ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

პროექტები და აქტივობები ძალადობის პრევენციისათვის

სასწავლო პროცესში მოსწავლეთა აქტიური ჩართულობის მიზნით, მასწავლებელმა უნდა შეისწავლოს მოსწავლეთა საჭიროებები, ინტერესები და შესთავაზოს ისეთი აქტივობები, რომლებიც მათგან გამოცდილებით სწავლასა და აქტიურ თანამშრომლობას მოითხოვს.  ყოველივე ამის გათვალისწინებით, ვცდილობ, დავგეგმო სასწავლო პროცესი იმგვარად, რომ ხელი შევუწყო მოსწავლეთა მოტივაციის ამაღლებასა და მათ ჩართვას საგაკვეთილო პროცესში. პრიორიტეტულ თემებად კი ვირჩევ ისეთ თემებს, რომლებიც აქტუალურია თვითონ მოსწავლეთა საზოგადოებაში.  ერთ-ერთი ასეთი თემაა  ბულინგი, სოციალური მოვლენა, ძალადობის ერთ-ერთი ფორმა, რომელიც იწვევს ფიზიკურ თუ ფსიქოლოგიურ ტრავმას. ამ მოვლენას  ყოველდღიურად ყველგან ვხვდებით, განსაკუთრებით კი – სკოლებში.                                                                                                                                                                                                                                                                       

ბულინგი აქტუალური პრობლემაა მთელ მსოფლიოში. პრობლემა მასშტაბურია ჩვენს ქვეყანაშიც. კვლევების შედეგად, გამოკითხული ქართველი მოსწავლეების 80%-მა ერთხელ მაინც განიცადა ფიზიკური თუ ფსიქოლოგიური ძალადობა. სტატისტიკა, მართლაც, შემაშფოთებელია. ვხვდებით ყველა ტიპის ბულინგის შემთხვევებს: ფიზიკურს, ვერბალურს, ფარულს, კიპერბულინგს. სკოლაში ძალადობის მსხვერპლი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი მოზარდი, თუმცა ბულინგის მსხვერპლნი უფრო მეტად ხდებიან რაიმე ნიშნით (ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, ეთნიკური, რელიგიური…) განსხვავებული ბავშვები. ბულინგის მოტივაცია სხვადასხვაგვარია – შურისძიება, კონკურენცია, მიუღებლობა, მორჩილება ლიდერისადმი და სხვ. ბულინგი სკოლაში უარყოფითად აისახება სწავლა-სწავლების ხარისხზე.

პრობლემის გადაჭრაში მნიშვნელოვანი როლის თამაში შეუძლია ლიტერატურის მასწავლებელს. გაკვეთილებზე ხშირად უნდა შევთავაზოთ მოსწავლეებს ძალადობის თემაზე დაწერილი ნაწარმოებები. სწორად შერჩეული სტრატეგიით წავაკითხოთ და გავააზრებინოთ ტექსტი, დავაფიქროთ პრობლემაზე, მის გამომწვევ მიზეზებზე, ვაპოვნინოთ პრობლემის გადაჭრის გზები. სხვადასხვა ავტორის მიერ შედგენილ ქართული ენისა და ლიტერატურის სახელმძღვანელოებში შეტანილია ნაწარმოებები, რომლებშიც წამოჭრილია სხვადასხვა ტიპის ძალადობის პრობლემა (თ. ჭეიშვილის „სურათებიანი წიგნი“, ა. სულაკაურის „ბიჭი და ძაღლი“ და სხვ.). ტექსტების შესწავლისას გამოიკვეთა, რომ ბულინგი პრობლემაა ჩვენს სკოლაშიც. ამიტომ, არ დავკმაყოფილდი სახელმძღვანელოში წარმოდგენილი ტექსტებით. მოვიძიე და შევიტანე დამატებითი მასალა, მათ შორის მსოფლიო ლიტერატურის ნიმუშები, აგრეთვე, საინფორმაციო ტექსტები.  გთავაზობთ ერთი გაკვეთილის მოკლე აღწერას.

მე-7 კლასში ჩავატარე გაკვეთილი თემაზე: ორი სხვადასხვა სახის ტექსტი ერთ თემაზე. კლასში დასამუშავებლად შევიტანე ორჰან ფამუქის „სკოლაში არ მივდივარ“ (წიგნიდან „სხვა ფერები“) და საინფორმაციო ტექსტი ბულინგზე.

გაკვეთილის მიზანი იყო: მხატვრული ტექსტისა (ფამუქის „სკოლაში არ მივდივარ“) და ბულინგზე საინფორმაციო სტატიის წაკითხვა; წაკითხული ტექსტების შედარება; წაკითხულის გარშემო საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვა; წაკითხულის დაკავშირება პირად გამოცდილებასთან.

მოსწავლეებს შევთავაზე შემდეგი აქტივობები:

  1. სურათის, სათაურისა და პირველი სტრიქონების მიხედვით თემასთან დაკავშირებით მათი ვარაუდის მოსმენა;
  2. ასოციაციური რუკაზე მუშაობა  ბულინგზე  ცოდნის გააქტიურების მიზნით;
  3. მოსწავლეებმა წაიკითხეს ტექსტი, გამოხატეს საკუთარი ემოციები წაკითხულის გარშემო, იმუშავეს ჯგუფებში, შეავსეს სქემები (პერსონაჟის რუკა, დაამყარე კავშირი);
  4. წაიკითხეს საინფორმაციო ტექსტი და ვენის დიაგრამით შეადარეს მხატვრულ ტექსტს;
  5. იმსჯელეს ტექსტებში დასმულ პრობლემაზე, მის გამომწვევ მიზეზებზე, გამოიტანეს დასკვნები, დაუკავშირეს წაკითხული საკუთარ გამოცდილებას;
  6. საშინაო დავალებად მიეცათ, მიეწერათ წერილი პესრონაჟისთვის, სადაც მისცემდნენ რჩევა-დარიგებას, თუ როგორ გადაეჭრა პრობლემა.

მოსწავლეები შეფასდნენ ჯგუფური მუშაობისა და წაკითხულის გაგება-გააზრების შეფასების რუბრიკების მიხედვით. ჩემი აზრით, მსგავსი ტექსტები ხშირად უნდა შევიტანოთ კლასში, რადგან მათი წაკითხვა-გააზრება მოსწავლეებს ეხმარება პრობლემის გაცნობიერებაში.

სწავლასა და რეალურ ცხოვრებას შორის კავშირების დანახვის მიზნით მოსწავლეებს ვრთავ სხვადასხვა სახის კვლევით აქტივობაში, რაც კიდევ უფრო ამაღლებს მათ მოტივაციას. ბულინგის პრევენციის ეფექტური გზაა პროექტების განხორციელება მოსწავლეთა აქტიური ჩართულობით. მე-8 კლასში დავგეგმე სოციალური პროექტი „არა ბულინგს!“, რომლის პროექტის ფარგლებში განხორციელდა შემდეგი აქტივობები: კვლევა „ბულინგი ჩვენს სკოლაში” (მომზადდა კითხვარები, კლასი დაიყო სამ ჯგუფად და კვლევა ჩატარდა სხვადასხვა საფეხურზე), დისკუსია, ნახატების, პლაკატების მომზადება, ბუკლეტების მომზადება და გავრცელება, პროექტის პრეზენტაცია. სამოდელო გაკვეთილზე (გამჭოლი კომპეტენციები-ციფრული წიგნიერება, სამოქალაქო და სოციალური კომპეტენციები) გაკეთდა კვლევის პრეზენტაცია. გაკვეთილის მიზნები: ჯგუფთან ერთად განხორციელებული კვლევის-„ბულინგი ჩვენს სკოლაში“ – შედეგად მიღებული მონაცემების ცხრილებისა და დიაგრამების სახით წარმოდგენა; ისტ-ის ეფექტიანი გამოყენება ინფორმაციის ორგანიზებისას შესაბამისი დასკვნების გასაკეთებლად; კვლევის, ანალიზის, პრეზენტაციისა და თანამშრომლობის  უნარების განვითარება; პრობლემაზე, მის გამომწვევ მიზეზებსა და გადაჭრის გზებზე მსჯელობა. გაკვეთილი დაიგეგმა ესგ-ის მოთხოვნების შესაბამისად (ქართ. VIII. 1. ქართ. VIII. 4.).

გაკვეთილზე შეთავაზებული აქტივობები: მასწავლებელი კლასს ყოფს სამ მცირე ჯგუფად. სთხოვს, აიღონ მაგიდიდან ბარათი, რომელზეც მოცემულია სიტუაცია თემაზე – სასკოლო ბულინგი. მოსწავლეები იღებენ ნებისმიერ ბარათს, განიხილავენ ჯგუფში, ინაწილებენ როლებს, ამზადებენ და წარმოადგენენ სიტუაციას როლური თამაშის სახით. შემდეგ მოსწავლეები საუბრობენ თავიანთ ემოციებზე, ამოიცნობენ, ბულინგის რომელი სახე იყო წარმოდგენილი სიტუაციაში. მასწავლებელი მიმართავს ჯგუფებს, წარმოადგინონ კვლევის პრეზენტაცია. ჯგუფების მიერ შერჩეული პრეზენტატორები წარმოადგენენ პროექტის – არა ბულინგს! – ფარგლებში განხორციელებული კვლევის – ბულინგი ჩვენს სკოლაში – პრეზენტაციას. მოსწავლეები წარმოადგენენ თავიანთ ნაშრომებს:

1-ლი ჯგუფი -„ბულინგი დაწყებით საფეხურზე“;

მე-2 ჯგუფი- ბულინგი საბაზო საფეხურზე“;

მე-3 ჯგუფი – ბულინგი საშუალო საფეხურზე“.

   მოსწავლეები პასუხობენ მასწავლებლის მიერ დასმულ შეკითხვებს:

  • რამდენად საინტერესო იყო თქვენთვის კვლევის განხორციელება?
  • რა სარგებელი მოგიტანათ სკოლის კვლევაზე მუშაობამ?
  • რა თემებზე ისურვებდით მომავალში კვლევების განხორციელებას?

იმართება დისკუსია, მოსწავლეები მსჯელობენ პრობლემის გამომწვევ მიზეზებსა და მისი გადაჭრის გზებზე. გაკვეთილის ბოლოს მასწავლებელი პრეზენტატორებს აფასებს პრეზენტაციის შეფასების სქემის მიხედვით, მოსწავლეები კი აფასებენ თავიანთ მონაწილეობას კვლევითი პროექტის განხორციელების პროცესში.

 ამგვარად დაგეგმილი გაკვეთილები, პროექტები და სხვა სახის აქტივობები ამაღლებს მოსწავლეთა მოტივაციას, უვითარებს მათ სხვადასხვა საჭირო უნარს, მაქსიმალურად რთავს მათ სასწავლო პროცესში, ეხმარება პრობლემის გააზრებასა და გადაჭრის გზების ძიებაში, ასწავლის ხალისით, რაც, საბოლოო ჯამში, დადებითად აისახება სწავლა-სწავლების ხარისხზე.    

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

https://sputnik-georgia.com/reviews/20170215/234886318/arsebobs-tu-ara-bulingis-oficialuri-statistika-saqartveloshi.html

https://intermedia.ge/%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%90/63644-%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%98-%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A8%E1%83%98/19/

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი