პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

მედიარესურსების გამოყენება მოქალაქეობის გაკვეთილებზე

ტერმინი „მედია“ ორ საუკუნეზე მეტი ხნისაა და თავდაპირველად გაზეთების აღსანიშნავად გამოიყენეს. დღეს მედიას მრავალი განსხვავებული კონოტაცია აქვს. მაგალითად, მასმედია, ბეჭდური მედია, ვიზუალური მედია, სოციალური მედია. მიუხედავად ფორმების მრავალგვარობისა, მედიის ყველა ფორმას ერთი უნივერსალური დანიშნულება აქვს – ის კომუნიკაციის არხია.

მთლიანობაში მედია შეიძლება განვიხილოთ, როგორც წარმოება, საზოგადოებრივი სამსახური და აგრეთვე პოლიტიკური ინსტიტუტი. რეალურად მედიის ყველა სახეობას როდი ახასიათებს ასეთი სამმაგი ბუნება: ერთი მხრივ, თანამედროვე ტექნოლოგიის წყალობით შესაძლებელია მამა-პაპისდროინდელი მედიის დახვეწა. გარდა ამისა, მედია პროდუქციის ნაწილს არაფერი აქვს საერთო საზოგადოებრივ სამსახურთან, მაგალითად, სუპერმარკეტის ტაბლოიდებს; დაბოლოს, მედიის ბევრი სახეობა, მაგალითად, როგორიცაა სავაჭრო და პროფესიული მიმოხილვები, პოლიტიკურ ცხოვრებაში არავითარ როლს არ თამაშობენ. და მაინც, მოქალაქის განათლებაზე ორიენტირებული მედია არის ზოგადი ინფორმაციის შემცველი: დღეს მედიას არცერთი ზემოხსენებული მახასიათებლის იგნორირება არ შეუძლია[1].

მედიის გამოყენება შესაძლებელია აქტიური სწავლების ხელშესაწყობად. არსებული მედიარესურსები შეიძლება გამოვიყენოთ გაკვეთილის პროცესში მოსწავლეთა ინტერესის გასაღვიძებლად და სასწავლი მასალის შესახებ ცოდნის გასაფართოებლად. ტრადიციული –მასწავლებელზე ორიენტირებული – მიდგომისაგან განსხვავებით, როცა ცოდნა მასწავლებლიდან მოსწავლეს გადაეცემოდა პირდაპირი სწავლების გზით, მედია შუამავლის როლს ასრულებს და ცოდნის გადაცემას სახალისოსა და საინტერესოს ხდის. ტექნოლოგიური ცვლილებების თავზარდამცემი ტემპის გათვალისწინებით, მასწავლებელს მუდმივად უწევს იზრუნოს ყველაზე ეფექტური მედიაპლატფორმის შერჩევაზე, რომ უკეთ მიაწვდინოს ხმა თავის მოსწავლეებს. მას შეუძლია საკუთარი მედიაც შექმნას ცოდნის ეფექტურად გავრცელებისათვის. მედია სასარგებლო პლატფორმას გვთავაზობს სიტუაციური სავარჯიშოებით სწავლების, თანამშრომლობითი სწავლების, პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლებისა და ინტერაქტიული სწავლებისთვის.

მედიარესურსს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ღირსება აქვს:

  • ფიქრის ხელშეწყობა;
  • სასწავლო მიზნის მიღწევა შედარებით მოკლე დროში;
  • ემოციებზე გავლენა და დამოკიდებულების შეცვლა;
  • შემოქმედებითი და კრიტიკული აზროვნებისა და უნარების განვითარება;
  • გამჭოლი კომპეტენციის მედიაწიგნიერების ხელშეწყობა;
  • სინამდვილის რეპრეზენტაცია;
  • და სხვა.

გიზიარებთ იმ რესურსებს, რომელიც მოქალაქეობის გაკვეთილებზე სხვადასხვა თემის სწავლებისას შეგვიძლია გამოვიყენოთ.

ნაწყვეტი ჩარლი ჩაპლინის დიდი დიქტატორიდან. აქვე გთავაზობთ ქართული სუბტიტრების ტრანსკრიპტსაც:  „მაპატიეთ, მაგრამ მე არ მინდა იმპერატორობა – ეს არაა ჩემი საქმე. არ მინდა ვინმეს ვმართავდე ან ვიპყრობდე. მინდა დავეხმარო ყველას, ვისაც შემიძლია – ებრაელს, წარმართს, ზანგს, თეთრკანიანს. ჩვენ ყველანი ერთმანეთს უნდა დავეხმაროთ, ადამიანები ასეთები ვართ, ჩვენ უნდა ვიცხოვროთ ერთმანეთის სიხარულით და არა უბედურებით, არ უნდა გვძულდეს და გვეზიზღებოდეს ერთმანეთი. ამ სამყაროში ყველასათვისაა ადგილი, დედამიწა მდიდარია და ყველას დაგვიტევს. ცხოვრების გზა თავისუფალი და ლამაზი უნდა იყოს, მაგრამ ჩვენ დავკარგეთ ეს გზა. სიხარბემ მოწამლა ადამიანთა სულები, მსოფლიო სიძულვილისგან ბარიკადებით გადაიღობა. ჩვენ განვავითარეთ სისწრაფე, მაგრამ მასში ჩავიკეტეთ, მანქანებმა გზა გაგვიხსნეს სიმდიდრისკენ, ცოდნამ ცინიკურები გაგვხადა, ნიჭიერებამ კი – მკაცრი და ბოროტი. ჩვენ ვფიქრობთ ძალიან ბევრს და ვგრძნობთ ძალიან ცოტას. მანქანებზე მეტად ჩვენ ადამიანობა გვჭირდება, ნიჭიერებაზე მეტად – სიკეთე და თავაზიანობა. ამ თვისებების გარეშე ცხოვრება სასტიკი გახდება და ყველაფერს დავკარგავთ. თვითმფრინავებმა და რადიომ უფრო დაგვაახლოვა ერთმანეთთან. ასეთი გამოგონებები ჩვენში კარგ მხარეს აღვიძებს, გვიხმობს საყოველთაო ძმობისკენ, რათა ყველანი გავერთიანდეთ. ამ მომენტში ჩემი ხმა მილიონობით ადამიანამდე აღწევს მთელ მსოფლიოში, მილიონობით რწმენადაკარგულ მამაკაცამდე, ქალამდე და პატარა ბავშვამდე, სისტემის მსხვერპლებამდე, და სისტემამდე, რომელიც აწამებს და აპატიმრებს უდანაშაულო ადამიანებს. ვისაც ჩემი ხმა ესმის, მივმართავ: „იმედს ნუ დაკარგავთ!“. ახლა ჩვენს თავზე უბედურება ტრიალებს, რაც იმ ადამიანთა სიხარბისა და სიმკაცრის გამოა, რომლებიც ადამიანური პროგრესის გზას უფრთხიან. ადამიანთა სიძულვილი ჩაივლის და დიქტატორები დაიხოცებიან. ის ძალაუფლება, რომელსაც ხალხისაგან იღებენ, ისევ ხალხს დაუბრუნდება და სანამ ადამიანები იარსებებენ თავისუფლება არასდროს გაქრება. ჯარისკაცებო, ნუ ჩაუგდებთ თქვენს თავებს ხელში ულმობელ ადამიანებს, მათ ვისაც ეზიზღებით, ვინც გჩაგრავთ, ვინც განაგებს თქვენს სიცოცხლეს, გეუბნებათ, რა უნდა აკეთოთ, რა იფიქროთ და რა იგრძნოთ. ვინც გწვრთნით და გკვებავთ, ვინც საქონელივით გექცევათ, გიყენებთ საზარბაზნე ხორცად. ნუ ჩავარდებით ამ შემზარავი ადამიანების ხელში, მანქანა-ადამიანების ხელში, რომელთაც მანქანის ტვინი და მანქანის გული აქვთ! თქვენ არ ხართ მანქანები! თქვენ არ ხართ საქონელი! თქვენ ადამიანები ხართ! თქვენს გულებში ადამიანთა სიყვარულია, თქვენ არ გეზიზღებათ. ზიზღი იმათ აქვთ, ვისაც არავინ უყვარს. ჯარისკაცებო, ნუ იბრძოლებთ დასამონებლად! იბრძოლეთ თავისუფლებისთვის! წმინდა ლუკას სახარების მე-17 თავში წერია, „ღმერთის სასუფეველი თვითონ თქვენშია“. არა ერთ ადამიანში, არა ადამიანთა ჯგუფში, არამედ ყველაში, თქვენში! თქვენ გაქვთ ძალაუფლება, ძალაუფლება, რომ შექმნათ მანქანები, ძალაუფლება, რომ შექმნათ ბედნიერება. თქვენ გაქვთ იმის ძალაუფლება, რომ გახადოთ ეს ცხოვრება თავისუფალი და ლამაზი, აქციოთ ის გასაოცარ თავგადასავლად! მაშ, დემოკრატიის სახელით, მოდი, გამოვიყენოთ ეს ძალაუფლება! მოდი ყველანი გავერთიანდეთ! ვიბრძოლოთ ახალი მსოფლიოსთვის, წესიერი მსოფლიოსთვის, სადაც ადამიანს ექნება საშუალება, იმუშაოს, ხოლო ხანდაზმულებს შეუქმნის უსაფრთხოებას. ამ დაპირებებით ულმობელი ადამიანები ძლევამოსილნი გახდნენ, მაგრამ ისინი ტყუიან! ისინი არ ასრულებენ თავიანთ დანაპირებს, და ამას არასდროს იზამენ! ისინი ითავისუფლებენ თავიანთ თავს, მაგრამ იმონებენ ხალხს, მოდი, ვიბრძოლოთ ამ დაპირებების ასასრულებად! ვიბრძოლოთ, რათა გავათავისუფლოთ მსოფლიო, გადავლახოთ ეროვნული ბარიერები, მოვიშოროთ სიხარბე, სიძულვილი და შეუწყნარებლობა. მოდით ვიბრძოლოთ იმ მსოფლიოსთვის, სადაც მეცნიერება და პროგრესი მთლიანად ადამიანთა ბედნიერებისკენაა მიმართული.  ჯარისკაცებო! დემოკრატიის სახელით, გავერთიანდეთ ყველანი!“

გრძელი კოვზების ალეგორია – შიმშილისა და გაზიარების შესახებ უძველეს ამბავზე აგებული ეს ანიმაცია „კარიტასის“ კამპანიის „ადამიანთა ერთი ოჯახი, საკვები ყველასათვის“ ნაწილია. ის გვასწავლის, რომ თუკი მხოლოდ საკუთარი თავის სიმაძღრეზე ვიფიქრებთ, ყველა მშიერი რჩება, მაგრამ თუკი, მეზობლის შიმშილიც შეგვაწუხებს, აუცილებლად ვიპოვით ყველას დაპურების გზებს. ეს ანიმაცია ერთმანეთის დახმარებას, სოლიდარობას და მონაწილეობას გვასწავლის.

ამავე თემაზეა კრისტოფ და ვოლფგანგ ლაუენშტაინების მიერ 1989 წელს გადაღებული ანიმაცია წონასწორობა. 8 წუთის განმავლობაში მაყურებელი სუნთქვაშეკრული იმედით ელოდება, რომ გმირებს ეყოფათ გონიერება და სიკეთე, რომ ერთმანეთს გაუზიარონ სიახლის სიხარული და არ დაარღვიონ პირობითი სივრცის ფაქიზი წონასწორობა.

1983 წელს გარი ბარდინის მიერ კონფლიქტი, ხოლო 2008 წელს ივან რამადანის მიერ შექმნილი ტოლერანტია გვიჩვენებს, როგორ ერთი ხელის მოსმით შეგვიძლია ადამიანებს, გავანადგუროთ ის, რასაც წლობით ვქმნიდით. როგორ გვეადვილება დაპირისპირებისთვის მიზეზების მოძებნა. და როგორ ადვილად შეგვიძლია აზრი დავუკარგოთ სიცოცხლეს.

ამავე თემის გაგრძელებაა ბრუნო ბოზეტოს ანიმაცია კალიები და საუკეთესო თვალსაჩინოება ბერნარდ შოუს სიტყვებისთვის: „ისტორიიდან მხოლოდ იმის სწავლა შეიძლება, რომ ხალხს ისტორიიდან არაფერი უსწავლია“. ანიმაციის, ისევე როგორც ციტატის გამოყენება მასწავლებელს ისტორიისა და მოქალაქეობის ინტეგრირებული გაკვეთილისთვის შეიძლება გამოადგეს.

ბრუნო ბოზეტოს ანიმაციაში – ცხოვრება თუნუქის ქილაში – ცხოვრების მთელი ციკლი 6 წუთშია მოქცეული და გვახსენებს, რა ადვილია ყოველდღიურობამ ფერი და ნამდვილი აზრი წაართვას ცხოვრებას. (ჩემი აზრით, ბრუნო ბოზეტოს ნებისმიერი ანიმაცია არაჩვეულებრივი რესურსია მოქალაქეობის მასწავლებლისთვის).

დაბოლოს, ურთიერთობის სიფაქიზის და განწყობის მნიშვნელობის შესახებ ჩემს ორ უსაყვარლეს ანიმაციას გიზიარებთ. ეფექტური კომუნიკაციის გზამკვლევი გვიჩვენებს, რომ სწორ დროსა და ადგილზე სწორად ნათქვამი სიტყვებით შეჭმასაც კი შეიძლება გადაურჩე, ხოლო ჩემთვის საყვარელი ბრუნო ბოზეტოს ცეკვა – თვით სიკვდილსაც კი სხვა თვალით დაგვანახებს.

 

 

 

[1] Civil ენციკლოპედიური ლექსიკონი https://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=5&t=6017

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი