პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

განათლება: შემოსავლების უთანასწორობის დაძლევის უტყუარი გზა

ამერიკელი პროგრესისტები ბევრს ლაპარაკობენ ეკონომიკური მობილურობის წახალისებაზე, მაგრამ დიდ ნაპრალებს აჩენენ მათ საგანმანათლებლო პლატფორმებში. 
დღესდღეობით ამერიკელი პროგრესივისტების (ან პროგრესისტების) საყვარელი გამოთქმაა „შემოსავლების უთანასწორობა”. პრეზიდენტი ობამა გეგმავს, თავისი დეკემბრის გამოსვლების შემდეგ აშშ-ის კანონმდებლებისადმი ყოველწლიურ მიმართვაში აქცენტი ეკონომიკური უთანასწორობისა და შემოსავლების უთანაბრობის თემაზე დასვას. ნიუ-იორკის ახალმა მერმა, ბილ დე ბლაზიომ, უთანასწორობის დაძლევის საკითხი თავისი საარჩევნო კამპანიისა და საინაუგურაციო გამოსვლის ცენტრალურ ნაწილად აქცია. მასაჩუსეტსელმა სენატორმა ელიზაბეთ უორენმა ამერიკის ელიტური წრეების ფინანსური ინტერესების წინააღმდეგ ხმამაღალი კრიტიკული გამოსვლებით საქვეყნო პოპულარობა მოიხვეჭა.
თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ ჩამოთვლილი პოლიტიკოსები, რომლებიც უთანასწორობის თემას წარმატებით იყენებენ პოლიტიკური ქულების დასაწერად, გვერდს უვლიან იმ „წამალს”, რომელიც დიდი ხანია „გამოწერილია” ქონებრივი უთანასწორობის წინააღმდეგ – ყველასთვის ხელმისაწვდომ ხარისხიან განათლებას.

როდესაც ამერიკელი პროგრესისტები განათლების საკითხებს განიხილავენ, ხშირად მათი მსჯელობა ამ განტოლების „მოთხოვნის” მხარეს იხრება. დე ბლაზიო ნიუიორკელებს უნივერსალურ სკოლამდელ და სკოლისშემდგომ პროგრამებს სთავაზობს, ობამამ, საუნივერსიტეტო განათლების კოსმოსური ფასების დასაძლევად, სტუდენტებისთვის უფრო ხელმისაწვდომი გახადა გრანტები და სტუდენტური სესხები.

სამწუხაროდ, უყურადღებოდ რჩება განათლების პოლიტიკის განტოლების „მიწოდების” მხარე – სკოლების არჩევანის საშუალების გაზრდა, მასწავლებელთა ცოდნის ხარისხის ამაღლება და პროგრამების გაუმჯობესება. ქალაქების ღარიბ უბნებში მოსწავლეები იძულებულნი არიან, იარონ იქვე არსებულ წარუმატებელ სკოლებში. მათ მშობლებს ძალიან მცირე შანსი აქვთ, რაიმე უკეთესი შესთავაზონ შვილებს. პროფკავშირები იძულებულნი არიან, დაიცვან საჯარო განათლების მონოპოლია, რადგან გაზრდილმა კონკურენციამ შესაძლოა შეამციროს ხელფასები და ნაკლებად კვალიფიციური მასწავლებლების უმუშევრობის საფრთხე წარმოშვას.

საუნივერსიტეტო დონეზე სწავლის საფასურის ზრდა უმთავრესად ბრალდება სახელმწიფო სუბსიდირებას ინფლაციის სტიმულირებასთან ერთად. ამასთან, სახელმწიფოს საყვედურობენ სუბსიდიებზე სუსტი მონიტორინგის გამოც, რაც, თავის მხრივ, ხელსაყრელია უნივერსიტეტებისთვის. მიუხედავად ოთხწლიანი საუნივერსიტეტო განათლების გაიაფებისა, სულ უფრო ნაკლები სტუდენტი ასრულებს განათლებას და სულ უფრო მეტი ტოვებს სასწავლებელს დამანგრეველი „სტუდენტური” ვალებით ხარისხით თუ ხარისხის გარეშე.

