მასწავლებელი სასკოლო ცხოვრების მთავარი ფიგურაა,ამიტომ ის სათანადოდუნდა იყოსშეფასებული და დაფასებული. სწავლებისადმი ახალი ტექნოლოგიური მიდგომები შეფასების ახალ ტიპებს მოითხოვს. მას უნდა ჰქონდეს ანალიტიკური ხასიათი, გამოავლინოს პედაგოგის როგორც წარმატებული, ასევე გასაუმჯობესებელი მხარეები.
ვფიქრობ, ამ კუთხით საკმაოდ ნოვაციურ მიდგომად უნდა ჩაითვალოს მასწავლებლის საქმიანობის შეფასების ის მოდელი, რომელსაც ამბროლაურის I საჯარო სკოლის ინოვაციური სასკოლო ცენტრი გვთავაზობს.
„წარმატებას რომ მიაღწიო, პროფესიული განვითარება პროცესად უნდა აღიქვა და არა ერთჯერად ღონისძიებად” (დ. სუინი). წინამდებარე გზამკვლევიც სწორედ მასწავლებლის პროფესიული განვითარების პროცესს ასახავს (4 წლის განმავლობაში – 2009-დან 2012 წლამდე).
გზამკვლევზე ფიქრი მაშინ დავიწყე, როცა უმაღლესი კატეგორიის მასწავლებელი გავხდი – 1997 წელს. ამ ატესტაციამ უკმარისობის გრძნობა დამიტოვა, რადგან შეფასება მხოლოდ საგნის ცოდნის მიხედვით ხდებოდა, რაც, დამეთანხმებით, ვერ იქნება შეფასების სრულყოფილი ფორმა. მთავარია, ცოდნითა და უნარებით რა შედეგს აღწევს მასწავლებელი და უამრავი სხვა კრიტერიუმი, რომლებიც დეტალურად არის გაანალიზებული გზამკვლევში. მისი მიუკერძოებელი და სამართლიანი წარმოების შემთხვევაში დირექცია უმტკივნეულოდ აამუშავებს მასწავლებლის წახალისების სხვადასხვა ფორმას. „განმსაზღვრელი” და „განმავითარებელი” მექანიზმები, მასწავლებელს დაეხმარება გააანალიზოს რეკომენდაციები და აქტიურად დაიწყოს იმ გზებისა და მეთოდების ძიება, რომლებიც მას სწავლების ხარისხის გაუმჯობესებაში დაეხმარება.
ვფიქრობ, ეს ან სხვა სახის გზამკვლევი დიდად წაადგება მასწავლებლის სერტიფიცირების ახალ ფორმას. ამის თქმის საშუალებას მაძლევს ის, რომ შეფასების ეს მოდელი განზოგადდა ჩვენი რაიონის ხუთ სკოლაში. გზამკვლევის ამუშავებამ გაამართლა. როცა „შეფასება ობიექტურია და დასაბუთებული, დირექტორის მიმართ მასწავლებელთა ნეგატიური უკუკავშირიც იკლებს”; „მასწავლებლებს შორის იმატა პროფესიულმა დაინტერესებამ”, – ეს და სხვა ამგვარი კომენტარები მოდიოდა ჩვენს სასკოლო ცენტრში.
მიმაჩნია, რომ მხოლოდ ენთუზიაზმით შეფასების ასეთი მოდელი ყველგან ვერ იმუშავებს. საჭიროა, ეს ზემოდან იყოს მითითებული.
გავეცნოთ გზამკვლევის შინაარსს:
I გვერდზე თავსდება მფლობელის ავტობიოგრაფია და შემოქმედებითი გზა 2009 წლამდე.
II გვ. – მასწავლებელთა პროფესიული დონე
პედაგოგის მუშაობის პროცესში (პირობითად) შეიძლება გამოიკვეთოს ოთხი ძირითადი პროფესიული დონე:
1. პასიური – დამახასიათებელია იმ პედაგოგებისთვის, რომლებიც ვერ ფლობენ მასწავლებლისთვის აუცილებელ უნარ-ჩვევებს, არ ცდილობენ ამ უნარების განვითარებას ან (ხშირ შემთხვევაში) არ აინტერესებთ პედაგოგის პროფესია. მათ მიმართ გამოითქმის მშობლებისა და მოსწავლეების პრეტენზია.
ქულათა რაოდენობა: საგნის მასწავლებლისთვის – 17-22, დამრიგებლისთვის – 21-26, კათედრის ხელმძღვანელისთვის – 23-28.
2. სიტუაციური – ეს ის პედაგოგები არიან, რომლებსაც შეუძლიათ საინტერესო საშუალებებისა და ხერხების მიგნება, მაგრამ ამ პოტენციალს მხოლოდ ნაწილობრივ, სტიქიურად იყენებენ. პერიოდულად ეხმაურებიან სიახლეებს, მაგრამ არ აქტიურობენ მათ დასანერგავად.
ქულათა რაოდენობა: საგნის მასწავლებლისთვის – 39-44, დამრიგებლისთვის – 44-48, კათედრის ხელმძღვანელისთვის – 62-72.
3. აქტიური – გამოირჩევიან პროფესიონალიზმის მაღალი დონით, საგნის კარგი ცოდნით, მათი სტილი მომთხოვნელობაა. პასუხისმგებლობით ეკიდებიან მეთოდიკაში სიახლეების დანერგვას, აქტიურად მონაწილეობენ კათედრის მიერ დაგეგმილ ღონისძიებებში.
ქულათა რაოდენობა: საგნის მასწავლებლისთვის – 61-66, დამრიგებლისთვის – 66-70, კათედრის ხელმძღვანელისთვის – 67-72.
4. შემოქმედებითი – დამახასიათებელია მაღალი პროფესიული დონის პედაგოგებისთვის, რომლებიც გამოირჩევიან საგნის ღრმა მეცნიერული ცოდნით, ინდივიდუალურობით, აქვთ განსაკუთრებული მიგნებები სწავლების ახალ ტექნოლოგიებში, მიზნობრივად იყენებენ თვითნაკეთ თვალსაჩინოებებს, აქვთ საავტორო ნაშრომები, მეთოდური რეკომენდაციები, მაღალია მათ მოსწავლეთა მიერ განხორციელებული პროექტებისა და პრეზენტაციების მაჩვენებლები.
ქულათა რაოდენობა: საგნის მასწავლებლისთვის – 83-88, დამრიგებლისთვის – 88-92, კათედრის ხელმძღვანელისთვის – 89-94.
მასწავლებლის პროფესიული დონე შეიძლება განისაზღვროს შემდეგი პარამეტრებით:
1. პროფესიული ცოდნა, უნარები და შედეგები;
2. თვითგანვითარება და პროფესიული პასუხისმგებლობა;
3. დამატებითი ინდიკატორები დამრიგებელთათვის;
4. დამატებითი ინდიკატორები კათედრის ხელმძღვანელთათვის.
მასწავლებელს, რათა მან წლის განმავლობაში იმუშაოს თავის პედაგოგიურ საქმიანობაში არსებული ხარვეზების გამოსასწორებლად, რეკომენდაციები ეძლევა სემესტრისა და წლის ბოლოს. ასე ხდება შეფასების ორი (განმსაზღვრელი და განმავითარებელი) სისტემის მონაცვლეობა, შედეგებიც ნათლად ჩანს მიმდინარე 4 წლის განმავლობაში.
(შეფასების ფურცელი იხილეთ დანართში)
შეფასების მაგალითები
როგორ ხდება შეფასება? გთავაზობთ ოთხივე პარამეტრიდან თითო მაგალითს:
1.I პარამეტრის მეათე მუხლი: თუ მასწავლებელი გეგმავს და ატარებს საგნობრივ შემეცნებით და სხვა ტიპის ღონისძიებებს, მაგრამ დაბალია მათი ხარისხი, დაეწერება 2 ქულა; თუ ხარისხი მაღალია, მას „აქტიური” დონე შეესაბამება და ეწერება 3 ქულა, მაგრამ თუ მასწავლებელს, ამასთან ერთად, შეუძლია ღონისძიებათა საკუთარი სცენარის შემუშავება, გამოირჩევა ორიგინალურობით, ის „შემოქმედებითია” და ეწერება 4 ქულა.
2.II პარამეტრის მეორე მუხლი: თუ მასწავლებელი აქტიურადაა ჩართული საგნის სწავლების პროფესიულ განხილვაში სკოლის შიგნით, ის „აქტიურია” და ეწერება 3 ქულა, მაგრამ თუ სკოლის გარეთაც, სახელმწიფოს მასშტაბით, მონაწილეობს ამაში, ამ შემთხვევაში „შემოქმედებითია” და ეწერება 4 ქულა.
3.III პარამეტრის პირველი მუხლი: როცა კლასის დამრიგებლის პროგრამა გამოირჩევა ორიგინალურობით, მოიცავს საინტერესო ექსკურსიებს, შეხვედრებს პოეტებთან, მსახიობებთან და სხვ., ის აქტიურია ან შემოქმედებითი, იმის მიხედვით, როგორ ახორციელებს თავის მიერ დაგეგმილ ამ და სხვა ღონისძიებებს (ეწერება შესაბამისი ქულები და კომენტარები).
4.IV პარამეტრის პირველი მუხლი: თუ კათედრის ხელმძღვანელს აქვს წლიური სამუშაოს გეგმა და ცვლილებები შეაქვს სიახლეებთან მიმართებით, ის „აქტიურია” და ეწერება 3 ქულა, მაგრამ როცა ის სკოლაში მნიშვნელოვანი საკითხის ინიციატორად წარმოაჩენს თავს (მაგ., რესურსების შექმნა- პრეზენტაცია, პროექტების შემოტანა კათედრაზე და სხვა), „შემოქმედებითია” და ეწერება 4 ქულა.
იზოლდა ჯოხაძე
ამბროლაურის N1 საჯარო სკოლის პედაგოგი. ინოვაციური სასკოლო ცენტრის ხელმძღვანელი
