პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

თამაში, როგორც სწავლების ეფექტიანი მეთოდი სასკოლო სწავლების საწყის ეტაპზე

ვფიქრობ, საკამათო არ უნდა იყოს საკითხი იმის შესახებ, რომ თამაში სწავლების საკმაოდ ეფექტიან მეთოდს წარმოადგენს სასკოლო სწავლების ნებისმიერ საფეხურზე. უფრო მეტიც, ის თავის მიმზიდველობას ზრდასრულთა სწავლების პროცესშიც ინარჩუნებს, ვინაიდან თამაშის, როგორც სწავლების მეთოდის გამოყენება სასწავლო პროცესს ბევრად უფრო საინტერესოს, სახალისოს და სასურველს ხდის. თუმცა, არ შეიძლება არ ითქვას, რომ აღნიშნული მეთოდის გამოყენება განსაკუთრებით შედეგიანია სასკოლო სწავლების საწყის ეტაპზე, როდესაც სკოლაში შემოსული ბავშვი მისთვის უცხო გარემოსთან ადაპტაციის ურთულეს პერიოდს გადის და მოსწავლის როლს ირგებს.

ცნობილია, რომ სკოლამდელი და სასკოლო პერიოდის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს განმასხვავებელ ნიშანს წარმოადგენს ის, რომ აღნიშნულ პერიოდებში ქცევის სხვადასხვა ფორმაა წამყვანი – სკოლამდელ პერიოდში ქცევის წამყვანი ფორმა თამაშია, სასკოლო პერიოდში კი – სწავლა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბავშვის განვითარება სკოლამდელ პერიოდში ძირითადად თამაშის პროცესში მიმდინარეობს, სასკოლო პერიოდში კი – სწავლის პროცესში. ამდენად, თუ ჩვენ სკოლამდელ პერიოდში თამაშს სწავლით ჩავანაცვლებთ, შეიძლება საკმაოდ  სერიოზული პრობლემების წინაშე აღმოვჩნდეთ, ისევე როგორც სასკოლო სწავლების მთლიანად თამაშად გადაქცევა მნიშვნელოვანი სირთულეების წინაშე დაგვაყენებს. რაც შეეხება თამაშს, როგორც სწავლების ერთ-ერთ მეთოდს, ის შეიძლება ძალიან კარგად იქნეს გამოყენებული ნებისმიერი ასაკის ადამიანთა სწავლებაში. სასკოლო სწავლების საწყის ეტაპზე კი, როგორც უკვე აღინიშნა,  მისი როლი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგანაც თამაში სწავლების ძალიან ბუნებრივი ფორმაა ბავშვისთვის და ის მას სკოლასთან ადაპტაციის პროცესის უმტკივნეულოდ გავლასა და მოსწავლის როლის სირთულეების გარეშე მიღებაში დაეხმარება.

თამაშის, როგორც სწავლების მეთოდის გამოყენების უპირატესობები სასწავლო პროცესში:  