საბოლოოდ ამ ფინანსურ ბუშტს სტუდენტები ეწირებიან. პოლიტიკოსები სარგებელს ნახულობენ კეთილშობილური რიტორიკით, ადმინისტრატორები ხარობენ მათი ანგარიშებისკენ მედინი ფულის უწყვეტი ნაკადით, მასწავლებლებიც გარანტირებული სამსახურის წყალობით კომფორტულად გრძნობენ თავს, განურჩევლად იმისა, რას აკეთებენ საკლასო ოთახებში. რა აზრი აქვს სკოლამდელ თუ დაბალპროცენტიან სასწავლო სესხებს, თუ შეთავაზებული განათლება სტანდარტზე დაბალი ხარისხისაა?

შარშან, აპრილში, ჩემმა კოლეგამ, ადამ კუშნერმა, დოკუმენტურად აღწერა მაღალი დასწრება, რომელიც ახალი ორლეანის (შტატი ლუიზიანა) საჯარო სკოლებში აღირიცხა – ეს გამოიწვია ახალმა საგანმანათლებლო პოლიტიკამ და რეფორმებმა, რომლებიც ქარიშხალ კატრინას შემდეგ და მეტწილად მისი მიზეზით განხორციელდა.

ქალაქის მთავრობამ გაათავისუფლა სკოლების მთელი პერსონალი, შემოიღო ჩარტერული (დამოუკიდებელი) სასკოლო ლიცენზიები და მოსწავლეებისთვის უფრო ლიბერალიზებული ანგარიშვალდებულება მოითხოვა. შტატის განათლების სისტემა აპირებს, უფრო მეტი ყურადღებით დააკვირდეს არსებულ სატესტო მოთხოვნებს კლასების მიხედვით და ხანგრძლივი ანალიზის საფუძველზე შეცვალოს ან ძალაში დატოვოს არსებული სტანდარტები. ლუიზიანაში, სადაც მოსახლეობის 2/3 და სკოლის მოსწავლეთა 95% აფროამერიკელია და სადაც მათ 92%-ს უფასო ან ფასდაკლებული ლანჩი ეძლევა, მოსწავლეთა მიერ სახელმწიფო გამოცდების ჩაბარების მაჩვენებელი თითქმის გაორმაგდა, ხოლო სკოლის წარმატებით დამთავრების პროცენტულმა მაჩვენებელმა აშშ-ის საშუალო მაჩვენებელს გადააჭარბა. დღეს ახალი ორლეანის საჯარო სკოლების 78% დამოუკიდებელი, ჩარტერული საჯარო სკოლებისგან შედგება.

შესაძლოა, ეს რეფორმები პანაცეა არ იყოს იმ პრობლემების მოსაგვარებლად, რომლებსაც უამრავი გაღატაკებული ამერიკელი ეჯახება, მაგრამ, როგორც ბ-ნი კუშნერი წერს, „ახალი ორლეანის სასკოლო სისტემა კრიზისის მდგომარეობიდან საშუალო სირთულის პრობლემების მქონე მდგომარეობამდე „ამაღლდა”, რაც ახალი ორლეანის განათლების სისტემისთვის სასწაულის ტოლფასია”.

მიუხედავად განათლების რეფორმისადმი დე ბლაზიოს უარყოფითი დამოკიდებულებისა, ქვეყნის მასშტაბით დემოკრატი მერებისთვის ის თითქმის აუცილებლობად იქცა. მრავალი ქალაქი, ისევე როგორც, ვთქვათ, ვაშინგტონი, ეკონომიკურ და კულტურულ რენესანსს განიცდის, რაც სისტემაში ახალგაზრდა პროფესიონალების მოსვლამ გამოიწვია.

მაგრამ ადეკვატური საჯარო სასკოლო სისტემის გარეშე მრავალი ოჯახი, რომლებსაც სასკოლო ასაკის ბავშვები ეზრდებათ, იძულებული გახდება, კარგი სკოლის ძებნაში სხვაგან გადავიდეს. აშშ-ის ქალაქების მერების უმრავლესობა დემოკრატიული პარტიიდან, მათ შორის – ჩიკაგოს მერი რამ ემანუელი და ფილადელფიელი მაიკლ ნატერი, დამოუკიდებელი (ჩარტერული) სკოლების მომხრეა. ნიუარკის ყოფილი მერი ქორი ბრუკერი (ამჟამად – სენატორი ნიუ-ჯერსის შტატიდან) მხარს უჭერდა ვაუჩერების შემოღებას კერძო და სამრევლო სკოლებისათვის.

ამბობენ, რომ პირველი დიდი ნახტომი, რომელიც შესაძლოა ობამას ადმინისტრაციამ და დემოკრატიული პარტიის კანდიდატებმა შეასრულონ 2014 წელს, იქნება მინიმალური ხელფასის გაზრდა – პრობლემა, რომელიც თავისი პოლიტიკური ღირებულების გამო ასე გახმაურდა. თუმცა ამ ცვლილებას მცირე ეკონომიკური სარგებელი თუ ექნება. რამდენიმე ექსპერტი ამბობს, რომ ეს დაეხმარება დაბალი კვალიფიკაციის მოსამსახურეებს, შეინარჩუნონ სამუშაო ადგილები მათ ხარჯზე, ვინც სამსახურს ეძებს.

მინიმალური ხელფასების საკითხისგან განსხვავებით, განათლების რეფორმა იმ იშვიათ საკითხთაგანია, რომელთა განხილვისას შესაძლებელია რესპუბლიკელებისა და დემოკრატების თანამშრომლობა. ეს თანამშრომლობა პრეზიდენტს საშუალებას მისცემს, ორპარტიული ალიანსი შექმნას და, იმავდროულად, შემოსავლების უთანასწორობის პრობლემასაც შეუტიოს.

რეალურად, თეთრი სახლის რიტორიკა შემოსავლების უთანასწორობის თაობაზე, პოლიტიკურთან ერთად, პოლიტიკის ჩამოყალიბების საკითხიც არის. ობამამ თავისი 2012 წლის კამპანიის პირველ გამოსვლაში ყურადღება გაამახვილა შემოსავლების უთანასწორობის საკითხზე (მარცხენა ფლანგზე „დაიკავე უოლ-სტრიტის” მოძრაობის წამოწყებიდან საკმაოდ დიდი ხნის შემდეგ) და ამით ძლიერი დარტყმა მიაყენა პლუტოკრატიული წარსულის მქონე მიტ რომნის. 

„თემები, რომლებიც ობამამ წამოსწია წინ, ზუსტად თარგზე იყო მოჭრილი”, – წერენ მარკ ჰალპერინი და ჯონ ჰაილემანი. მართლაც, ობამა თავისი კამპანიის დროს იშვიათად ეხება საგანმანათლებლო თემებს; მას ურჩევნია, შტატებს მისცეს მოტივაცია განათლების სისტემის დასახვეწად. შემოსავლების უთანასწორობის შესახებ გამოსვლაში განათლების ხელმისაწვდომობის უთანაბრობაზე მან მხოლოდ ერთი წინადადება თქვა. ალბათ იმიტომ, რომ ეს თემა აღიზიანებს დემოკრატიული პარტიის მოკავშირეებს განათლების პროფკავშირებიდან.

ობამასთვის უფრო მძიმე გამოწვევა იქნება იმ პოლიტიკის წინ წამოწევა, რომელიც ხარისხიანი განათლების ხელმისაწვდომობის და უთანაბრობის პრობლემათა მიზეზებს შეებრძოლება – ფაქტია, რომ ღარიბ ბავშვებს ხარისხიანი განათლების მიღების იგივე შანსი არ ეძლევათ, რაც მათ უფრო შეძლებულ თანატოლებს. ალბათ არსებობს გზა ამ პრობლემის შესარბილებლად, თუმცა ეს უფრო ღარიბებისთვის მეტი შესაძლებლობის შეთავაზებაზე უნდა იყოს ფოკუსირებული და არა საბოლოო შედეგების გათანაბრებაზე, ეს კი ნიშნავს, რომ პრეზიდენტი თავის პროგრესისტ მოკავშირეებთან ერთად იძულებული იქნება, ისეთი გადაწყვეტილებები მიიღოს, რომლებიც გასცდება გამოსვლებს მინიმალური ხელფასების შესახებ. 
ავტორი: ჯოშ ქრაუშაარი (2014, იანვარი)
წყარო: https://www.theatlantic.com 
ინგლისურიდან თარგმნა და კომენტარები დაურთო ლევან ალფაიძემ

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი