ინტერნეტის გამოყენებით ნარკოტიკული საშუალების უკანონო გასაღების ბრალდებით ჩვენთანაც აკავებენ ორგანიზებულ ჯგუფებს. მაგალითად, ჯერ კიდევ კარგად გვახსოვს შარშანდელი გახმაურებული ისტორია ინტერნეტპლატფორმა „მატანგაზე“ დარეგისტრირებულ მაღაზია MEGASHOP-ზე, რომლის მეშვეობითაც რეალიზდებოდა ნარკოტიკული საშუალებები. გამსაღებლები ნარკოტიკებს მცირე შეკვრებად აფასოებდნენ, თბილისში სხვადასხვა მისამართზე სამალავებში ათავსებდნენ, ფოტოებს უღებდნენ და შესაბამისი აღნიშვნებით შემძენ პირებს უგზავნიდნენ, თანხა კი ვებგვერდ ,,მატანგას’’ ანგარიშზე ერიცხებოდათ.

მაგრამ პრობლემა ის არის, რომ ხშირად თვით შსს-ს წარმომადგენლებიც არ ახმაურებენ რა სახის ახალ ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებს იღებენ. ამ ნივთიერებების წარმომავლობის დადგენა ვერ ხერხდება.

ახალ ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებს ხშირად ეხმაურებიან ქართველი ნარკოლოგები. ისინი ამბობენ, რომ ნარკოტიკების მომხმარებლები სტაციონარებშიც მხოლოდ მაშინ ხვდებიან, როდესაც სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა ან ფსიქოზი უვითარდებათ, მანამდე კი ისინი ჩველებრივად მოიხმარენ და „სარეკრაციო მიზნებისთვის“ სხვადასხვა პორტალებიდან იწერენ. ნარკოლოგებიც ადასტურებენ, რომ არცერთი ფსიქოაქტიური ნივთიერება საქართველოში კონტროლირებადი არ არის და მათი რაობის დადგენაც არსად ხდება, რის ფონზეც მომხმარებლებს, რომელსაც კომატოზური მდგომარეობა უფიქსირდება, დიაგნოზად ეწერებათ, რომ უცნობი ეტიოლოგიის კომა აქვს.

„საქართველოში მოხმარების ერთადერთი წყარო ნარკოტიკების მომხმარებელთა თემია, რომელიც იწერს ან იძენს ამ ნივთიერებებს. შესაბამისად, მხოლოდ ანამნეზური მონაცემების საფუძველზე მომართვიანობის დროს ვადგენთ, რა ნივთიერება აქვთ მოხმარებული.  თუმცაღა, ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების არანირი ლაბორატორიულ-კვლევითი დასტური ვერ და არ ხორციელდება, ვინაიდან არ არსებობს არანირი ხელსაწყო, – წერს ნარკოლოგი ზურა სიხარულიძე ფეისბუქზე. – ქვეყანაში არ არსებობს, ე.წ „პოიზინგ ცენტრი“, რომელიც შეტყობინებას გაავრცელებს იმასთან დაკავშირებით, რა ნივთიერების მოხმარებით აღმოჩნდა ადამიანი კომატოზურ მდგომარეობაში. არ ხდება შავი ბაზრის კვლევა და იმის კონტროლი – თუ რა ნარკოტიკია ბაზარზე. ქვეყანაში არ არსებობს ზიანის შემცირების სტრატეგია ახალ ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებთან დაკავშირებით და შესაბამისად, არ ხდება საზოგადოებისთვის ინფორმაციის გაზიარება“.

ახალი ნარკოტიკები მთელი სამყაროს პრობლემაა. მაგალითად, 2016-2017 წლებში შვედეთში, პოლონეთსა და სლოვენიაში დაფიქსირებული ლეტალური შემთხვევები უკავშირდებოდა ფენტანილისგან წარმოქმნილ მოლეკულებს, სასიკვდილო სინთეზურ ოპიოიდს, რომელიც ჰეროინს ემატებოდა.

2017 წელს ევროპის ობსერვატორიაში შეისწავლეს ხუთი წარმოებული ფენტანილი ცხვირის სპრეის სახით. ორიგინალთან შედარებით, ისინი ორგანიზმზე უფრო ძლიერად მოქმედებდნენ, მაგრამ მომხმარებლებმა არც კი იცოდნენ ამის შესახებ. ეს ინფორმაცია არ ჰქონდათ.

თუ ტრადიციული ნარკოტიკები გრამებით იზომება, მოლეკულებში მილიგრამებზე ვსაუბრობთ. დოზირება რთულია არა მხოლოდ მათთვის, ვინც მათ მოიხმარს. ამავე დროს, ამ ნარკოტიკების სარგებელი ფასდაუდებელია გამსაღებლებისთვის: მცირე ოდენობებიც კი ათასობით პოტენციურ დოზად ტრანსფორმირდება.