  • ბავშვის განვითარებაში, სწავლებასა და აღზრდაში მნიშვნელოვანი როლი აქვს თამაშს. ის წარმოადგენს ბავშვის პიროვნების, მისი მორალურ-ნებელობითი თვისებების ფორმირების, საზოგადოებაში არსებული გამოცდილების ათვისების უმნიშვნელოვანეს ხერხს;
  • თამაშის პროცესში მიწოდებულ სასწავლო ინფორმაციას ბავშვი ბევრად უფრო ადვილად იმახსოვრებს;
  • თამაშები მრავალფეროვანს ხდის სწავლა-სწავლების პროცესს, მოსწავლის ცხოვრებას სასიხარულო განცდებით ავსებს, ემოციურად ამდიდრებს, წარმატების სიხარულს განაცდევინებს და კარგ განწყობას უქმნის მას;
  • თამაშის პროცესში ხელსაყრელი პირობები იქმნება ბავშვის ფსიქიკური პროცესების ფორმირების, განვითარებისა და სრულყოფისათვის, მისი პიროვნების ჩამოყალიბებისათვის;
  • თამაში გვეხმარება შემდეგი სახის საკორექციო-განმავითარებელი, საკორექციო-აღმზრდელობითი და საგანმანათლებლო ამოცანების გადაწყვეტაში:
  • ბავშვის შემეცნებითი საქმიანობის სრულყოფა და განვითარება;
  • ემოციურ-ნებელობითი სფეროს განვითარება;
  • გარემომცველ სამყაროზე ცოდნისა და წარმოდგენების გამდიდრება;
  • საკომუნიკაციო ჩვევების ფორმირება;
  • მოტორული სფეროს, მათ შორის წვრილი მოტორიკის განვითარება;
  • შიშებისა და სწავლა-სწავლებასთან დაკავშირებული სხვა სახის უარყოფითი ემოციების დაძლევა, მათგან განთავისუფლება;
  • თამაში ქმნის პირობებს გარემოსთან ბავშვის წარმატებული ადაპტაციისათვის, კორექციისა და პიროვნების განვითარებისათვის;
  • თამაში ბავშვისთვის სამყაროს შეცნობის უმნიშვნელოვანესი გზაა, მისი გონებრივი განვითარების მნიშვნელოვანი ხერხია. ცოდნა, რომელსაც ბავშვი იღებს სკოლასა და სახლში, თამაშის დროს პრაქტიკულ გამოყენებასა და განვითარებას პოულობს. თამაშისას ბავშვები სწავლობენ თავისი ცოდნისა და უნარების გამოყენებას პრაქტიკაში, სხვადასხვა პირობებში ამ ცოდნით სარგებლობას;
  • სასკოლო სწავლების საწყის ეტაპზე თამაშით სწავლება გვეხმარება, გამოვუმუშაოთ სკოლაში შემოსულ ბავშვს დადებითი დამოკიდებულება სკოლისა და სწავლის მიმართ, გავუძლიეროთ სწავლის მოტივაცია. ამდენად, ის ყველაზე ეფექტიან მეთოდს წარმოადგენს უმცროსკლასელებთან მუშაობაში;
  • თამაშის, როგორც სასწავლო მეთოდის გამოყენება ხელს უწყობს იმას, რომ თამაშით აღფრთოვანებული ბავშვები, მათთვის შეუმჩნევლად, იძენენ გარკვეულ ცოდნას, უნარებსა და ჩვევებს. თამაში წარმოადგენს თვითრეალიზაციის და თვითგამოხატვის კარგ საშუალებას;
  • თამაშის ელემენტების გამოყენებით მთელი სასწავლო პროცესი ხდება ბევრად უფრო საინტერესო, სახალისო და შემოქმედებითი, მოსწავლეებში სამუშაო განწყობის შემქმნელი; ხელს უწყობს მოსწავლეში ნერვულ-ფსიქიკური დაძაბულობის მოხსნას და მთელ სასწავლო პროცესს უნიკალურს, პოზიტიურსა და სასურველს ხდის;

     იმისათვის, რომ თამაშმა სასწავლო პროცესში თავისი როლი შეასრულოს და დადებითი შედეგები მოიტანოს, საჭიროა მთელი რიგი პირობების გათვალისწინება:

  • სასწავლო პროცესში გამოყენებული თამაში უნდა იყოს ბავშვის ასაკობრივი და ინდივიდუალური თავისებურებების, მისი შესაძლებლობების შესაბამისი, მიმზიდველი და დასამახსოვრებელი;
  • ჩვენ მიერ გამოყენებულ თამაშს უნდა ჰქონდეს ნათელი, ცხადი და გასაგები წესები, რომლებიც საგულდაგულოდ და ზედმიწევნით იქნება დაცული;
  • მოვერიდოთ თამაშის გამოყენებას დროის შესავსებად. არ შეიძლება სწავლებაში თამაშის შემთხვევით გამოყენება. თითოეული თამაში გარკვეულ მიზანს უნდა ემსახურებოდეს;
  • მართალია, ბავშვისთვის თამაში მხიარული გართობაა, მაგრამ პედაგოგისთვის მისი გამოყენება არცთუ ისე ადვილია და სერიოზულ წინასწარ მომზადებას საჭიროებს იმისათვის, რომ სწავლების პროცესი ხალისიანი, მიმზიდველი და ეფექტიანი გახადოს;
  • თამაში ისე უნდა შევარჩიოთ, რომ ის, რაც შეიძლება მეტი უნარის განვითარებისა და ცოდნის შეძენის ხელშემწყობი გახდეს;
  • ორგანიზების დროს გავითვალისწინოთ, რომ თამაშის თითოეულ მონაწილე ბავშვს ჰქონდეს წარმატების განცდის შანსი თამაშის მიმდინარეობისას;
  • თამაშის, როგორც სასწავლო მეთოდის გამოყენებისას აუცილებელია უზრუნველვყოთ მისი სასწავლო ეფექტი. ამისათვის საჭირო იქნება მოსწავლეთა მიღწევების დემონსტრირება. ისინი სისტემატურად უნდა რწმუნდებოდნენ იმაში, რომ თამაშის დროს რაღაც ისწავლეს. ბავშვი უნდა ხედავდეს, რომ მასწავლებელი მას არა მხოლოდ თამაშში კარგი მონაწილეობისთვის აქებს, არამედ მიღწეული შედეგისთვისაც – შეძენილი ცოდნისა და უნარისთვის. ასეთ სიტუაციაში ბავშვისთვის საამაყო ხდება, რომ ის ნამდვილი მოსწავლეა, იმიტომ, რომ უბრალოდ კი არ თამაშობს, არამედ სწავლობს კიდეც;
  • თამაშს უნდა შეეძლოს სწავლების პროცესი გახადოს ემოციური, სასიამოვნო, სახალისო და რაც მთავარია ქმედითი, მისცეს ბავშვს საშუალება, მიიღოს ახალი გამოცდილება ინტერესით;
  • თამაშის, როგორც სასწავლო მეთოდის გამოყენებისას საჭიროა ზომიერების დაცვა, ყოველდღიურად ახალი თამაშის შემოტანამ და მისმა უჯერო გამოყენებამ შეიძლება იქამდე მიგვიყვანოს, რომ ბავშვი ყველაფერში თამაშს დაინახავს და მისთვის თამაში და სწავლა ერთმანეთს გაუიგივდება. ამასთან, ნუ დავივიწყებთ, რომ ნებისმიერი სასწავლო მეთოდი, როგორი მიმზიდველი და საინტერესოც არ უნდა იყოს ის, მუდმივი, სისტემატური, ყოველდღიური გამოყენების შემთხვევაში კარგავს ინტერესს და მიმზიდველობას ბავშვისთვის;
  • თამაში უნდა დამთავრდეს და მიღებული იქნეს გარკვეული შედეგები იმ გაკვეთილზე, სადაც დაიწყო;
  • გავითვალისწინოთ, რომ მოსწავლის ინტერესი სასწავლო პროცესის მიმართ პირდაპირ არის დამოკიდებული მასწავლებლის მიერ შერჩეული სასწავლო მეთოდებისა და ხერხების სწორ გამოყენებაზე.

დაბოლოს, გვახსოვდეს, რომ თამაში ბავშვის ცხოვრების აზრია. ბავშვობა თამაშის გარეშე არაბუნებრივი და წარმოუდგენელია. თამაშის აკრძალვა მისთვის განვითარების ძირითადი წყაროს მოკლების ტოლფასია. მიუხედავად იმისა, რომ თამაში სკოლის პერიოდში ქცევის წამყვანი ფორმა აღარ არის, ის მაინც არ კარგავს აქტუალურობას უმცროსკლასელ მოსწავლეებში, თუმცა, ამ პერიოდისთვის მისი შინაარსი  და მიმართულება იცვლება, ჩნდება თამაშები მრავალფეროვანი პირობებითა და წესებით. თამაში ხდება ბევრად უფრო გაცნობიერებული, გააზრებული, საინტერესო და მიმზიდველი, მით უმეტეს, როცა ის ბავშვს ახალი საქმიანობის, სწავლის წარმატებით დაწყებასა და ახალ გარემოსთან, სასკოლო გარემოსთან ადაპტაციაში ეხმარება.

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი