პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

 მიგრაცია და რეადმისია

კვლავ მიგრაციის თემაზე მინდა მოგაწოდოთ მასალა. ამჯერად მიგრაციის სახელმწიფო კომისიის კვლევებმა მიიპყრო ჩემი ყურადღება. მიგრაციის თემის განხილვა სხვადასხვა კუთხიდან არის შესაძლებელი. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც ევროკავშირთან უვიზო მიმოსვლა ძალაში შევიდა.  რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოს მოქალაქე დაარღვევს ევროკავშირის/შენგენის ტერიტორიაზე შესვლისა და ყოფნის წესებს? რა ძირითადი ფაქტორები განაპირობებს დღეს მიგრაციის პროცესს? რა არის საქართველოში დაბრუნების რეალური მიზეზები? რა არის რეადმისია?  მოსწავლეებისათვის ამ კითხვებზე მსჯელობა საინტერესო იქნება.

საქართველოში მიგრაციის ძირითადი ფაქტორები კომპლექსურია და დაკავშირებულია, როგორც ეკონომიკურ, სოციალურ, პოლიტიკურ, ისე ადამიანების ინდივიდუალურ მიზეზებთან. საქართველოს უახლეს ისტორიაში იყო პერიოდი, როდესაც ემიგრაცია ძირითადად გამოწვეული იყო პოლიტიკური არასტაბილურობითა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული პრობლემებით (ბოლოს – 2008 წელს, რუსეთ-საქართველოს ომთან). მას შემდეგ, ქვეყანამ მიაღწია შედარებით სტაბილურ პოლიტიკურ მდგომარეობას და მიგრაციული პროცესების ჩამოყალიბებაში უფრო მნიშვნელოვანი გახდა სხვა – ეკონომიკური და სოციალური – ფაქტორები.

საქართველოდან ემიგრაცია, ძირითადად, შრომით ხასიათს ატარებს. ამავდროულად, განათლების მიღების უკეთესი შესაძლებლობები, ისევე როგორც ოჯახის გაერთიანებასთან დაკავშირებული ფაქტორები, ხელს უწყობს ქვეყნიდან ემიგრაციას. ემიგრაციის სხვა ხელშემწყობ ფაქტორებს შორის არანაკლებ მნიშვნელოვანია უკვე ჩამოყალიბებული მიგრაციული ქსელები, რომელთაც შეუძლიათ საგრძნობლად შეუწყონ ხელი საქართველოს მოქალაქეების ემიგრაციას მომავალში.

როგორც ემიგრაციის, ისე იმიგრაციის შემთხვევაში, ძირითადი მამოძრავებელი ძალები დაკავშირებულია ისეთ ფაქტორებთან, როგორიცაა ცხოვრების ხარისხი, განათლებისა და ჯანდაცვის ხარისხი, სიღარიბე და ეკონომიკური უთანასწორობა, კარგად ანაზღაურებადი სამსახურების სიმწირე, პოლიტიკური სტაბილურობა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული ფაქტორები.

ტექნიკურად ერთ-ერთი ურთულესი პროექტი არის მიგრაციის ერთიანი ანალიტიკური სისტემის შემუშავება – მონაცემთა ცენტრალიზებული ბაზა, რომელიც მიგრაციასთან დაკავშირებული ძირითადი მონაცემების სინქრონიზაციას მოახდენს. ერთიანი მონაცემთა ბაზა გულისხმობს ქვეყანაში მტკიცებულებებზე დაფუძნებული პოლიტიკის შემუშავების განვითარებას და აქედან გამომდინარე, მიგრაციის მართვის გაუმჯობესებას. მოსალოდნელია, რომ სისტემა მნიშვნელოვნად დაეხმარება მიგრაციის პროფილის დოკუმენტის რეგულარულ განახლებას და მიგრაციის რისკების ანალიზის სისტემის განვითარებას.

