მილიონობით ამერიკელი მშობელი თავს იმტვრევს, როგორ მოიქცნენ შვილების ნიშნების გასაუმჯობესებლად, მასწავლებლებისა და სკოლებში სასწავლო პროცესის ხარისხის ასამაღლებლად. არადა, მათ შეუძლიათ, მაგალითი ფინეთისგან აიღონ, რომლის საგანმანათლებლო სისტემა მთელს მსოფლიოში გამორჩეულია.
ფინელი მოსწავლეების თითქმის სრული უმრავლესობა უმაღლეს შეფასებას იღებს საერთაშორისო სასკოლო გამოცდებში. ისინი შესანიშნავად აბარებენ მათემატიკას, ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებს. 2012 წლის საერთაშორისო სასკოლო გამოცდების შედეგები გვიჩვენებს, რომ კორეისა და იაპონიის შემდეგ ფინეთს საუკეთესო შედეგით მესამე ადგილი უკავია, ამერიკის შეერთებული შტატები კი მხოლოდ 21-ე ადგილს იკავებს.
ზოგს მიაჩნია, რომ ფინეთის განათლების მენეჯმენტი უტოპიაა – ზღაპრული სამყარო, სადაც მასწავლებლის პროფესია ყველასათვის სანატრელია, მაღალჩინოსნებს სჯერათ სკოლების შესაძლებლობების, პოლიტიკოსების მთავარი გზავნილები ამომრჩევლისადმი სასწავლო პროცესის კიდევ უფრო გაუმჯობესებაა.
ბევრს აკვირვებს, რომ ფინეთში ბავშვები სწავლას შვიდ წლამდე არ იწყებენ და, მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში მცხოვრები თანატოლებისგან განსხვავებით, საგრძნობლად ნაკლები სამეცადინო აქვთ. ამასთანავე, წლის ბოლოს მათ მხოლოდ ერთი, სტანდარტული ტესტის ჩაბარება უწევთ, რომელიც საბოლოო ნიშანს განსაზღვრავს.
რა უშლის ხელს ამერიკელ მოსწავლეებს, ფინელების მსგავს შედეგს მიაღწიონ?
ამერიკის შეერთებული შტატებისგან განსხვავებით, ფინეთში მოქმედებს სამი ფაქტორი, რომლებიც სასკოლო პროცესზე დადებით ეფექტს ახდენს.
* ფინეთში განათლება ყველასთვის უფასოა;
* აქაურ სკოლებში ყველა პირობაა საიმისოდ, რომ მოსწავლეებმა კომფორტულ გარემოში ისწავლონ. მათ გამორჩეული ჯანმრთელობის დაზღვევის პაკეტი აქვთ, ხოლო განსაკუთრებულ საჭიროებათა მქონე მოსწავლეებისთვის მოხერხებული გარემოა შექმნილი;
* მესამე და ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია ეროვნული სასწავლო გეგმა – კურიკულუმი, რომელიც ორიენტირებულია მოსწავლის ინტერესებზე, მის დამოკიდებულებაზე კონკრეტული საგნების მიმართ და არა საბოლოო შედეგზე, ნიშანზე.
ერთად, გუნდურად მუშაობისთვის ფინელ მასწავლებლებს სასწავლო დღის განმავლობაში რამდენიმე საათი აქვთ. ამ დროს ისინი გამოცდილებას უზიარებენ ერთმანეთს, ცვლიან იდეებს და პროფესიულ კავშირებს ამყარებენ. ეს საგრძნობლად უწყობს ხელს მათი პროფესიონალიზმის ამაღლებას.
ამ დროს კი, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის უახლესი მონაცემების თანახმად, აშშ-ის დაწყებითი კლასის მასწავლებლები ორჯერ მეტი დატვირთვით მუშაობენ, ვიდრე ფინელები.
თამაშს ფინეთის სკოლებში მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება. აქ ყოველ გაკვეთილს თხუთმეტწუთიანი შესვენება მოსდევს. აშშ-ისგან განსხვავებით, ფინეთში სასკოლო დღე გაცილებით მოკლეა და მოსწავლეებს შინ მინიმალური საშინაო დავალება მიაქვთ, რომ დღის მეორე ნახევარი მეგობრებსა და საყვარელ საქმიანობას დაუთმონ.
ხშირად გაიგონებთ არგუმენტებს, რომ შეერთებული შტატები ძალიან დიდია და ფინეთთან მისი შედარება ნაკლებრელევანტურია; რომ აქ გაცილებით რთულია საგანმანათლებლო სისტემის ხარისხის გაუმჯობესება. მიუხედავად ამისა, ვერავინ გიპასუხებთ კითხვაზე, რატომ სწავლობენ მოსწავლეები ფინეთში უკეთესად, ვიდრე მსოფლიოს ნებისმიერ სხვა კუთხეში.
აშშ-ის განათლების მენეჯმენტის ზოგიერთი ასპექტი ხელს უშლის სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებას. პირველი ის გახლავთ, რომ აქ ყველაზე დიდ ყურადღებას ტესტირებასა და ვეებერთელა მასალის მაქსიმალურად ათვისებას ანიჭებენ. მთავარი მნიშვნელობა შუალედური და საბოლოო გამოცდების შედეგებს, მოსწავლეთა საბოლოო ნიშნებს ექცევა.
მეორე ის არის, რომ აშშ-ის ბაზარზე სკოლების დიდი არჩევანია. აქაური მშობლები ხშირად პრივილეგირებულ სკოლებს ამჯობინებენ. ეს ძალზე ასუსტებს საჯარო სკოლების სტრუქტურას და ამცირებს უპირატესობას. აშშ-ის საჯარო სკოლებში დღეს ბევრად უფრო გამოუცდელი და არაპროფესიონალი მასწავლებლები მუშაობენ, ვიდრე ოდესმე. ამასთანავე, ისინი საკმაოდ ხშირად იცვლიან სამუშაო ადგილს, სკოლას, რაც საბოლოოდ ძირს უთხრის საგანმანათლებლო სისტემას.
მაშ, როგორ უნდა მოიქცეს აშშ მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად? ფაქტია, რომ ერთი ხელის მოსმით ის ფინეთს ვერ დაემსგავსება, მაგრამ მას საშუალება აქვს ისწავლოს, რომელი მეთოდები ჭრის და რომლები – არა. ერთ-ერთი ყველაზე სასარგებლო ნაბიჯი ის იქნება, თუ ეს ქვეყანა გააუქმებს უსარგებლო, არაფრისმომცემ ტესტირებებს, რომლებიც უსაზღვრო მასალის ცოდნას მოითხოვს. ამით სკოლას „მძიმე ტვირთის” სტატუსი მოეხსნება და მასწავლებლებს მეტი დრო დარჩებათ, რეალური ცოდნის გადაცემაზე იყვნენ ორიენტირებულნი.
კიდევ ერთი გამოსავალი განათლების თანაბარი ხელმისაწვდომობაა. დაუშვებელია, სოციალური მდგომარეობა განათლების მიღების შესაძლებლობაზე ახდენდეს გავლენას. სახელმწიფომ სათანადო ზომები უნდა მიიღოს, რომ თავიდან აიცილოს ის საშინელი შედეგები, რომლებიც სოციალურად დაუცველ ოჯახებში მცხოვრებ მოსწავლეებს აქვთ. განათლების მიღების თანაბარი შესაძლებლობა ფინეთისთვის წარმატების ოქროს გასაღები აღმოჩნდა.
წყარო: https://edition.cnn.com/2014/10/06/opinion/sahlberg-finland-education/index.html?sr=sharebar_facebook
მოამზადა ნინია მაჭარაშვილმა
