დროდადრო ყველა ბავშვი წინააღმდეგობას გვიწევს, ამასთან ამას მაშინ აკეთებს, როცა ამას არ ველით. ასეთ დროს, ჩვეულებისამებრ, მოთმინებას ვკარგავთ, წყობიდან გამოვდივართ და განტვირთვას უსარგებლო ყვირილითა და მუქარით ვცდილობთ, ხანდახან ფიზიკურ დასჯასაც კი ვიყენებთ, თუმცა უშედეგოდ.
ამ ყველაფერს არავითარი კავშირი არ აქვს ჩვენი შვილის წინააღმდეგობის ნამდვილ მიზეზებთან. თუ მოვინდომებთ, ამის მიხვედრა არცთუ ისე ძნელია. ბავშვი უარს ამბობს რაღაცის გაკეთებაზე ორი მიზეზით (ან ამ ორიდან ერთ-ერთი მიზეზით) – ან არ მოსწონს, რასაც ავალებენ, ან ჩვენ არ მოვწონვართ. კონკრეტულად რა შემთხვევაში გვიწევენ წინააღმდეგობას ბავშვები? როცა საჭიროა პირის დაბანა, ჭამა, დასაძინებლად წასვლა, სკოლისთვის მომზადება – ეს ის სიტუაციებია, როცა მათ უსათუოდ ვაჩქარებთ.
მოდით, გავერკვეთ, რა ხდება – ჩვენ იმის გამო ვაჩქარებთ ბავშვებს, რომ ისინი გვეწინააღმდეგებიან თუ პირიქით, ისინი გვეწინააღმდეგებიან იმიტომ, რომ ჩვენ რამეს ვაიძულებთ?
ჩვენ, მშობლები, სრულიად მართლები ვართ, ვვარაუდობთ რა, რომ თუ არ ვაიძულეთ ბავშვებს რაიმეს გაკეთება, ისინი არასდროს გააკეთებენ ამას თავად, ან გააკეთებენ დაგვიანებით. მაგრამ თუ ჩვენი დაჟინებული შეხსენების მიუხედავად, ამას ვერ ვაღწევთ, ეს იმიტომ ხომ არ ხდება, რომ არასწორი გზა ავირჩიეთ? მაშ რომელი გზაა სწორი?
ბავშვების წინააღმდეგობის მიზეზები თავისთავად გვკარნახობს ერთადერთ შედეგიან ხერხს – შევცვალოთ ვითარება. ჩვენ ვთქვით, რომ ბავშვი ამგვარად იმიტომ იქცევა, რომ მას რაღაც არ მოსწონს. ეს „რაღაც“ ვართ ჩვენ, რადგან ვავალებთ, შეასრულოს მოვალეობა; ან მოვალეობა, რომლის შესრულებასაც ვთხოთ. მიუხედავად ამისა, ბავშვს ესმის ჩვენი მოთხოვნების მნიშვნელობა და ორად იხლიჩება „აუცილებლობასა’’ და „არნდომას’’ შორის. სხვა სიტყვებით, მის ცნობიერებაში მწიფდება კონფლიქტი. ნებისმიერი ადამიანი – ბავშვი თუ მოზრდილი, ამგვარ სიტუაციაში უნებურად გაორებულია: ან დიდხანს გვიძალიანდება, ან არ დაასრულებს სამუშაოს. იგივე ხდება ჩვენს შვილებთანაც.
ისინი საჭიროზე მეტ დროს ანდომებენ მაგიდასთან ჯდომას, ხელების დაბანას, სკოლის ავტობუსისკენ წასვლას – ყოველთვის ავიწყდებათ რაღაც, უწესრიგოდ ტოვებენ თავიანთ ნივთებს, ეს შეიძლება უსასრულოდ გაგრძელდეს. ყველა მშობელს შეუძლია ბავშვების პასიური წინააღმდეგობის არაერთი მაგალითის მოყვანა.
ჩვენი შვილების წინააღმდეგობის გადასალახად ყველაზე ეფექტური ხერხია – ვეცადოთ, რომ ისინი უფრო კეთილგანწყობით მიუდგნენ იმ მოვალეობებს, რომლებსაც ჩვეულებრივ უხალისოდ აკეთებენ. ამოცანა მართლაც რთულია, მით უმეტეს, თუ ბავშვი უკვე მიეჩვია ამ წინააღმდეგობებს, ის მაშინვე მტრულ პოზიციას იკავებს, როცა მშობელი რაიმეს გაკეთებას სთხოვს. ასეთ მტრობას მალე მოჰყვება გაუგონრობა, დაუმორჩილებლობა.
თუ პასიურმა წინააღმდეგობამ უკვე შეიძინა ასეთი ფორმა, მაშინ იძულებული ვართ, სრულიად შევცვალოთ ჩვენი ქცევა და მოქმედებაში მოვიყვანოთ, ეგრეთ წოდებული, „ღია დამოკიდებულებების“ ხანგრძლივი პროგრამა, რომლის მიზანია ზემოქმედება მოახდინოს ჩვენი შვილების გრძნობებზე.
ჩვენ მისი ამდენი გაკიცხვითა და იძულებით ბოლოს და ბოლოს მივხვდით, რომ მისგან მეტს ვერაფერს მივიღებთ. მან დიდი ხანია იცის, რა გვინდა ჩვენ, ახლა გვრჩება მხოლოდ ის, რომ ვეცადოთ, გამოვიწვიოთ მასში სურვილი, მოიქცეს ისე, როგორც ჩვენ გვსურს.
პასიური წინააღმდეგობის ცალკეულ გამოვლინებებთან „ბრძოლა“ ამგვარად ხდება: ბავშვს სურვილი უნდა გავუჩინოთ, მოიქცეს ისე, როგორც ჩვენ გვსურს. მოვალეობები, რომელთა წინააღმდეგ იგი ჯანყდება, თავისთავად იმდენად მოსაწყენია, რომ გვიძნელდება ისინი მიმზიდველი გავხადოთ. ვერაფერი სასიამოვნოა ჭამის წინ ხელების დაბანა, ჩაცმა, ტრანსპორტში ჩაჯდომა. ეს უბრალო საქმეები ჩვენ, უფროსებს ჩვევად გვექცა. როცა ბავშვი აღშფოთებული ჯანყდება მათ წინააღმდეგ, იგი ღიად გამოხატავს უკმაყოფილებას. ყვირილით და დაჩქარებით ამ უკმაყოფილებას მხოლოდ ვაძლიერებთ და უკმაყოფილების კიდევ ერთ მიზეზს ვამატებთ. ამიტომ, უკეთესია, არ მივაქციოთ ყურადღება წინააღმდეგობის ცალკეულ გამოვლინებას და მაშინ ჩვენი ძალისხმევა მეტ სარგებლობას და შედეგს მოიტანს. განსაკუთრებით, თუ ამ ქმედებებში ვეცდებით, ბავშვს სიყვარული დავანახოთ.
