გთავაზობთ სტატიების ციკლს, რომელიც ადამიანის შემოქმედებით უნარს, კრეატიულობას, სიახლეებისადმი სწრაფვას და დღეს არსებულ სწავლის სისტემას ეხება. სტატიების ციკლი სხვადასხვა კუთხით წარმოგვიდგენს შემოქმედებით პროცესს და დღევანდელ საზოგადოებაში მისდამი გაბატონებულ მიდგომებს. ავტორები, სტატიათა ციკლში ცდილობენ მკითხველს დაუხატონ ინდივიდისა და გაბატონებული იდეოლოგიისა თუ წესების დაპირისპირება და წინააღმდეგობები, რომელსაც ადამიანი აწყდება დღევანდელ გლობალიზებულ და უნიფორმიზირებულ სამყაროში.
ავტორები: არტ მარკმანი, პიტერ გრეი, სიან ბეილოკი, ქრისტოფერ სპრინგმანი, კელ რაუსტიალა, პიტერ ბერგმანი,
ხშირად, ჩვენი ჩვეულებები, მასწავლებლები და თუნდაც საუკეთესო განზრახვები, გამჭრიახობის წინააღმდეგ მოქმედებენ. მოქმედებენ როგორც ფარული საბოტაჟის მომწყობნი. მაგრამ შემოქმედების დამთრგუნავი ძალების გააზრება და შესწავლა, შემოქმედს დაეხმარება თავისი ტალანტისშენარჩუნებასა და გაზრდაში.
იმავე ადგილზე დაწყების საფრთხე
ნაცნობი პრობლემების თავიდან გააზრება გვთავაზობს მათ შემოქმედებითი გზით მოგვარებას.
ავტორი: არტ მარკმანი
არტ მარკმანი – ფსიქოლოგიის დოქტორი ტეხასის უნივერსიტეტიდან. ბ-ნი მარკმანი გახლავთ ავტორი წიგნისა ”ფიქრი გონივრულად ”/Smart Thinking
ჩემთვის გამოთქმა-მეტაფორა ”იფიქრე ყუთის გარეთ” (ინგლ. Think outside the box – ნიშნავს განსხვავებულად ფიქრს, ფიქრს მიღებული წესებისგან განსხვავებით, ლ.ა.), ერთ-ერთი ყველაზე ნაკლებად მისაღები მეტაფორაა. დიახ, ეს გამოთქმა გაცვეთილია, იგი აზრს არის მოკლებული.
რას უნდა ნიშნავდეს საერთოდ ”ყუთის გარეთ ფიქრი”? სავარაუდოდ, ეს უნდა ნიშნავდეს იმას, რომ თქვენ ვინმეს შესთავაზებთ ისეთ იდეებს, რომლებიც ნორმის ფარგლებში არ არის მოქცეული. მაგრამ, მგონია, რომ ეს არ არის სასარგებლო რჩევა. როგორ შეიძლება გაგიჩნდეს ახალი იდეა, სანამ თვითონ არ მოახდენ იდეის გენერირებას?
როდესაც ხალხს სთხოვ, რაიმე კრეატიული გააკეთონ, ისინი ძალიან მალე, უკვე არსებული კვალით და იდეებით იწყებენ თავიანთი ”შემოქმედების კეთებას”. ალაბამას უნივერსიტეტის მკვლევრის, თომას უორდისა და მისი კოლეგების კვლევის თანახმად, როდესაც მათ სტუდენტებს სთხოვეს დაეხატათ ცხოველები უცხო პლანეტებიდან, აღმოჩნდა, რომ თითქმის ყველა ცხოველი, რომლებიც სტუდენტებმა მოიფიქრეს, ძალიან ჰგავდა დედამიწის ცხოველებს. მათ ჰქონდათ დედამიწის ცხოველთა მსგავსი გრძნობის ორგანოები, ფეხები, ხელები და სიმეტრია – ადამიანებმა, თავიანთი ნაშრომი, ნაცნობი მაგალითების მიხედვით შექმნეს.
ეს დაკვირვება, ქმნის საფუძველს, რომელიც გვთავაზობს ახალი იდეების შექმნისთვის საჭირო ტექნიკას.
ჩვენი გონება, იძახებს იმ ინფორმაციას, რომელიც კავშირშია ჩვენს ფიქრებთან (როცა გთხოვენ, იფიქროთ ცხოველებზე, თქვენ იფიქრებთ იმ სახეობებზე, რომლებსაც იცნობთ. როცა გთხოვენ, იფიქროთ დაბადების დღეებზე, თქვენ იფიქრებთ – დაბადების დღეებზე გამართული წვეულებების შესახებ).
როდესაც გჭირდებათ შემოქმედებითი პრობლემის გადაწყვეტა, ადამიანი იწყებს ფიქრს იმის შესახებ, თუ როგორ აღწეროს იგი. ეს შეიძლება იყოს პრობლემა სამუშაო ადგილზე, რომელიც ახლებურადაა გადასაწყვეტი – ეს შეიძლება იყოს ახალი ნაშრომი მუსიკაში თუ ხელოვნების სხვა დარგში, ან იდეა, ახალი პროდუქტის შესახებ. პრობლემის აღწერა ადამიანს უჩვენებს იმ გზას, ბილიკს, რომლის დახმარებითაც იგი მიმართავს თავის მეხსიერებას. ამ დროს, გონება ”იძახებს” იმ კონცეფციებს, რომლებიც ამ აღწერასთან რაიმე კავშირშია, ხოლო ”გამოძახებული” ინფორმაცია ხდება საფუძველი იმ გზისა, რომელსაც ინდივიდი შემოქმედებითი სამუშაოსკენ მიჰყავს. ადამიანებმა, რომლებსაც სთხოვეს დაეხატათ ცხოველები უცხო პლანეტებიდან, დაიწყეს ფიქრი ცხოველებზე, რამაც გავლენა მოახდინა მათი ”გამოგონილი” არსებების ფორმებზე.
თუ გვსურს შევცვალოთ შემოქმედებითი პრობლემისადმი მიდგომა, საჭიროა შევცვალოთ ის საგანი, რომელზეც ვიწყებთ ფიქრს. ჩვენ სიტუაცია ახლებურად უნდა აღვწეროთ. ეს საშუალებას მოგვცემს შევცვალოთ ის გზა, რომლის მეშვეობითაც ჩვენ მოცემული პრობლემის გადასაწყვეტად ”გამოვიძახებთ” ინფორმაციას ჩვენი მეხსიერებიდან.
მთავარი სტრატეგია, რომლითაც შესაძლებელია საფიქრალ საგანზე ფიქრის წესის შეცვლა, გახლავთ ის, რომ აუცილებელია მოვძებნოთ შემოქმედებითი პრობლემის (რომლის გადაწყვეტასაც ჩვენ ვცდილობთ) არსი. დასაწყისისთვის თავიდან უნდა შევხედოთ იმ აღწერილობას, რომელიც გამოვიყენეთ პრობლემის/ამოცანის გადასაწყვეტად. შემდეგ საჭიროა დავფიქრდეთ, არსებობს თუ არა სხვა გზა, დასმული ამოცანის/პრობლემის აღსაწერად და გავიაზროთ, სად მივყავართ ამ გზას. როგორც კი აღმოვაჩენთ, რომ ვერ შევძელით ახლის მოფიქრება, უნდა დავიწყოთ ფიქრი პრობლემის/სიტუაციის ახალ (სხვაგვარ) აღწერაზე.
ვთქვათ, დავფიქრდეთ ზემოთ ნახსენები უნივერსიტეტის სტუდენტებზე. ისინი ღრმად არ დაფიქრებულან შემოქმედებით საკითხზე, ამიტომაც, მათ გონებიდან ცხოველების აღწერილობები ”გამოიძახეს”. როგორც წესი, ამ ცხოველებს ერთმანეთის მსგავსი კიდურები და გრძნობის ორგანოები აქვთ. მიუხედავად იმისა, რომ სტუდენტების დახატული კიდურები თუ ორგანოები შესაძლოა უცნაურად გამოიყურებოდნენ, ისინი ფორმებით მაინც დედამიწის ცხოველების ორგანოებს გვანან.
თუ ექსპერიმენტის მონაწილეები უფრო სტრატეგიულად შეხედავდნენ დასმულ ამოცანას, ისინი შეძლებდნენ მეხსიერებიდან თუ ცოდნიდან უფრო აბსტრაქტული კონცეფციების წარმოსახვით ”გამოხმობას”. მაგალითად, უნდა დაფიქრებულიყვნენ იმაზე, თუ რა თვისებები და ფორმები დასჭირდებოდათ ”უცხოპლანეტელ” ცხოველებს მოცემული პლანეტის გარემო პირობებიდან გამომდინარე. შესაძლოა, ცხოველებზე ფიქრის ნაცვლად, მათ უნდა ეფიქრათ ყველა სხვა ცოცხალ არსებაზე. შესაძლოა, უნდა გაეაზრებინათ ერთუჯრედიანი ორგანიზმების აგებულება – ან წარმოედგინათ ის არსებები, რომლებსაც შეუძლიათ დაყოფით გამრავლება და საკუთარი თავის რეპლიკაცია (ასლის წარმოება).
ბოლოს, გახსოვდეთ, რომ თქვენი შემოქმედებითი აზროვნების პროდუქტი, დამოკიდებულია იმ ადგილზე, საიდანაც იწყებთ. ასე რომ, ნუ იფიქრებთ განსხვავებულად, იფიქრეთ განსხვავებულზე.
წყარო: www.psychologytoday.com/articles/201304/the-enemies-invention
