ერთი სამოდელო გაკვეთილი და მისი გეგმა ისტორიაში

როგორც ვიცით, სამოდელო გაკვეთილის ჩატარება, პროფესიული წინსვლისა და კარიერული სქემის მიხედვით, აუცილებელი აქტივობაა, რომ პედაგოგი გახდეს წამყვანი. სწორედ ამ ფაქტორმა გადამაწყვეტინა პრობლემაზე ორიენტირებული სამოდელო გაკვეთილის ჩატარება IX კლასში თემაზე ,,უნდა დადებულიყო თუ არა გეორგიევსკის ტრაქტატი?!’’.

პრობლემაზე ორიენტირებული გაკვეთილი არ წარმოადგენს სიახლეს. არავინ დავობს იმაზე, რომ პედაგოგები კარგა ხანია, იყენებენ გაკვეთილის ამ ფორმატს; თანაც, ისტორიის გაკვეთილზე სიახლეს არ წარმოადგენს პრობლემის წამოჭრა და მისი გადაჭრის ალტერნატიული გზების ძიება. ეს ხომ მოსწავლეს უვითარებს არგუმენტირებული მსჯელობის უნარ-ჩვევებს. თუმცა, ასეთი ტიპის გაკვეთილი რომ დაგეგმო, ამის საშუალებას გაკვეთილის თემაც უნდა გაძლევდეს.

მსურს, გაგიზიაროთ პრობლემაზე ორიენტირებული სამოდელო გაკვეთილი ისტორიაში.  ,,დადებულიყო უნდა თუ არა გეორგიევსკის ტრაქტატი?!’’ – თემის შერჩევა გადამაწყვეტინა იმან, რომ ეს თემა დღესაც აქტიურია და იწვევს აზრთა სხვადასხვაობას. გაკვეთილზე გამოვიყენე ჩემ მიერ შექმნილი ელექტრონული რესურსი – POWER POINT და ასევე, გაკვეთილზევე, მოსწავლეთა მიერ მომზადებული რესურსები.

გაკვეთილის დასაწყისშივე დავსვი კითხვა – ,, უნდა დადებულიყო თუ არა გეორგიევსკის ტრაქტატი?!’’ რისთვისაც შევქმენი რესურსი ,,პოზიციების ხე’’. ხის ტოტზე მოსწავლეებს ფერადი ფურცლებით დამზადებული წითელი და ყვითელი ფოთლის ფორმატები მივამაგრებინე. წითელი ფურცლისაგან დამზადებული ფოთოლი ნიშნავდა დადებით პასუხს, ხოლო ყვითელი ფურცლისაგან დამზადებული ფოთლები – უარყოფითს. იგივე შეკითხვა მოსწავლეებს გაკვეთილის ბოლოსაც დავუსვი, რათა დამედგინა ხომ არ შეცვლილა მათი პოლიტიკური შეხედულებები გეორგიევსკის ტრაქტატის შესახებ.

გაკვეთილზევე ვნახეთ მოსწავლეთა მიერ მომზადებული 3-წუთიანი სიუჟეტი, რომელიც მოსწავლეებს დავალებად ჰქონდათ მიცემული.  სიუჟეტი იყო ერთგვარი კვლევა, თუ რას ფიქრობდა საზოგადოება გეორგიევსკის ტრაქტატის დადების აუცილებლობის შესახებ. ეს აქტივობა, ჩემი აზრით, მოსწავლეთა მოტივაციის ამაღლებასაც ითვალისწინებდა, რადგან გამოკითხვის პროცესი მოსწავლეებისთვის სახალისოცაა.

გაკვეთილის ძირითად ნაწილში მოსწავლეებს დავუსვი ფაქტობრივი შეკითხვები საკითხთან დაკავშირებით:

1. ჰქონდა თუ არა ერეკლე II-ს რუსეთთან ურთიერთობის დამყარების მცდელობა უფრო ადრეც?
2. როდის და სად დაიდო გერგიევსკის ტრაქტატი?
3. დაასახელეთ პიროვნებები, რომლებიც ტრაქტატის დადებაში მონაწილეობდნენ;
4. რა საშინაო და საგარეო პოლიტიკური ვითარება იყო საქართველოში ამ დროისთვის?
5. წარმოადგენდა თუ არა აუცილებლობას ტრაქტატის დადება?

გაკვეთილის შემდეგი აქტივობა იყო წყაროზე მუშაობა, რომელიც ჯგუფური მუშაობის გამოყენებით განვახორციელე. ტექსტი ყველა ჯგუფისთვის იყო ერთნაირი, ოღონდ დავალებები ერთმანეთისაგან განსხვავდებოდა. I ჯგუფს – უნდა ამოეწერა ტრაქტატის ის პუნქტები, რომლებიც საზიანო იქნებოდა ქართული მხარისთვის; II ჯგუფს – რუსული მხარისთვის საზიანო პუნქტები უნდა ამოეწერა, III ჯგუფს – უნდა შეექმნა ახალი გეორგიევსკის ტრაქტატი (ოღონდ VXIII საუკუნეზე მორგებული). მოსწავლეებმა არაჩვეულებრივად გაართვეს თავი მიცემულ დავალებებს. განსაკუთრებით კრეატიული და ინოვაციური აღმოჩნდა მესამე ჯგუფის მიერ შექმნილი ახალი გეორგიევსკის ტრაქტატი.

ჯგუფური მუშაობის შემდეგ კლასს კვლავ შეკითხვებით მივმართე:

1. გაიხსენეთ გაკვეთილიდან, რა მოლოდინები ჰქონდა ერეკლე II-ს?
2. სინამდვილეში რა შედეგები მოჰყვა გეორგიევსკის ტრაქტატის დადებას?
3. თქვენი აზრით, რაშია ტრაქტატის პირობების შეუსრულებლობის პრობლემა?
4. რა ალტერნატიულ გზებს შესთვაზებდით ერეკლე II-ს?

მოსწავლეთა შეფასებისთვის ვიყენებდი უკუკავშირს, განმავითარებელ შეფასებას. ჯგუფური მუშაობის შემდეგ გამოვიყენე ურთიერთშეფასების მეთოდიც. გაკვეთილის ბოლოს კი, მოსწავლეები განმსაზღვრელი შეფასებით შევაფასე.

საშინაო დავალებაც თემიდან გამომდინარეობდა – შეაფასეთ ერეკლე II დადებითი და უარყოფითი არგუმენტებით.

ბოლოს შეიძლება ითქვას, რომ გაკვეთილზე განხორციელებული სახალისო და შემეცნებითი აქტივობები, მოსწავლეებს საკითხის გააზრებაში დაეხმარა; წამოიჭრა პრობლემა, მოძებნეს გადაჭრის გზები და,,რჩევები“ მისცეს ერეკლე II-ს. გაკვეთილზე განვითარებული უნარები, ვფიქრობ, მათ ცხოვრებაშიც გამოადგებათ.

გთავაზობთ აღნიშნული გაკვეთილის გეგმას.

გაკვეთილის გეგმა

მასწავლებლის სახელი გვარი, პირადი ნომერი: მაკა მამალაძე

საგანი: ისტორია

სწავლების საფეხური/კლასი: IX

მოსწავლეთა რაოდენობა: 30

გაკვეთილის თემა: უნდა დადებულიყო თუ არა გეორგიევსკის ტრაქტატი?

სამოდელო გაკვეთილის ტიპი: პრობლემაზე ორიენტირებული გაკვეთილი

გაკვეთილის მიზანი: მოსწავლეები იმსჯელებენ გეორგიევსკის ტრაქტატის დადების მნიშვნელობის შესახებ, შეაჯამებენ მიღებულ ცოდნას, გამოკვეთენ  ტრაქტატის დადებასთან დაკავშირებულ პრობლემასა და შეიმუშავებენ მისი გადაჭრის ალტერნატიულ გზებს. განუვითარდებათ ანალიზის, მსჯელობის, ალტერნატიული გზების ძიების  უნარ-ჩვევა.

გაკვეთილის ბოლოს მისაღწევი შედეგები:

ისტ.IX.5. მოსწავლეს შეუძლია გააანალიზოს საგარეო და საშინაო ფაქტორების გავლენა ქართული სახელმწიფოს წარმოშობასა და განვითარებაზე.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• მსჯელობს კონკრეტულ საგარეო პოლიტიკურ ცვლილებებზე, რომლებმაც გავლენა მოახდინა ქართულ სახელმწიფოებრიობაზე;
• აანალიზებს და ადარებს საგარეო ფაქტორების გავლენას ქვეყნის შიდა კონფლიქტებზე;

ისტ.IX.5. მოსწავლე მსჯელობს კონკრეტულ საგარეო პოლიტიკურ ცვლილებებზე, რომლებმაც გავლენა მოახდინა ქართულ სახელმწიფოებრიობაზე.

• აანალიზებს საგარეო ფაქტორების გავლენას საშინაო ვითარებაზე;
• აფასებს შექმნილ პოლიტიკურ ვითარებას;
• მსჯელობს მის გამომწვევ მიზეზებზე;
• გამოთქვამს საკუთარ მოსაზრებას პოლიტიკურ მანევრებზე.