საქართველოს მოქალაქეების სამშობლოში დაბრუნების მიზეზებად სხვადასხვა კვლევა განსხვავებულ ფაქტორებს ასახელებს, მათ შორის ყურადღება მახვილდება დაბრუნების ხელშემწყობ ეკონომიკურ და ემოციურ ფაქტორებზე. ევროპის სატრენინგო ფონდის (European Training Foundation, ETF) მიერ ჩატარებულ დაბრუნებითი მიგრაციის კვლევის შედეგების თანახმად, დაბრუნების ძირითადი მიზეზები დაკავშირებულია ოჯახურ ვალდებულებებთან, მაშინ, როდესაც დეპორტაცია დაბრუნების მიზეზად მხოლოდ 6%-მდე შემთხვევაში დასახელდა.

საქართველოში დაბრუნების ძირითადი მიზეზები

ფრონტექსის მონაცემები ასევე მიუთითებს, რომ ევროკავშირიდან დაბრუნებულთა უმრავლესობა უფრო ნებაყოფლობითი გადაწყვეტილებების შედეგად და არა იძულებითი გარემოებების გამო ბრუნდება ემიგრაციის ქვეყნიდან.

დაბრუნების შესახებ გადაწყვეტილებები და რეალური დაბრუნებები.

მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ განხორციელებული პროგრამა, რომელიც ემიგრანტებს სამშობლოში ნებაყოფლობით დაბრუნებაში ეხმარება, საქართველოში 2003 წლიდან ფუნქციონირებს. 2003 წლიდან 2014 წლის ჩათვლით ეს პროგრამა დაბრუნებაში დაეხმარა საქართველოს 4,632 მოქალაქეს. მათი უმრავლესობა შემდეგი ქვეყნებიდან დაბრუნდა: საბერძნეთი (1,832), პოლონეთი (694), შვეიცარია (442), ბელგია (319) და ლატვია (263). მხოლოდ 2010-2014 წლებში, ეს პროგრამა 3,100 ემიგრანტს დაეხმარა საქართველოში დაბრუნებაში (IOM).

რეადმისია

ევროკავშირისა და საქართველოს შორის უნებართვოდ მცხოვრებ პირთა რეადმისიის შესახებ გაფორმებული შეთანხმება, რომელიც 2011 წლის მარტიდან შევიდა ძალაში, საქართველოს მოქალაქეთა, ისევე როგორც ევროკავშირში არალეგალურად მყოფი მესამე ქვეყნის მოქალაქეთა საქართველოში დაბრუნების ეფექტიან მექანიზმებს აყალიბებს. 2011 წლის 1 მარტიდან 2014 წლის 31 დეკემბრამდე, საქართველომ მიიღო 4,031 რეადმისიის განაცხადი, რომელთაგან 3,739 დააკმაყოფილა და მხოლოდ 292 განაცხადზე იქნა მიღებული უარყოფითი გადაწყვეტილება. რეადმისიის შესახებ შეთანხმების ძალაში შესვლიდან 2015 წლის სექტემბრამდე საქართველოში 2,900 პიროვნება დაბრუნდა. რეადმისიის განაცხადების უმრავლესობა მიღებულია გერმანიიდან, საბერძნეთიდან, საფრანგეთიდან, ავსტრიიდან და ბელგიიდან.

ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებიდან განხორციელებული რეადმისიის შემთხვევები (2011-2014 წწ.)

 

წარმოშობის ან/და ტრანზიტის ქვეყნებთან რეადმისიის შესახებ შეთანხმების გაფორმების მიზნით, საქართველომ შეიმუშავა რეადმისიის შესახებ შეთანხმების პროექტები, რომლებიც მოლაპარაკებების დაწყების მიზნით დიპლომატიური არხების მეშვეობით გადაეგზავნა სომხეთს, აზერბაიჯანს, ბანგლადეშს, ისრაელს, შრი-ლანკასა და პაკისტანს.

ამჟამად, რეადმისიის შესახებ შეთანხმებები საქართველოს გაფორმებული აქვს ევროკავშირთან, ნორვეგიასთან, შვეიცარიასთან, დანიასთან, უკრაინასა (საიმპლემენტაციო ოქმებთან ერთად) და მოლდოვასთან.

ევროკავშირსა და საქართველოს შორის რეადმისიის შესახებ შეთანხმების ეფექტიანი იმპლემენტაციის მიზნით, 2014 წელს შეიქმნა რეადმისიის განაცხადების მართვის ელექტრონული სისტემა რომლის მეშვეობითაც ხდება რეადმისიის მოთხოვნის განთავსება და განაცხადების დამუშავება. რეადმისიის განაცხადების მართვის ელექტრონული სისტემა უზრუნველყოფს დაცულ სივრცეს რეადმისიის პროცედურების ეფექტიანი განხორციელებისთვის, ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოს მხრიდან მოთხოვნის ატვირთვიდან, რეადმისიას დაქვემდებარებული პირის უშუალოდ ქვეყანაში დაბრუნებამდე. 2017 წლის მდგომარეობით, სისტემაში ჩართულია ევროპის 18 ქვეყანა. 112 ხსენებული სისტემის ეფექტიანობის გათვალისწინებით, მისი რეპლიკაცია და დანერგვა ხდება/იგეგმება სხვა ქვეყნების მიერაც.

ქვეყანაში 90-დღიანი ყოფნის ვადის გადაცილების შემთხვევაში, შენგენის ქვეყნის ტერიტორიაზე ყოფნა ჩაითვლება არალეგალურად და ასეთი პირი დაექვემდებარება რეადმისიას (საქართველოში დაბრუნებას). ამასთან, ასეთ შემთხვევაში მოქალაქეს შეეზღუდება შენგენის ტერიტორიაზე შესვლა 5 წლამდე პერიოდით. ალტერნატივის სახით, შესაძლოა გამოყენებული იქნას ადმინისტრაციული ზომები/ჯარიმა 3000 ევრომდე ოდენობით. ჯარიმის გადაუხდელობის შემთხვევაში, კანონდამრღვევს აეკრძალება შესვლა შესაბამის ქვეყანაში ან შენგენის ტერიტორიაზე;

ბოლო წლების განმავლობაში საქართველოს მოსახლეობის გარკვეული ნაწილი რეადმისირებული იქნა: 2015 წელს – 1 265, 2016 წელს – 1 600, ხოლო 2017 წელს – 2 102 მოქალაქე.

ევროსტატის მონაცემებით, ევროკავშირის/შენგენის 32 ქვეყანაში გამოვლენილი არალეგალურად მყოფი საქართველოს მოქალაქეების უმრავლესობა 18-იდან 34 წლამდე ასაკის კაცია. ეს მონაცემები მიანიშნებს, რომ საზღვარგარეთ არალეგალურად მყოფი საქართველოს მოქალაქეების უმრავლესობა პოტენციურ სამუშაო ძალას წარმოადგენს, რომლებიც, სავარაუდოდ, საზღვარგარეთ დასაქმების შესაძლებლობების საძიებლად იმყოფებიან.

მიგრანტებს სამშობლოში დაბრუნებიდან ერთი წლის განმავლობაში საშუალება აქვთ, „საქართველოში დაბრუნებულ მიგრანტთა სარეინტეგრაციო დახმარების პროგრამაში“ ჩაერთონ.

ამ პროგრამით სამშობლოში დაბრუნებული მიგრანტებისთვის გათვალისწინებულია: სამედიცინო მომსახურების და მედიკამენტების დაფინანსება, სოციალური პროექტების დაფინანსება, სსიპ სოციალური მომსახურების სააგენტოს სამუშაოს მაძიებელთა პროფესიული მომზადება-გადამზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების პროგრამაში ბენეფიციართა ჩართვის ხელშეწყობა, საცხოვრისით დროებითი უზრუნველყოფა. სახელმწიფო პროგრამა ასევე ითვალისწინებს პროგრამის ინფორმაციული უზრუნველყოფის მიმართულებას, რომლის ფარგლებშიც საზოგადოების ინფორმირების მიზნით მზადდება საინფორმაციო მასალა, რომელიც მოიცავს ინფორმაციას პროგრამით გათვალისწინებული ყველა სერვისის შესახებ.

გამოყენებული წყარო: საქართველოს 2017 წლის მიგრაციის პროფილი – 2017 წელი – თბილისი, საქართველო.

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი