ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

 ნეიროლინგვისტური პროგრამირების პრინციპების ღირებულება  საგანმანათებლო და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში

ადამიანის ცხოვრების გზა სავსეა დაბრკოლებებით, გამარჯვებებითა და დამარცხებებით. ხშირია შემთხვევა, როცა საქმეში ხელმოცარულ ადამიანს მისი გაგრძელების სურვილი და მოტივაცია აღარ რჩება, სურვილი გადაულახავ ბარიერად, ხოლო აისბერგივით უეცრად აღმართული პრობლემა წარუმატებლობის გარანტად იქცევა. ადამიანი ყოველ განუხორციელებელ მიზანს დამარცხებად აღიქვამს, რაც საკუთარი ძალებისა და შესაძლებლობების რწმენას აკარგვინებს.

თუ როგორ აღმოვაჩინოთ საკუთარი მიძინებული შესაძლებლობები, როგორ ვმართოთ რთულ სიტუაციებში ჩვენი შინაგანი ძალები, როგორ გადავეჩვიოთ არასასურველ ჩვევებს, რა სტრატეგიები არსებობს წარმატების მისაღწევად, ამ პრობლემების მოგვარების გზებს გვთავაზობს ნეიროლინგვისტური პროგრამირება, თავისი პრაქტიკული ფსიქოლოგიით, რომლის პრინციპებით  მოქმედების შედეგი შეიძლება იყოს უკუკავშირი და არა მარცხი. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების მიხედვით სასურველი მიზნის მისაღწევი გზა ჩნდება კრიტიკული უკუკავშირისა და მიზნისაკენ მიმავალი მრავალი ალტერნატივიდან სწორი მიმართულების შერჩევის შედეგად. ყველაფერი ის, რაც ამ გზაზე პრობლემად, დაბრკოლებად და მარცხად ვლინდება, ბევრად ღირებული და დახმარებებით სავსე უკუკავშირებია. ისინი ადამიანისთვის ეფექტური მიმთითებლის როლს ასრულებს მომავალში მიზნის გონივრულ დროში მისაღწევად.

მეცნიერების ეს შედარებით ახალი დარგი, პრობლემებით სავსე ცხოვრებისეულ გზაზე, ერთერთი პრინციპის მიხედვით  მიგვითითებს– ,,როცა რაიმე არ გამოდის, მოსინჯე სხვაგვარად”, ,,Wenn etwas nicht funktioniert, probiere etwas anders” (4, 60) ნეიროლინგვისტური პროგრამირება ადამიანს ეხმარება ადრინდელი, არაეფექტური ქცევისა და მოსაზრების შეცნობასა და ეფექტურით შეცვლაში. როცა რომელიმე კონკრეტული  მიდგომა პრობლემის დაძლევაში ვერ გეხმარებათ, ეცადეთ მის შეცვლას.

ნეიროლინგვისტური პროგრამირების პრინციპი  თითოეული პრობლემისთვის ერთი  კონკრეტული გამოსავლის არსებობაზე მიუთითებს – თავისთავად არაფერი ხდება, შესაბამისად არც პრობლემა წარმოიშობა. ადამიანის ირგვლივ მიმდინარე მოვლენები, მისივე შინაგანი მსოფლხედვის ინტერპრეტაციით, პრობლემად ყალიბდება.  როცა ის თავის მენტალურ რუკაზე პრობლემასთან გასამკლავებლად შესაბამის ცოდნა–გამოცდილებას ვერ მოძებნის,  წინ აღმართული „ბარიერი“ მისთვის დაუძლეველ პრობლემად იქცევა. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების დახმარებით შევძლებთ,  პრობლემები გადაუჭრელ საკითხად კი არ წარმოვიდგინოთ, არამედ, მოვსინჯოთ მათი მოგვარება. ნეიროლინგვისტიკური პროგრამირების მიხედვით, დაბრკოლების  არსებობის შემთხვევაში ჩვენი ქმედება უნდა იყოს არა პრობლემაზე, არამედ მიზანზე ორიენტირებული. თუ ამ პრინციპს საგანმანათლებლო სფეროში გადავიტანთ, უსიამოვნო სასწავლო პროცესი შესაძლებელია სასიამოვნო აქტივობად ვაქციოთ.

ადამიანები ერთმანეთისაგან ,,მენტალურ რუკაზე დატანილ’’ პრობლემათა დაძლევის ინდივიდუალური მიდგომებითაც განსხვავდებიან. შესაბამისად, მენტალური რუკა წარმოადგენს შინაგან, ფსიქიკურ გზამკვლევს, რომელიც ინდივიდის გაჩენის წუთიდან გარემოსთან დამოკიდებულების შედეგად იძენს მასშტაბებს და აფართოებს მოქმედების არეს.  ნეიროლინგვისტური პროგრამირების მიხედვით ინდივიდთა ის მენტალური რუკაა საუკეთესო, რომელზეც გამოცდილების ან ცოდნის მიღების შედეგად პრობლემათა მოგვარების არაერთი ალტერნატიული გზაა ასახული. ნეიროლინგვისტიკის გააზრება პედაგოგიკის სფეროში მოღვაწე ადამიანებს დაეხმარება ღრმად გაიაზრონ, თუ რაოდენ დიდი ღირებულება აქვს ექსპერიმენტული სწავლების კომპონენტსა და ამგვარი გაკვეთილის დაგეგმვის აუცილებლობას.

ჩვენს სასწავლო სივრცეში თუ ფართო საზოგადოებაში ხშირად გვხვდებიან მოვლენათა  განსხვავებული აღქმის უნარის მქონე ადამიანები, რომელთა გამოცდილებებიც სწორედ აღქმის სხვადასხვა ბუნებიდან გამომდინარე ხედვის, სმენის, შეგრძნებების, ყნოსვისა და გემოს მიხედვით სტრუქტურირდება. თითოეული მათგანის მიხედვით გამოცდილების ცვლილებამ შესაძლებელია აღქმის საერთო ეფექტზე დიდი ზეგავლენა იქონიოს. ამ შესაძლებლობას იყენებს ნიროლინგვისტური პროგრამირება ადამიანში სასიამოვნო მოგონებების გაძლიერების, ახალი გამოცდილების სასიამოვნოდ მიღებისა და არასასიამოვნო მოგონებების ნეიტრალიზებისა და გაუვნებელყოფისათვის. ამგვარი პრინციპი ღირებულია სასწავლო გარემოში, ისეთ მოსწავლეებთან სწავლა–სწავლების პროცესში, რომლებიც არასასიამოვნო მოვლენად აღიქვამენ სასწავლო პროცესს.

ნეიროლინგვისტური პროგრამირება საინტერესო ახსნას გვთავაზობს უარყოფითად შეფასებული ქცევის შესახებ, თუ ეს ქცევა უმძიმეს შედეგებს არ იწვევს. თუ სიტუაციას, რომელშიაც ქცევა ვითარდებოდა, პოზიტიური შედეგები ჰქონდა, მენტალურ რუკაზე ის ფასდება როგორც ხელსაყრელი გზა. თუ უარყოფითად შეფასებული ქცევის მიღმა შეიმჩნევა დადებითი განზრახვა, შესაძლებელია ახალი ქცევის განვითარება, რომელიც დადებითად შეფასდება. აღნიშნული პრინციპი წარმოადგენს მორალური განვითარების თეორიაში პოსტკონვენციონალური მორალური პრინციპის პრაქტიკულ ვერსიას, რომლის მიხედვითაც ადამიანი არღვევს კანონს ისევ უფრო მაღალი ადამიანური ღირებულებების დასაცავად. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების ეს პრინციპი დაეხმარება პედაგოგებს, გააცნობიერონ, თუ რამდენად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება თავიანთი აღსაზრდელების მხრიდან გარკვეული წესების სიღრმისეულ დასწავლას და როგორ დაეხმარება მათ მიღებული გამოცდილება მორალური, ზოგადადამიანური და ტოლერანტული ქცევების გამოვლენა–ფორმირებაში.

ყველა ის რესურსი, რაც ადამიანს სჭირდება გარემოსთან ინტერაქციისათვის, მის განკარგულებაშია და მოიცავს ხედვის, სმენის, შეგრძნების, ყნოსვისა და გემოს აღქმის ელემენტებს. მისთვის ხელმისაწვდომი აღქმის ბუნებიდან გამომდინარე იყენებს რესურსს შესაბამისი მახასიათებლით გარემოსთან ადაპტაციისა და სამყაროს აღქმისათვის. სასწავლო გარემოში აღნიშნული პრინციპი ითვალისწინებს აღსაზრდელთათვის მრავალფეროვანი სასწავლო მასალის მიწოდებას, რომ შეძლონ  უნარების სწორი შეფასება  და პრაქტიკულ ცხოვრებაში მართებულად რეალიზება.

ნეიროლინგვისტური პროგრამირების პრინციპები შესაძლებელს ხდის კუნთებზე განტვირთვის კონტროლით გრძნობებსა და ფიქრებზე დადებით ზემოქმედებას, რაც სასწავლო გარემოში სასიამოვნო ატმოსფეროს შექმნის შედეგად მიიღწევა.

ნეიროლინგვისტური პროგრამირების უმთავრეს პრინციპს წარმოადგენს ადამიანსა და მის კომუნიკაციურ პარტნიორს შორის განხორციელებული ჯანსაღი კომუნიკაცია. ის ამ მოვლენას ასე ხსნის: ა პიროვნება ამოძრავებს ტუჩებს საუბრის დროს, ხმის ტალღები ხვდება ბ პიროვნების ყურს. ისინი გარდაიქმნება ელექტრონულ სიგნალებად და ბ პიროვნების ტვინისკენ იგზავნება, რომლის რეაქციაც აუცილებელია ა პიროვნებისთვის. ა პიროვნებისთვის მნიშვნელოვანია ისეთი კომუნიკაცია, სადაც ბ პიროვნება მოქმედებს ა პიროვნების ნათქვამისა და სურვილის მიხედვით. ვინაიდან ასეთ შემთხვევაში გადამწყვეტი არ არის ის, რისაც მთქმელს სჯერა, არამედ ის, თუ როგორ მიიღებს ადრესატი და მიაღწევს თუ არა კონკრეტულ შედეგს. ამ მოცემულობის გამოყენება პროდუქტიულია პედაგოგთათვის, რათა სასწავლო მასალა აღსაზრდელებს კომუნიკაციის ამ პრინციპების დაცვით მიაწოდოს, რომ შედეგი თვალნათელი იყოს.

პრაქტიკული ფსიქოლოგიის ეს მიმართულება თანამედროვე მეცნიერებაში დიდ დახმარებას გაუწევს ნებისმიერ პედაგოგსა  თუ მოქალაქეს საკუთარი შესაძლებლობებისა თუ ემოციური ფონის სწორად მართვაში.

 

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

  1. ჯანაშია, ნ., იმედაძე ნ.,გორგოძე ს., განვითარებისა და სწავლების თეორიები. მასწავლებლის პროფესიული განვითრების ეროვნული ცენტრი, 2011
  2. დიუი, ჯ., ჩემი პედაგოგიური მრწამსი –სკოლა და პროგრესი, ჟურნალი მასწავლებელი, 2014 წლის 06 ოქტომბერი
  3. ბარბაქაძე, ც., აუდიალური და კინესთეტიკური არხები–მულტისემიოტიკური პრეზენტაციის უნარები, ჟურნალი მასწავლებელი, 2016 წლის 30 აგვისტო
  4. Long, A., Schweppe, R., Praxisbuch NLP, Die eigene Kräfte aktivieren und sich auf Erfolg programmieren. Südwest-Verlag, 2013

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი