სამყაროში არსებობს არცთუ ბევრი შემეცნებითი წიგნი, რომელიც მონდომებული პედაგოგისთვის შესაძლოა „ჯადოსნურ ჯოხად“ იქცეს, რომელიც რუტინულ გაკვეთილს აზარტულ თამაშს დაამსგავსებს და ცოდნის მიღების უჩვეულო კალაპოტში გადაიყვანს. ამ წიგნების დახმარებით მოსწავლეები სასწავლო პროცესში ხალისით, მარტივად გაღვივებული ინტერესითა და ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილების ბუნებრივი სურვილით ერთვებიან.
სწორედ ასეთი წიგნია „რუკები“ (გამომცემლობა „დიოგენე“). ნუ შეგაშფოთებთ მისი სახელწოდება. ეს არ გახლავთ ტრადიციული და ცოტა მოსაწყენი ატლასი, გაუგებარი და უფერულ-სპეციფიკური მინიშნებებით. „რუკების“ გამოყენება სწავლებაში შეუძლია არა მხოლოდ გეოგრაფიის, არამედ ყველა საგნის მასწავლებელს – წიგნში თავმოყრილი ინფორმაციის ილუსტრირებული ოკეანე კრეატივის აფრებს უპრობლემოდ გაშლევინებს.
დავაზუსტებ, რომ ეს წიგნი, რომლის პიონერი ვერსია ექვსი წლის წინ გამოიცა, საერთაშორისო ბესტსელერი და ანდერსენის პრემიის მფლობელია. „რუკები“ თავს უყრის ეთნოგრაფიული, გეოგრაფიული, ზოოლოგიური, ბოტანიკური, ზოგადკულტურული ხასიათის ინფორმაციას მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის შესახებ. ის რაღაცით მოგვაგონებს პირველყოფილ ატლასს, სადაც კარტოგრაფები სასარგებლო, ამა თუ იმ ქვეყნისათვის დამახასიათებელ ინფორმაციას შესაფერისი ნახატებით აფიქსირებენ. სწორედ ამ არაჩვეულებრივი ილუსტრაციების მეშვეობით, წიგნი ერთ დიდ, დაუვიწყარ თავგადასავლად ტრანსფორმირდება და, რაც მთავარია, ეს თავგადასავალი შეიძლება ყოველ განშლაზე სხვადასხვაგვარად გადაგხდეს და განიცადო, საკლასო ოთახიდან თუ სახლიდან გაუსვლელად. მერწმუნეთ, მოგზაურობის დროს კი, უკეთეს თავშესაქცევს საერთოდ ვერ ნახავთ!
„რუკები“ თავადაა მოგზაურობა მსოფლიოს გარშემო. ილუსტრაციებისა და მოკლე, ხალისიანი მინაწერების დახმარებით, ინდოეთში თქვენ ნახავთ დინგიან ბაყაყს, კანადაში – შაქრის ქოხს, სადაც ნეკერჩხლის სიროფი მზადდება, იტალიაში – დოჟების სასახლეს, ავსტრიაში – ფროიდის დივანზე წამოწოლილ პაციენტს, ფიჯიში – დასარტყამ ინსტრუმენტს ქალის სახელით „ლალი“. აღმოაჩენთ უამრავ, თქვენთვის ნაცნობ და უცნობ ქვეყანას, ყველაზე საინტერესო რაკურსით და კიდევ ერთხელ, თქვენს მოსწავლეებთან, საყვარელ შვილებთან ან მეგობრებთან ერთად აღფრთოვანდებით სამყაროს მრავალფეროვნებით.
„რუკები“ უნიკალურია კარგად გააზრებული იდეისა და დახვეწილი შესრულების თვალსაზრისით. ამიტომაც წიგნს წარმატებით იყენებენ როგორც სასწავლო-პედაგოგიურ, ისე ოჯახის გარემოში სხვადასხვა თაობის წარმომადგენელები ერთობლივი კითხვისთვის. ეს არ არის ერთჯერადი, თაროზე ჩამოსადები ან წაკითხვის მერე სასწრაფოდ გასაჩუქებელი გამოცემა. წიგნის ყოველ განშლაზე, სადაც თითო ქვეყანა გვმასპინძლობს და უამრავი დეტალით გიყვებათ თავის ძველ და ახალ ისტორიას, მრავალჯერ აღმოაჩენთ რაღაც განსხვავებულს, შეუცნობს, რომელიც გაიძულებთ „გუგლვას“, კვლევას, ფანტაზიის მძლავრი გენერატორის ამუშავებას და მეხსიერების გავარჯიშებას.
ორიოდე სიტყვა ავტორებზეც – ალექსანდრა და დანიელ მეზელინსკები ცოლ-ქმარი არიან, გრაფიკული მხატვრების შეხმატკილებულ-შემოქმედებითი დუეტი, მსოფლიოს მასშტაბით არა ერთი ცნობილი საბავშვო წიგნების დედ-მამა, „ჰიპოპოტამ სტუდიის“ დამფუძნებლები, შრიფტების, აპლიკაციებისა და ვებსაიტების შემქმნელები და, უბრალოდ, ვარშავის სამხატვრო აკადემიის კურსდამთავრებულები.
მათ შეიმუშავეს საკუთარი სტილი: ფერადი, განზრახ გულუბრყვილო, ბავშვთა ნახატების იმიტაცია-ილუსტრაციებით, რომელშიც ათობით სიმბოლო და ობიექტია ჩართული მკითხველთან ურთიერთობების რთულ სისტემაში. მხატვრები აღიარებენ, რომ ისინი ქმნიან მხოლოდ იმას, რაც თავად მიანიჭებდათ სიამოვნებას. ილუსტრაციებში იყენებენ ასობით ფერს, უსადაგებენ საჭირო ფონტებს. მათი ნამუშევრები ყველასთვის მიმზიდველია და შეუძლებელია გონიერმა მკითხველმა არ დააფასოს ავტორების დეტალებისადმი ფაქიზი დამოკიდებულება და უმაღლესი ტექნიკა.
ქართულენოვანი „რუკები“ მოიცავს 55 დიდ რუკას – 46 ქვეყანას და 6 კონტინენტს. ყველა რუკაზე უამრავი საინტერესო ილუსტირებული ფაქტია დატანილი. მათი თვალიერების დროს აუცილებლად გიჩნდება მეტის გაგების სურვილი. რუკების საშუალებით მარტივად ადგენთ ვინ ცხოვრობს მითითებულ ქვეყანაში, როგორი სახელებია იქ ყველაზე პოპულარული, რა ღირსშესანიშნაობები აქვს ქვეყანას ბუნებრივი თუ არქიტექტურული კუთხით, როგორია ადგილობრივი ფლორა-ფაუნა, ტრადიციები, ისტორიული სიმბოლოები და გმირები, რა სპორტს მისდევენ და რომელი ეროვნული კერძებით ამაყობენ.
„ეს წიგნი არის არაჩვეულებრივი მუხტის მიმცემი კრეატიული ადამიანისთვის, მათ შორის პედაგოგისთვის, რომელსაც აქვს სურვილი გაამრავალფეროვნოს თავისი გაკვეთილი. ასევე სხვებს შეუძლიათ გაამრავალფეროვნონ ოჯახში ურთიერთობები, დაამყარონ ბავშვებთან უფრო მეგობრული კავშირი თამაშებით და სხვ. „რუკები“ იძლევა იმპულსს მიუდგე საკითხს შემოქმედებითად. ეს არის ბიძგი ახალი ცოდნის შესაძენად. წიგნი ორიენტირებულია დააკმაყოფილოს ბავშვის და არა მხოლოდ ბავშვის ცნობისმოყვარეობა, თვითგანავითაროს, უბიძგოს სამყაროს შეცნობისკენ,“ – გვიყვება საქართველოში „რუკების“ გამომცემელი თამარ ლებანიძე.
არსებობს ლეგენდარული გამოცემები და ეს წიგნი სწორედ ამ კატეგორიას განეკუთვნება. არამხატვრული ლიტერატურა ბავშვებისათვის, საქართველოსგან განსხვავებით, კარგად არის განვითარებული ცივილიზებულ სამყაროში. ის ახალისებს ყველა ასაკის ადამიანს, დიდსაც და პატარას. „რუკების“ მკითხველი შესაძლოა 6 წლის ასაკის ბავშვიც კი იყოს. სწორედ ამიტომ ამ წიგნმა უმალ დაიმსახურა სხვადასხვა ქვეყნის გამომცემელთა ინტერესი ისევე, როგორც თავის დროზე ჰარი პოტერის ისტორიამ.
„რუკების“ ვერსიები, სხვადასხვა ფორმატის, უამრავი ქვეყნის წიგნის მაღაზიებში, ყველაზე თვალსაჩინო თაროებზე გხვდება. გამომცემლობაში ამაყობენ, რომ მძიმე და სკრუპულოზური შრომის შედეგად შეძლეს წიგნი ქართველი მკითხველისთვისაც ხელმისაწვდომი გამხდარიყო. შემოქმედებით ჯგუფს ბევრ ახალ ტერმინზე მოუწია მუშაობა. საქმეში ზოოლოგები, ბოტანიკოსები, გეოგრაფები, ეთნოგრაფები ჩაერთნენ. ტერმინების დასაზუსტებლად გამომცემლობამ ქართველ ემიგრანტებს და საელჩოებსაც კი მიმართა.
აღსანიშნავია წიგნის მხატვრული მხარე – მისი შეკრულობა, არა პრიალა გვერდები, ტაქტილური თვალსაზრისით თითოეული ფურცელი ქმნის ინფორმაციაზე კონცენტრაციის განცდას. „რუკების“ პატარა მკითხველს აუცილებლად უჩნდება სამყაროს ხედვის პოზიტიური იმპულსები, ის ამ სამყაროს განუყოფელ ნაწილად გრძნობს თავს.
რაც შეეხება „რუკების“ მასალის გამოყენებით სხვადასხვა სასწავლო თამაშებისა და საგანმანათლებლო აქტივობების დაგეგმვას, მოგიყვანთ უმარტივეს მაგალითებს (კრეატიული მასწავლებლები უფრო საინტერესო სავარჯიშოებსაც მოიგონებენ J ). მაგალითად, ზოოლოგიაში, როდესაც საუბარია რომელიმე ცხოველზე, მისი გავრცელების არეალზე, ამის ნახვა თვალსაჩინოდ შეიძლება წიგნში. მოსწავლეს ევალება მოძებნოს მსგავსი ცხოველები სხვა ქვეყნებში, მოაგროვოს დამატებითი ინფორმაცია სხვადასხვა წყაროებიდან.
გეოგრაფიაში – გარკვეულ დროში, პირობითად 15 წუთში, მოსწავლეები აკვირდებიან კონკრეტულ ქვეყანას და იმახსოვრებენ ქალაქების, მთების და სხვ. სახელწოდებებს, შემდეგ დაფაზე ჩამოწერით ეჯიბრებიან ერთმანეთს.
ისტორიაში – კონცენტრირება რომელიმე კონკრეტულ ეპოქაზე, ამ ეპოქის გმირებზე (ასეთ პერსონაჟებს მრავლად ნახავთ წიგნში), მათი ისტორიის კვლევა-ძიებაზე, რაც კიდევ უფრო გააღრმავებს ცოდნას ეპოქის შესახებ.
წიგნში საქართველოსაც იხილავთ. ყველაზე მეტად „რუკებში“ ევროპის ქვეყნებია წარმოდგენილი.
