ბესიკ ხარანაულის შესახებ პირველად 1997 წელს გავიგე, როდესაც ქართულის მასწავლებელს ბუკინისტებთან ნაყიდი „ხეიბარი თოჯინა“ მოუტანა ჩემმა კლასელმა და ჰკითხა, ღირდა ამ წიგნის წაკითხვა თუ არა.
პედაგოგმა დახედა ავტორს და რატომღაც მთელი კლასის გასაგონად თქვა ფრაზა, რომელიც მთელი ცხოვრება დამამახსოვრდა: „ვაჟა-ფშაველას მხრიდან რომ ხარ წარმოშობით, დიდი სირცხვილი და უნამუსობაა ისე წერო, როგორც ეგ კაცი წერს, სჯობს, ღუმელის მოსანთებად გამოვიყენოთ ეგ წიგნი, ყველასთვის დიდი შეღავათი იქნებაო“.
ცხადია, პირველი რაც იმ დღეს გავაკეთე, კლასელს ახალნაყიდი წიგნი ვეთხოვე და სახლში, გვიან ღამემდე ვკითხულობდი ჩემთვის მანამდე სრულიად უცნობი ვერლიბრით დაწერილ პოემას და ალბათ ისეთივე სახე მქონდა, როგორც ჩუკოტკელ ბავშვს, პირველად რომ სინჯავს მანდარინს.
არც კი ვიცი რამ გააბრაზა ასე ჩემი ქართულის მასწავლებელი, მაგრამ რამდენიმე წლის მერე, როცა ჩემი დაწერილი წიგნიც მიუტანეს, თქვენმა ყოფილმა მოსწავლემ გამოსცაო, პასუხი დაახლოებით იგივე იყო, მაგრამ ამჯერად, ღუმელი აღარ იდგა კლასში, რომ შეეკეთებინათ.
პრობლემა, როდესაც მასწავლებლების რაღაც ნაწილს (ალბათ მცირეს) არ უყვარს თანამედროვე ლიტერატურა და არ აღიარებს მას, კლინიკურია, რადგან ეს ძალიან მაგონებს ამბავს, როდესაც მკურნალი ექიმი უარს ამბობს მედიცინის თანამედროვე პრეპარატების გამოყენებაზე, საბაბით, რომ ძველი უკეთესია, რადგან გამოცდილია და სიახლეების „არ სჯერა“.
არადა, თანამედროვე მხატვრული ტექსტების კითხვა ისეთივე აუცილებელია მასწავლებლისთვის, როგორც მეცნიერისთვის უახლოესი გამოგონებებისთის თვალის დევნება, მშენებლისთვის კი ახალი ტექნოლოგიების ცოდნა.
და მაინც, ზოგიერთი მასწავლებელი უფრო მეტად უფრთხის თანამედროვე ავტორების გადაფურცვლას, ვიდრე ამაზონში აალებულ ტყეში მცხოვრებ რომელიმე ძუძუმწოვარს.
სწორედ მათთვის, რამდენიმე წიგნი შევარჩიე, რომლის წაკითხვა არაფრის დიდებით არ შეიძლება, განსაკუთრებით ზაფხულში და თან ამ სანუკვარი დასვენების პერიოდში.
მაშ ასე:
პოლ ოსტერი
მისნის ღამე
მართალია პოლ ოსტერი ალბათ ყველაზე უცნაური და ღრმა ამერიკელი მწერალია, ვისაც ნიუ-იორკში უცხოვრია, სწორედ ამ ქალაქზე, როგორც თანამედროვე ბაბილონზე, წერს ძირითადად.
ოსტერის საუკეთესო (ჩემი აზრით) წიგნი „მისნის ღამეა“, სწორედ მის არ წაკითხვას გირჩევდით მკაცრი რეკომენდაციით, რადგან აბა, ვის რაში აინტერესებს მძიმე სენით დაავადებული სიდნი ორლოვსკის კათარზისი, როდესაც ის საკუთარი თავის განკურნებას ბლოკნოტის ყიდვითა და ჩანაწერების გაკეთებით იწყებს, არც ისაა საინტერესო, როგორ ახერხებს ავტორი მკითხველის შეყვანას პროტაგონისტთან ერთად მეორე მსოფლიო ომის დროს აშენებულ ბუნკერში და როგორ უმოწყალოდ ტოვებს პერსონაჟსაც და მკითხველსაც დაკეტილი კარის მიღმა. ეს ლიტერატურული სადიზმი, როდესაც ვერაფრისდიდებით იგებ რა დაემათა კაცს, ვისაც ბიძაშვილზე უკეთ იცნობდი და დააღწია თუ არა თავი ლაბირინთს, რომელსაც გამოსავალი არ აქვს.
ჯონ მაქსველ კუტზეე
სირცხვილი
სამხრეთ აფრიკული წარმოშობის ავსტრალიელი მწერალი ჯონ მაქსველ კუტზეე ერთ-ერთი ყველაზე ინტელექტუალური ავტორია, რომელიც ისეთ თემებზე წერს, რომელზე ხმამაღლა ლაპარაკიც ხშირ შემთხვევაში არაპოლიტკორექტულია.
მწერლის ტექსტი „სირცხვილი“ სწორედ ისეთი რომანია, რომელიც მასწავლებელმა არაფრისდიდებით უნდა წაიკითხოს, რადგან ტექსტი სწორედ მასწავლებლის დევიდ ლურიეს ამბით იწყება, მასწავლებლის, ვინც საკუთარ სტუდენტთან არაშესაბამის ურთიერთობაშია შემჩნეული. გარყვნილი კაცი სამსახურსაც ტოვებს და მშობლიურ ქალაქ კეიპტაუნსაც და შვილთან გადადის საცხოვრებლად ღრმა აფრიკაში, სადაც უპატრონო ძაღლების თავშესაფრის მმართველ მის ქალიშვილს საოცარი ის სიტყვა არაა და შემაძრწუნებელი თავგადასავალი გადახდება თავს.
კუტზეეს ეს ტექსტი, თავისი ფანტასტიკურად კარგი თარგმანითა და ულამაზესი ენით, ზუსტად ის წიგნია რომლის გამო შვებულების გაცდენა არ ღირს.
ვიქტორ პელევინი
Generation P
პელევინი საკუთარი ქალაქის მეტროსთან იდგა ხოლმე დახლზე გაშლილ გამოცემებს შორის და სადღაც იქვე შორიახლოს ამობეჭდილ გადაკეცილ A 4 ზომის ფურცელზე ამობეჭდილი ტექსტი ეჭირა: „მე ვიქტორ პელევინი ვარ, მწერალი და ეს ჩემი გაუყიდავი წიგნებია!“
დღეს პელევინი ყველაზე პოპულარული რუსი ავტორია, ვინც კლასიკური რუსული ლიტერატურა მთლიანად შეცვალა. პელევინი წერს ისე და ისეთ ამბებზე, როგორზეც მანამდე არავის დაუწერია. პელევინს შეუძლია დაწეროს კოსმოსურ თავგადასავალზე და აღმოჩნდეს, რომ ეს ყველაფერი სკოლის დერეფანში აირწინაღით მხოხავი დასჯილი მოსწავლის წარმოსახვის შედეგია.
Generation P პეპსის თაობის შესახებ დაწერილი წიგნია, რაც, კლასიკურ გოგოლზე აღზრდილ ნამდვილმა პედაგოგმა არაფრის დიდებით არ უნდა წაიკითხოს.
მიშელ უელბეკი
პლატფორმა
პატიოსანი პედაგოგი ალბათ მიშელ უელბეკის სახელის გაგონებაზე უნდა შეიშმუშნოს, რაც შეეხება წიგნს „პლატფორმა“, რომელიც სავსეა სექსუალური სცენებითა და ტერმინებით,
არწასაკითხი წიგნების ათეულის სათავეშიც თავისუფლად დაიდებდა ბინას.
ისლამოფობი მიშელ რენო მამის სიკვდილის მერე ტაილანდში მიემგზავრება, რათა მუქთად დატოვებული მემკვიდრეობა მეძავებში გაანიავოს, სადაც ის საყვარელ ადამიანთან ვალერისთან და მის უფროსთან და საყვარელთან ჟან ივთან ერთად სამუდამოდ ცხოვრებას გადაწყვეტს, სანამ ისლამისტი ტერორისტები კაფეში, სადაც სამეული ვახშმობს, ტერაქტს არ მოაწყობენ.
აღვირახსნილი და ნატურალისტური სექსუალური სცენების მიღმა უკიდურესად მორალისტი უელბეკი იმალება, რომლის წაკითხვაც მასწავლებლისთვის, არც წელს და არც გაისად არ შეიძლება.
იენ მაკიუენი
ცემენტის ბაღი
იენ მაკიუენს ბავშვები სძულს, სხვანაირად როგორ მოიფიქრებდა სიუჟეტს, სადაც 4 მოზარდი უკიდურესად საშინელ ადამიანებად არიან გამოყვანილები. 6, 13, 15 და 17 წლის და-ძმას მშობლები დაეხოცებათ, სავალდებულო გაშვილებისგან თავის ასარიდებლად კი ისინი ძალიან უცნაურ მეთოდს მოიფიქრებენ. როდესაც ავტორი ამ მართალია ძალიან კარგად დაწერილ, მაგრამ არასათანადო წიგნს წერდა, წარმოდგენაც არ ჰქონდა, რომ ერტ დღესაც, მის არწაკითხვას მე ვურჩევდი ძვირფას პედაგოგებს.
ელის უოკერი
იისფერი
მართალია ავტორმა აფროამერიკულ თემზე დაწერა წიგნი, მაგრამ მთარგმნელმა ის ზემოიმერული კილოთი თარგმნა. ტექსტი სრულად ფემინისტურია და ამან არ მოგატყუოთ, არ შეგიტყუოთ და არ წაგაკითხოთ ქალების უმთავრეს და მნიშვნელოვან პრობლემებზე დაწერილი წიგნი, რომელიც იმედს იძლევა, რომ ბრძოლას და განათლებას ყოველთვის მოაქვს შედეგი. არწაკითხვის უმთავრესი მიზეზი კი ისაა, რომ ტექსტი სავსეა ძალადობით, იძულებული აბორტებით, ინცესტითა და ათასგვარი ადამიანური უბედურებით, რაც აფროამერიკულ თემში ხდება, ჩვენსას კი ძალიან ჰგავს რატომღაც.
წიგნი გამოცემულია სერიით „აკრძალული წიგნების თარო“ და ვფიქრობ, ეს დასახელება საკმარისია იმისთვის, რომ უარი ვთქვათ მასში ფულის გადაყრაზე.
ლიოსა
ცუდი გოგოს ოინები
კარგი გოგოები და ბიჭები ცუდი გოგოს ოინებზე რატომ უნდა დავინტერესდეთ, მითუმეტეს, რომ წიგნი ისეთ ცალმხრივ სიყვარულზეა, კითხვის პროცესში რომ ნერვებს გიშლის და განერვიულებს. პერუელი ავტორი რომ ისედაც შემჩნეულია მაღალმხატვრულობაში, მაგრამ ამ ტექსტში ლიოსამ თავს აჯობა და მეოცე საუკუნის ისტორია ლამის მთლიანად მოგვიყვა ქალი კვაჭი კვაჭანტირაძისა და მასზე უგონოდ შეყვარებული კაცის თავგადასავლით.
„ცუდი გოგოს ოინები“ ისეთი დინამიური წიგნია, რომ შეტყუება იცის და თავს ადვილად არ დაგანებებინებს, ამიტომ მისი ხელში აღებაც კი დიდად სარისკო საქმე მგონია და გირჩევდით, თუ სადმე დალანდეთ, თვალი მოარიდოთ.
ბორის აკუნინი
მწერალი და თვითმკვლელობა
აკუნინი, იგივე ბორის ჩხარტიშვილი ზესტაფონში დაბადებული, მაგრამ მაინც რუსი მწერალია. მასზე ამბობენ, უკეთესი ენით ჩეხოვის შემდეგ რუსულად არავის დაუწერიაო და მაინც, კონკრეტულად ეს ტექსტი სახიფათოა, რადგან აღმოსავლური კულტურით გატაცებულ მწერალს თვითმკვლელობა როგორც უკიდურესად ნეგატიური აქტი კი არა, როგორც გმირობა და ახალ სამყაროში გასვლის საინტერესო გზა წარმოუდგენია. ამისათვის, ის ძალიან ვერაგულ ხერხს მიმართავს და მსოფლიოს ყველა თვითმკვლელი ავტორის შესახებ გვიყვება ამბებს.
მილან კუნდერა
ყოფის აუტანელი სიმსუბუქე
ჩეხი კუნდერა ამ წიგნში წერს: „სიყვარული ქალთან წოლის სურვილში კი არ ვლინდება (ეს სურვილი უთვალავი ქალის მიმართ ჩნდება), არამედ მასთან ერთად ძილის სურვილში (ეს მხოლოდ ერთ ქალს უკავშირდება).
რატომ ხდება, რომ ქალს უყვარს კაცი და კაცს უყვარს ქალი, მათ კი ერთად ცხოვრება მაინც არ გამოსდით? ამაზე პასუხი არც კუნდერას აქვს, წიგნზე მოცდენაც ამიტომ არ ღირს, მაგრამ წერაზე რომ არ მოვცდე, რაკი ტირაჟი ბევრჯერ და კაი ხნის წინ ამოიწურა, ვიცი, ვერ იშოვით და აღარ გავაგრძელებ.
ბესიკ ხარანაული
დიდი სმა
ხარანაული კი არის მეტაფორების დიდოსტატი, თან რაც ასაკი მოემატა, სწორად დაწურული ღვინოსავით გემოც გაუმრავალფეროვნდა და გაუსრულყოფილდა, მისი ტექსტები კი იკითხება სტრიქონებს შორისაც, კი წერს ისე, თითქოს ადამიანად გადაცმული ანგელოზია, მაგრამ მახსოვს, რომ მისი წინაპრები მაღაროსკარიდან (ფშავი) გადასახლდნენ თიანეთში, ვაჟას მხარეში დაბადებულმა კაცმა კი კალამი რომ შუაზე უნდა გადატეხოს, წერილის დასაწყისში მოგახსენეთ.
