„საქართველოს ზოგადი განათლების სისტემაში მიღებული გამოცდილების საფუძველზე მოზარდმა უნდა შეძლოს ტექნოლოგიური თუ სხვა ინტელექტუალური მიღწევების ეფექტიანად გამოყენება; ინფორმაციის მოპოვება, დამუშავება და ანალიზი“.
ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები
თანამედროვე მაღალი ტექნოლოგიების ეპოქაში, როდესაც კომპიუტერული პროგრამები ყველა მიმართულებით უამრავ საშუალებას იძლევა, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სასწავლო პროცესში ელექტრონული ტექნოლოგიების დანერგვა. სკოლაში საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების, განსაკუთრებით კი ფიზიკის მიმართ მოსწავლეთა ინტერესის ნაკლებობა ცნობილი ფაქტია. ეს პრობლემა მხოლოდ საქართველოსთვის არ არის აქტუალური – ის მთელ მსოფლიოში აღიარებულია, თუმცა ჩვენს ქვეყანაში ეს საკითხი განსაკუთრებით მწვავედ დგას. ამას ადასტურებს TIMSS ( Trends in Mathematics and Science Study)-ისა და PISA (Programme for International Student Assessment)-ის საერთაშორისო კვლევები, რომელთა თანახმად, წინა წლებთან შედარებით, 2015 წლის შედეგების პოზიტიური დინამიკის მიუხედავად, საქართველო საერთაშორისო საშუალო ნიშნულსაც კი ვერ აღწევს.
ასეთი დაბალი შედეგები, სხვა ობიექტურ მიზეზებთან ერთად, გამოწვეულია იმით, რომ სკოლების უმრავლესობა მოკლებულია თანამედროვე ტექნიკურ საშუალებებს. ფიზიკის გაკვეთილზე ტექნოლოგიების დანერგვის აუცილებლობას განაპირობებს ორი უმნიშვნელოვანესი მიზეზი: პირველი – განვუვითაროთ მოსწავლეებს სააზროვნო უნარები, რომლებიც ხელს უწყობს ფიზიკის უკეთ შესწავლას და მეორე – შევცვალოთ ფიზიკისადმი მათი ნეგატიური დამოკიდებულება პოზიტიურით.
ფიზიკაში ცოდნის შედარებით დაბალი დონე იმითაც შეიძლება აიხსნას, რომ საგრძნობია თანამედროვე სამეცნიერო ლიტერატურის დეფიციტი. თანამედროვე სამყაროში არსებული ინფორმაციის სწრაფ ნაკადს კლასიკური სახელმძღვანელოები დროულად ვერ პასუხობს, ამიტომ ხშირად საჭირო ხდება ელექტრონული რესურსების გამოყენება. იმის გათვალისწინებით, რომ ახალგაზრდა თაობის ყოველდღიურობაში კომპიუტერის გამოყენება უალტერნატივო აუცილებლობაა, ფიზიკის გაკვეთილზე კომპიუტერული ტექნოლოგიების დანერგვა მნიშვნელოვან და გადაუდებელ საკითხად მიმაჩნია.
ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენების პირობებში ფიზიკის გაკვეთილი გაცილებით საინტერესო და სახალისო გახდება. კომპიუტერები და მულტიმედია საგრძნობლად შეამსუბუქებს ფიზიკის ამოცანების მათემატიკურ და გრაფიკულ გადაწყვეტას. თუმცა, როდესაც ფიზიკის გაკვეთილზე ტექნოლოგიების გამოყენებაზე ვსაუბრობთ, ლამაზი სლაიდებით ვერ შემოვიფარგლებით. მულტიმედიური რესურსები უსაზღვრო შესაძლებლობებს იძლევა, მოსწავლეებმა ინტერესით შეისწავლონ თეორია, მოახდინონ მისი მოდელირება, ისწავლონ პროექტებით, პრეზენტაციებით და ა. შ. სამუშაოს მთლიანად განსაზღვრავს ის ამოცანები, რომლებსაც დაისახავს პედაგოგი, მათ შორის – ცოდნის განმტკიცება, მოსწავლის შეფასება, ახალი მასალის ახსნა.
ჩვენი გამოცდილებიდან გამომდინარე, გაკვეთილზე მოსწავლეთა სასწავლო შემეცნებით აქტივობას განაპირობებს ის მეთოდები, რომლებიც გამოყენებულია საგაკვეთილო პროცესში. ახალგაზრდა თაობას აინტერესებს ფიზიკა, რომელსაც მასწავლებელი თანამედროვე საშუალებებით მიაწვდის. ეს მიდგომა ხელს უწყობს მოსწავლეებში შემოქმედებითი უნარების ჩამოყალიბება-განვითარებას, საგნის ცოდნის კორექციას, მის სტანდარტიზაციას და შემდგომ – კიდევ უფრო ამაღლებას.
ფიზიკის გაკვეთილზე კომპიუტერული ტექნოლოგიების გამოყენებით შესაძლებელია გრაფიკების, ფორმულების წარმოდგენა, ფიზიკური მოვლენების სიმულაციური ხერხით აღწერა, ხელსაწყოების მოქმედების შესწავლა, ვიდეოფილმების, ფიზიკისთვის მნიშვნელოვანი ფოტომასალის გაცნობა. თანამედროვე ტექნოლოგიებით შესაძლებელია მოვლენების და ექსპერიმენტების ისეთი რაკურსით შესწავლა, რომელიც ჩვეულებრივი დაკვირვებით არ დაიმზირება. ვირტუალური ლაბორატორიები კი მოვლენების ღრმა და საფუძვლიანი შესწავლის საშუალებას იძლევა. აქ მოვლენების მოდელირების განუსაზღვრელი შესაძლებლობებია: მოსწავლეები ვიზუალურად ხედავენ მიკრო- და მაკროპროცესებს. მოვლენების ვიდეოანალიზი სწავლებას ეფექტურობას მატებს. მაგალითად, კუთხით გასროლილი სხეულის მოძრაობა, რომელიც ორგანზომილებიან მოძრაობას წარმოადგენს, მოსწავლეებისთვის საკმაოდ ძნელი აღსაქმელია. ვიდეოანალიზის შემთხვევაში კი ამ მოვლენის სიღრმისეულად გააზრება მათ გაცილებით გაუადვილდებათ. ტექნოლოგიების გამოყენებით ასევე შესაძლებელია ერთდროულად რამდენიმე მოვლენაზე დაკვირვება, მათი შედარება და გამოკვლევა, რაც თავისთავად გულისხმობს მოვლენების მრავალმხრივ შესწავლას: როგორც მათემატიკური ანალიზის კუთხით გაზრებას, ასევე ცხრილებისა და გრაფიკების სახით წარმოდგენას.
წარმოდგენილი სურათის მიხედვით მოსწავლე ეკრანზე ხედავს კონკრეტულ მოძრაობას შესაბამისი ცხრილებით და გრაფიკული ანალიზით, თავისი წარსულით, აწმყოთი და მომავლითაც კი.
რამდენიმე საერთაშორისო კვლევის შედეგების მიხედვით, სწავლის პროცესში ინტერაქციული ციფრული ვიდეოს გამოყენება დადებითად მოქმედებს როგორც მოსწავლეთა კომფორტულ განწყობაზე, ასევე მათ შორის ურთიერთობაზეც.
ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია პრეზენტაციებით და პროექტებით სწავლებისას.
ასეთ პირობებში სასწავლო პროცესი მოსწავლეებისთვის საინტერესო და მრავალფეროვანი ხდება, რადგან მათ ეძლევათ შესაძლებლობა, მოიპოვონ სხვადასხვა ტიპის ინფორმაცია, მოახდინონ პროცესების კომპიუტერული მანიპულაცია და ექსპერიმენტების კონტროლი, მიღებული დასკვნები და შედეგები სოციალური ქსელით თუ მასობრივი საინფორმაციო საშუალებებით ხელმისაწვდომი გახადონ თანაკლასელებისთვის, მასწავლებლებისა და მთელი მსოფლიოსთვის.
საქართველოში, დღევანდელი ეკონომიური მდგომარეობის გათვალისწინებით, სკოლებში ფიზიკის სწავლების პროცესში კომპიუტერული ტექნოლოგიების დანერგვა საკმაო სირთულეებთან არის დაკავშირებული, თუმცა მიგვაჩნია, რომ პროცესის დაწყება დროული და აუცილებელია.
