მასწავლებლები, რომლებსაც კლასში სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლე ჰყავთ, დიდი გამოწვევების წინაშე დგანან. ისინი ხშირად იბნევიან, როდესაც საქმე ადაპტირებული გეგმის დაწერაზე მიდგება. არადა, რეალურად, ეს სულაც არაა ძნელი ამბავი. ყველაფერი ისევ ისეა, როგორც ჩვეულებრივი გაკვეთილის დაგეგმვის დროს. უბრალოდ, რამდენიმე ნიუანსი უნდა გავითვალისწინოთ და მეტი – არაფერი.
თავდაპირველად აუცილებელია, კომპიუტერში ვორდის ფაილი შექმნათ, INSERT-ში ცხრილის ფორმა შევიმუშაოთ[1], შემდეგ კი ცალკეული უჯრები შემდეგი ინფორმაციით შევავსოთ:
| მასწავლებელი: | |
| საგანი: | |
| გაკვეთილის თემა: | დრო: [2] |
| კლასი: | |
| მოსწავლეთა რაოდენობა: | |
| მათ შორის სსსმ მოსწავლეთა რაოდენობა | |
| გაკვეთილის მიზანი/სასწავლო შედეგი: | |
- ბოლო გრაფაში შეიძლება რამდენიმე ტიპის მიზანი ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით შევარჩიოთ. მაგ., მიზანი/მიზნები და შედეგი (ინდიკატორები) მთელი კლასისთვის, პირობითად:
- მათემატიკა. V. 10. მოსწავლეს შეუძლია ორიენტირება ბადით დაფარულ არეზე. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:
- კოორდინატების (სიმბოლოთა წყვილის) გამოყენებით აღწერს მდებარეობას და იყენებს ამ ხერხს რეალურ ვითარებაში (მაგალითად, კინოთეატრი, გემების ჩაძირობანა, ჭადრაკის დაფა, რუკაზე ობიექტის მოძებნა);
- გადაადგილდება უჯრიან ფურცელზე ინსტრუქციების მიხედვით და აღწერს, როგორ მიაღწევს მოცემული უჯრიდან სხვა უჯრამდე (მაგალითად, ორი უჯრა მარცხნივ, შემდეგ ერთი უჯრა ზევით);
- აღწერს რუკაზე ორი ან მეტი პუნქტის ურთიერთმდებარეობას ოთხი მიმართულების გამოყენებით (მაგალითად, ჩრდილოეთით, დასავლეთით).
და მიზანი/ მიზნები და შედეგი (ინდიკატორები), რომელიც გამარტივებულია/მორგებულია – მოდიფიცირებულია სსსმ მოსწავლისთვის. მაგალითად, აი ასე:
მათ.V.10. მოსწავლეს შეუძლია ორიენტირება გამარტივებული ბადით დაფარულ არეზე.
- აღწერს მარტივ საკოორდინატო სურათს და ასახელებს საგნების მდებარეობას.
- მასწავლებლის დამხმარე კითხვების საშუალებით (მარჯვენა, მარცხენა, ზევით, ქვემოთ) მოსწავლე ახდენს გადაადგილებას მიმართულების მიხედვით.
ცხრილის მომდევნო მწკრივში ვწერთ წინაპირობას. ოღონდ აქაც რამდენიმე წინაპირობის მითითება გვჭირდება: ზოგადად კლასისათვის და კონკრეტული მოსწავლისათვის, დაახლოებით, ასე:
| 1) წინაპირობა (დასახული მიზნისთვის წარმატებით მისაღწევი ცოდნა ზოგადად კლასისათვის)
მოსწავლეს შეუძლია: რიცხვით წრფეზე შესაბამისი კოორდინატების დატანა, წრფეზე არსებული კოორდინატების დასახელება. დეკარტის მართკუთხა კოორდინატთა სისტემის განხილვა. საკოორდინატო წყვილების დასახელება და პოვნა. მოსწავლეებს შეუძლიათ ინდივიდუალური და ჯგუფური მუშაობა, საკუთარი ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენება.
2) წინაპირობა (დასახული მიზნისთვის წარმატებით მისაღწევი ცოდნა სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლისათვის) მოსწავლეს შეუძლია რიცხვით წრფეზე არსებული კოორდინატების დასახელება. საკოორდინატო წყვილების დასახელება და პოვნა. ჯგუფების მუშაობაზე დაკვირვება, შეფასების ცხრილის შევსება. 3) აქტუალობა – ( კლასისთვის) კოორდინატების გამოყენების უნარის განვითარება. კოორდინატთა მეთოდის შესახებ წარმოდგენების გაფართოება და გაღრმავება. აქტუალობა – ( სსსმ მოსწავლისთვის). მოსწავლე აღიქვამს საკოორდინატო ბადის არსს და მისი გათვალისწინებით დაასახელებს საგნების მდებარეობას (ჰორიზონტისა და ვერტიკალის კვეთას). მოსწავლე კითხვების დახმარებით და შესაბამისი რესურსის გამოყენებით ახერხებს გადაადგილებას საკოორდინატო ბადეზე მიმართულების ინსტრუქციით (მარჯვნივ, მარცხნივ, ზევით, ქვევით). |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
გაკვეთილს ვაგებთ 3-ფაზიანი მოდელის გათვალისწინებით: · გამოწვევა; · მიმდინარეობა; · დასრულება. თუმცა აქტივობების ტიპებს აქაც სხვადასხვაგვარად ვარჩევთ კლასისა და სპეციალური საჭიროების მქონე მოსწავლის/მოსწავლეებისათვის. თუკი კლასში რამდენიმე საჭიროების მქონე მოსწავლეა, მაშინ მათთვის სპეციალურად ვირჩევთ აქტივობებს. თითოეული აქტივობის დასახელების შემდეგ ვწერთ აქტივობის მიზანსა და აქტივობის აღწერას, მაგალითად, ასე:
გადავდივართ მე-3 ფაზაზე, რომელშიც ასევე ცალ-ცალკე აღიწერება აქტივობები და დავალებები კლასისა და ცალკეული მოსწავლეებისთვის: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ჯგუფების ნამუშევრების პრეზენტაცია. მომზადებული რუკებით საკლასო ოთახის გარეთ გასვლა და პრაქტიკულად გავარჯიშება აქტივობის მიზანი დამოუკიდებლად აზროვნების, პრობლემის |
7წთ. |
მოსწავლეთა ნამუშევრები |
III ფაზა: დასრულება
სსსმ მოსწავლე წარმოადგენს ჯგუფის მუშაობის შეფასების ცხრილს. |
1წთ. |
ჯგუფების მუშაობის შეფასების ცხრილი |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| გადაჭრის გზების მოძიებისა და შერჩევის უნარის განვითარება.
აქტივობის აღწერა: ჯგუფიდან ერთ-ერთი ან რამდენიმე მოსწავლე წარმოადგენს ჯგუფის ნამუშევარს. |
შთავაგონებთ და დავეხმარებით, ზეპირად შევაფასებინოთ ჯგუფური მუშაობები.
სსსმ მოსწავლე მონაწილეობას მიიღებს კლასის გარეთ აქტივობაში.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 8. თვითშეფასება
აქტივობის მიზანი: მოსწავლეთა თვითშეფასების უნარის განვითარება. აქტივობის აღწერა: მოსწავლეები შეავსებენ ცხრილს კოორდინატის გამოყენების ფლობის დონესთან დაკავშირებით (დანართი 3).
|
2წთ. | თვითშეფასების
ცხრილი |
8. სსსმ მოსწავლე ავსებს თვითშეფასების ცხრილს მასწავლებლის
დახმარებით (დანართი 3).
|
2წთ. | თვითშეფასების
ცხრილი |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
9. შეფასება აქტივობის აღწერა: მასწავლებელი აფასებს მოსწავლეებს განმსაზღვრელი და განმავითარებელი შეფასებით. განმავითარებელი შეფასება მოსწავლეებს მიეცემათ დროდადრო, საჭიროებისამებრ. ხოლო ქულებით შეფასდებიან შეფასების სქემის გათვალისწინებით. მოსწავლეთა შეფასება (იხ. დანართი 4) |
1წთ.
2წთ. |
შეფასების სქემა |
9. სსსმ მოსწავლე ფასდება ასევე განმსაზღვრელი და განმავითარებელი შეფასებით. განმავითარებელი შეფასება მიეცემა საჭიროებისამებრ. ხოლო განმსაზღვრელი შეფასება მიეცემა შეფასების სქემის მიხედვით (იხ. დანართი 4). |
1წთ.
1წთ. |
შეფასების სქემა |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
მნიშვნელოვანია, გაკვეთილის გეგმაში საუბარი გავამახვილოთ იმ უნარებსა და კომპეტენციებზე, რომლებიც მოსწავლეებს თითოეული გაკვეთილის დაუფლებისას უნდა განუვითარდეთ. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| უნარები/ კომპეტენციები
1. რა უნარებს განავითარებს მოსწავლეებში თქვენ მიერ წარმოდგენილი გაკვეთილის გეგმა? Þ მოსწავლე შეძლებს არსებული ცოდნის დაკავშირებას ახალთან. Þ დეკარტის მართკუთხა სისტემაზე კოორდინატების დატანას და წაკითხვას. Þ მოსწავლე შეძლებს კოორდინატთა მეთოდის გამოყენებას ორიენტირებისათვის. Þ მოსწავლე შეძლებს ორიენტირების გამოყენებით კოორდინატების დადგენას. 2. თქვენ მიერ წარმოდგენილი გაკვეთილის გეგმა სსსმ მოსწავლის რა უნარებს განავითარებს: მოსწავლე შეძლებს მარტივი საკოორდინატო სურათის აღწერა; საკოორდინატო სურათზე საგნების მდებარეობის დასახელებას; ორიენტირებას მარტივ საკოორდინატო ბადეზე მიმართულების მიხედვით (მარჯვნივ, მარცხნივ, ზევით, ქვევით); თანაკლასელებთან თანამშრომლობას. მოსწავლეს განუვითარდება შეფასებითი დამოკიდებულება საკუთარი და სხვისი შრომისადმი. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ასევე მნიშვნელოვანია, გეგმაში ყურადღება გავამახვილოთ იმ სტრატეგიებზე, რომლებიც გაკვეთილის დაგეგმვისას უნდა გავითვალისწინოთ.
ჩვენი პასუხი შეიძლება დავასაბუთოთ დაახლოებით ასე:
ჩემ მიერ წარმოდგენილ გაკვეთილის გეგმაში გამოვიყენე არაპირდაპირი სწავლების სტრატეგია. ამ დროს მოსწავლეები სასწავლო პროცესის აქტიური მონაწილენი არიან. ისინი მასწავლებლის დახმარებით თავად აგებენ ცოდნას. არაპირდაპირი, ანუ კოსტრუქტივისტული სწავლების მეთოდი ეფექტურია, ხელს უწყობს მოსწავლეთა გააქტიურებას საგაკვეთილო პროცესში. ხელს უწყობს მოსწავლეებში სააზროვნო უნარების განვითარებას. მოსწავლეებს უვითარდებათ დამოუკიდებლად მუშაობის უნარი.
ამის შემდეგ საუბარი გაკვეთილის გეგმის შემუშავებისას სწავლებისა და განვითარების თეორიების შესახებ მოგვიწევს. გვახსოვდეს, აქაც მნიშვნელოვანია ჩვენი პასუხის დასაბუთება. მაგალითად, ასეთი:
ეს გაკვეთილი ტარდება (?) კლასში ბავშვის კოგნიტური განვითარების კლასიფიკაციის მიხედვით. მოსწავლეები იმყოფებიან კონკრეტულ ოპერაციულ სტადიაზე, როცა მათთვის მისაწვდომია ინფორმაციის მიღება, დამუშავება და ტრანსფერი.
ადაპტირებული გეგმის მომდევნო ნაწილში აუცილებელია, დანართების სახით წარმოვადგინოთ:
ა) დავალებები ცალკეული ჯგუფისათვის.
ბ) ჯგუფების მუშაობის შეფასების ცხრილი
დანართი ()
| შეფასების კრიტერიუმები | I ჯგუფი | II ჯგუფი | III ჯგუფი | ||||||
| ჯგუფში წევრების ჩართულობა | დაბ. | საშ | მაღ | დაბ | საშ | მაღ | დაბ | საშ | მაღ |
| გუნდურობა (თანამშრომლობა) | დაბ | საშ | მაღ | დაბ | საშ | მაღ | დაბ | საშ | მაღ |
გ) თვითშეფასების ცხრილი
დანართი ()
|
1. კარგად გავართვი თავი შემდეგ საკითხებს, რადგან…
|
1.
2. 3. |
| 2. კარგად ვერ გავართვი თავი შემდეგ საკითხებს, რადგან…
|
1.
2. 3. |
დ) შეფასების სქემა დანართი ()
| კრიტერიუმები | დაბალი
1–2 |
საშუალოზე დაბალი
3–4 |
საშუალო
5–6 |
საშუალოზე მაღალი
7–8 |
მაღალი
9–10 |
| გაკვეთილზე მუშაობაში ჩართულობა | არ არის სასწავლო პროცესში ჩართული. | ზოგჯერ ჩაებმება სასწავლო პროცესში, შეუძლია ზოგიერთ კითხვაზე პასუხის გაცემა არგუმენტების გარეშე. | სასწავლო პროცესში საშუალოდ არის ჩაბმული, პასუხობს კითხვებს და ასაბუთებს ზოგიერთ პასუხს. | ჩაბმულია თითქმის ყველა სასწავლო აქტივობაში, თუმცა ვერ ახერხებს ყველა აქტივობაზე სრულყოფილად მორგებას. | მაქსიმალურად ჩართულია გაკვეთილზე, პასუხობს შეკითხვებს, მოჰყავს არგუმენტები, აქტიურად მონაწილეობს ყველა აქტივობაში |
| პრეზენტაციის უნარი | უჭირს პრეზენტაცია. | ცდილობს წარმოადგინოს ნამუშევარი,თუმცა ვერ ახერხებს სათანადოდ მის წარმოდგენას | აქვს პრეზენტაციის უნარი მაგრამ არა სრულყოფილად.. | შეუძლია ნამუშევრის წარმოდგენა მის გარშემო შეკითხვაზე პასუხის გაცემა, თუმცა ვერ ახერხებს ყველა შეკითხვაზე პასუხის არგუმენტირებას. | აქვს პრეზენტაციის უნარი,აქვს არგუმენტირებული პასუხები, შეუძლია კითხვების დასმა. |
| თეორიული ცოდნა და პრაქტიკაში გამოყენების უნარები | არ იცის კოორდინატების გამოთვლა. | ნაწილობრივ შეუძლია კოორდინატების გამოთვლა. | აყალიბებს კოორდინატების ცნებას მაგრამ ხარვეზები აქვს გამოყენებაში | იაზრებს კოორდინატების ცნებას და ახერხებს მის გამოყენებას დავალებების ამოხსნისას | იყენენებს შესაბამის თეორიულ ცოდნას, ეძებს კოორდინატების წარდგინების და გამოთვლის რამოდენიმე გზას, ირჩევს საუკეთესოს და აკეთებს პრეზენტაციას. |
ვიტოვებთ იმედს, აღნიშნული მიდგომებით გაკვეთილის დაგეგმვა ერთნაირად საინტერესო და თანაბრად სასარგებლო იქნება სასწავლო პროცესში ჩართული ყველა მოსწავლისათვის, რომლებსაც განუვითარედებათ, თანამშრომლობის, გუნდურობის, დასწავლის, გაგება-გააზრების, მიღებული ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების, ასევე შეფასების მეტაკოგნიტური უნარები, რომელიც ჩვენი საუკუნის უმთავრესი გამოწვევაა და ყველა მასწავლებლისთვის საამაყო შედეგი.
[1] ჯერ ვაჭერთ Insert-ს შემდეგ Insert Table –ს, რომელშიც ვუთითებთ, თუ რამდენი სვეტი (column) და მწკრივი (row) დაგვჭირდება
[2] თუკი მწკრივის გაყოფა დაგვჭირდება, მაუსზე მარჯვენა ღილაკზე დაწკაპებით ვხსნით ფანჯარას, კურსორი მიგვაქვს სასურველ ადგილას, ვირჩევთ Split Cell-ს, ვუთითებთ სვეტების საჭირო რაოდენობას და ვაჭერთ ok-ს.