2018 წლის ივნისში წარმოდგენილი ნარკოტიკული საშუალებების შესახებ „თეთრი წიგნიდან“ ვიგებთ, რომ 2017 წელს ნარკოტიკების მოხმარება არასრულწლოვანებსა და მოზრდილთა შორის ოთხჯერ არის გაზრდილი. იტალია მესამე ადგილზეა ევროპაში კანაფის მოხმარებით და მეორე ადგილზე, როდესაც საქმე ეხება ასაკობრივ ჯგუფს 15-დან 34 წლამდე.  ევროპული სკოლის ალკოჰოლური სასმელებისა და ნარკოტიკების კვლევის პროექტის (ESPAD) ფარგლებში კი დგინდება, რომ გასულ წელს ევროპაში ასი მოზარდიდან სამს ჰქონდა გასინჯული ფსიქოაქტიური ნივთიერება. მხოლოდ იტალიაში, თითქმის 41 ათასმა ბავშვმა მიიღო მათთვის უცნობი სახის ნარკოტიკული ნივთიერება. პირველად ნარკოტიკებს 11-12 წლის ასაკში აგემოვნებენ.

ინტერნეტი ნარკოტიკების გლობალური დისტრიბუტორია. ზოგიერთ ქვეყანაში, მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში და ჰოლანდიაში, ნარკოტიკების მოხმარება კანონით არ ისჯება, მაგრამ ამ ქვეყნებისთვის გამოწვევაა კანონიერების საზღვრების გაფართოება, ამოუცნობი ქიმიური ზონების კვლევა.

ქუჩის ძველი ნარკოსამყარო კი არ ქრება, არეალს ზრდის. ჩნდება ახალი ნარკოტიკები და მათი მხარდამჭერი პლატფორმები, რომლებიც მოზარდებისთვის ისევე ხელმისაწვდომია, როგორც უფროსებისთვის. ძველი ნივთიერებებისგან ახალი კოქტეილები მზადდება და ეს პროცესი შექცევადია. იცვლება ნარკოტიკების მოხმარების მოდელი. მოზარდები დამოკიდებული ხდებიან არა ერთი ტიპის ნარკოტიკზე, არამედ თავად დამოკიდებულებაზე. ხველების სიროფი, შერწყმული კოდეინთან და სპრაიტთან, უკვე არა სასარგებლო, არამედ იასამნისფერი და ჯანმრთელობისთვის სახიფათო სასმელია, რომელსაც რეპერები ჰიმნებს უძღვნიან. რეპს კი ასაკოვანი აუდიტორია ნაკლებად უსმენს.

რა თქმა უნდა, ადამიანები, რომლებიც არალეგალურ ნივთიერებებს ინტრავენურად მოიხმარენ, უფრო იოლი ამოსაცნობი არიან, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ჩვენმა შვილებმა ნარკოსამყარო პირდაპირ ოპიოიდებით – მორფინით, კოდეინი, ჰეროინით გაიცნონ. ეს წამლები უკვე გამოცდილი ნარკომომხმარებლების პრეროგატივაა. ნარკოდილერები მოზარდებისთვის ბევრად „ელეგანტურ სინთეზურ ნაღმებს“ ამზადებენ კოკაინის, ამფეტამინისა და კანაბინოიდების საფუძველზე.

როგორ გავიგოთ კონკრეტულად რა ნივთიერებას მოიხმარენ მოზარდები?

სპაისი – იოლი ხელმისაწვდომობა  და არასწორი აღქმა იმისა, რომ ის „ნატურალურია“ და შესაბამისად – უვნებელი, ხელს უწყობს ამ პროდუქტების პოპულარობას ახალგაზრდებში. სპაისი სხვადასხვა სახეობის მცენარეთა ნარევია, რომელსაც აქვს მარიხუანის მსგავსი ეფექტი და მიიჩნევა მის „უსაფრთხო“, ლეგალურ ალტერნატივად. სპაისი სხვადასხვა სახელწოდებების გამოყენებით იყიდება. მასში შედის გამხმარი, დაქუცმაცებული მცენარეები და ქიმიური დანამატები ფსიქოტროპული ეფექტით. მისი მოხმარება იწვევს გუგების სიწითლეს, ეიფორიას, სიცილსა და ძლიერ მგრძნობელობას გარე სამყაროსადმი.

სპაისის მოხმარების შემდეგ ხშირია კრუნჩხვა, შფოთვა, პანიკა. ამ ყველაფერს ახლავს ადამიანის ბუნდოვანი გამოხედვა და შეფერხებული რეაქცია. თუ მოზარდმა ცოტა ხნის წინ გამოიყენა სინთეზური ნარევი, საუბრიდანაც შეატყობთ – კონცენტრაციის ნაკლებობას, მარტივ კითხვებზე პასუხის არქონას, იდეების აკვიატებას, ყურადღების მკვეთრ ცვლილებას.

სპაისზე დამოკიდებული მოზარდი ნელ-ნელა ხდება ადვილად გაღიზიანებადი, აპათიური,  მუდმივად გრძნობს გადაღლას, „უხტის“ განწყობა.

მარილი – ევროკავშირის ქვეყნებში „აბაზანის მარილების“ შეფუთვაზე არის ხოლმე მინაწერი: „არ არის განკუთვნილი ადამიანისთვის“, რაც სინთეტიკური პრეპარატების მწარმოებლების აზრით, ევროკავშირის კანონმდებლობისთვის გვერდის ავლის საშუალებაა.

ამფეტამინის ეფექტის მსგავსად, მარილის მომხმარებელი გამოხედვაზეც კი იცნობა – აგრესიულად გამოიყურება, გადიდებული აქვს გუგები. მარილების მომხამარებელს ხშირად უტევს პარანოია, აქვს სმენითი ჰალუცინაციები, უქვეითდება მეტყველება. ზედმეტი ენერგიის მოზღვავება აიძულებთ მუდმივად დამანჭონ სახე, მოილოკონ ტუჩები, ახამხამონ თვალები, უნებლიეთ ამოძრაონ  ყბის და სახის კუნთები. სტიმულატორი ცნობილია აგრესიის გამოვლენით გარშემომყოფების მიმართ. მოზღვავებელი ენერგიის გამო ადამიანს ეფიქრება, რომ ყველაფერი შეუძლია. ასევე, ერევა ცნობიერება, ეწევა წნევა, უჩნდება გიჟური იდეები (მაგალითად, ხიდიდან გადახტომა ან ელექტროგადამცემ ხაზზე ასვლა), რომელიც შეიძლება ლეტალურად დასრულდეს.

მარილების მოხმარების შედეგად მოზარდს შეიძლება რამდენიმე დღე-ღამე არ ეძინოს და საჭმელიც არ ჭამოს, რის მერე ეფიტება სხეული. დამოუკიდებლად გადაადგილებაც აღარ შეუძლია. ასე რომ, თუ მოზარდი ხშირად უჩივის დაღლილობას, ყურადღებით იყავით.

MDMA – კლუბურ კულტურაში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ნარკოტიკი, რომელსაც ექსტაზადაც მოიხსენიებენ. წამლის სახელწოდება უკავშირდება ექსტაზის განცდას, რომელიც ადამიანში მოხმარებიდან ერთ წუთში ისადგურებს. თუმცა ამ ჰალუცოგენის ხშირ მოხმარებას ძალიან ცუდ შედეგებამდე მივყავართ – დეჰიდრატაცია, სისხლის მიმოქცევის დარღვევა, გულის შეტევა. საშიშია ისიც, რომ შეუძლებელია ზუსტად ვიცოდეთ, რა ტიპისაა ინტერნეტპორტალებზე ნაყიდი MDMA.

MDMA-ის ზემოქმედების ქვეშ მყოფ ადამიანს თვალები „დაურბის“ და მისი ერთ ადგილზე გაჩერება თითქმის შეუძლებელია. ამავდროულად, ექსტაზის ეფექტს თან ახლავს სხეულის ტემპერატურის მომატება, გახშირებული გულისცემა და ოფლიანობა. დოზის გადაჭარბების გამო, ხშირია სხეულის გაუწყლოება, გულის გაჩერება. მისი მოხმარებით გარდაცვალების ალბათობა განსაკუთრებით მაღალია დასუსტებული ორგანიზმის მქონე ადამიანებისთვის.

LSD – კიდევ ერთი კლუბური ჰალუცოგენია, ზრდის მუსიკის, ფერების აღქმას. მას განსაკუთრებით ეტანებიან გრძელვადიანი ემოციების მოყვარულნი. ის შეიძლება რამდენიმე დღის განმავლობაში გაგრძელდეს, გააჩნია ადამიანის შინაგან მდგომარეობას და განწყობას. თუ მოზარდი დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდა აგრესიულ ან დეპრესიულ მდგომარეობაში, ეს ჰალუცინოგენი მხოლოდ გაუაქტიურებს ამ მდგომარეობას, რაც შეიძლება ფსიქიატრიულ კლინიკაში მოხვედრით, კოშმარებით, პანიკით დასრულდეს.

ხშირად მისი მომხმარებლები იკეტებიან საკუთარ თავში, ეჩვენებათ, რომ ეხსნებათ ახალი გემოები და ყნოსვა, თავის თავში პოულობენ „უნიკალურ ნიჭებს“. ასე რომ, დააკვირდით როგორ ისვენებს მოზარდი, რა ჰობი აქვს.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი