რთულია მოიძებნოს ისეთი მშობელი, რომლისთვისაც ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საზრუნავი ბავშვის განვითარება არ არის. თუმცა, ხშირ შემთხვევაში ბავშვის განვითარებაზე ზრუნვა, სკოლამდელ პერიოდში, მისი მოვლით, სასკოლო პერიოდში კი მის სწავლებაზე ფიქრით შემოიფარგლება. ბევრი მშობლის აზრით, თუ მის შვილს ბევრი ეცოდინება, მაღალ შეფასებებს დაიმსახურებს, მუდმივად კითხვით და მეცადინეობით იქნება დაკავებული, ის ინტელექტუალურად კარგად განვითარდება. იმდენად დიდია ასეთი მშობლების სურვილი, რომ მათი შვილი რაც შეიძლება ადრე დაეუფლოს წერა-კითხვას, თვლას, რომელიმე უცხო ენას, რომ ისინი ჯერ კიდევ სკოლამდელი პერიოდის ბავშვთან სპეციალურად იწვევენ მასწავლებელს კერძო გაკვეთილების ჩასატარებლად. ამასთან, თავის ქმედებას ისინი შვილის სკოლისათვის მომზადების და მის განვითარებაზე ზრუნვის მოტივით ხსნიან. მაგრამ, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ასეთი „მზრუნველობა“ არც სკოლაში სწავლისათვის მომზადების თვალსაზრისით იძლევა რაიმე შედეგს და არც მისი ინტელექტუალური განვითარების ხელშემწყობი ხდება.
ადრეულ ბავშვობაში და სკოლის წინარე პერიოდში შვილის გონებრივ განვითარებაზე მზრუნველი მშობელი, პირველ რიგში, მის მოტორულ განვითარებაზე, უფრო კონკრეტულად კი, ხელის წვრილი მოტორიკის განვითარებაზე უნდა ფიქრობდეს და ყურადღებას სწორედ აღნიშნული მიმართულებით წარმართავდეს. ვფიქრობ, ასეთი მტკიცებულება ბევრს ძალიან გააკვირვებს და კითხვის ნიშნებსაც გაუჩენს – რა კავშირშია ინტელექტუალური განვითარება და ხელის წვრილი მოტორიკა. უნდა ითქვას, რომ მათ შორის საკმაოდ მჭიდრო კავშირი არსებობს, ვინაიდან, კარგად განვითარებული წვრილი მოტორიკა ბავშვის საერთო ფსიქიკური განვითარების მნიშვნელოვანი წინაპირობა ხდება. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი როლი მეტყველების განვითარებისთვის. ბავშვის მეტყველების განვითარების დონე პირდაპირ არის დამოკიდებული ხელის წვრილი მოტორიკის განვითარების დონეზე. თუ ხელის თითების მოძრაობის განვითარება (წვრილი მოტორიკის განვითარება) ჩამორჩება, ფერხდება მეტყველების განვითარებაც, მიუხედავად იმისა, რომ ასეთ შემთხვევაში საერთო მოტორული განვითარების დონე ნორმაზე მაღალიც კი შეიძლება იყოს. ხელის თითების მოძრაობები სტიმულს აძლევს ცენტრალური ნერვული სისტემის განვითარებას, რაც, თავის მხრივ, აჩქარებს მეტყველების განვითარებას. ხელის წვრილი მოტორიკის კარგად განვითარების შემთხვევაში მეტყველებაც სწორად ვითარდება. მეტყველებას კი, თავის მხრივ, არსებითი მნიშველობა აქვს აღქმის განვითარებისთვის. სამყაროს შემეცნების პროცესში პატარა ბავშვი ყველაზე აქტიურად ხელს იყენებს. მას აუცილებლად ესაჭიროება საგანთან შეხება, მისი ხელით მოსინჯვა. რაც უფრო კარგად არის განვითარებული წვრილი მოტორიკა, მით უფრო მეტ ინფორმაციასა და წარმოდგენას მიიღებს ბავშვი საგნის შესახებ მასთან შეხებისას და მით უფრო სრულყოფილად შეძლებს სიტყვიერად მის აღწერას. შემდგომ, ისევ წვრილი მოტორიკის წყალობით, ბავშვი გამოსახავს საგანს ქაღალდზე, ხატავს მას. ეს კი ხელს უწყობს საგნის სრულყოფილ აღქმას, სხვა საგნებისგან მის გამოყოფას მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი, განმასხვავებელი ნიშნების საფუძველზე. ამ ნიშნების წყალობით პატარა უკეთესად იმახსოვრებს მას და ამ ყოველივეს მოჰყვება ბავშვის ყურადღების, აზროვნებისა და მეხსიერების განვითარებაც.
წვრილი მოტორიკის განვითარება განსაზღვრავს ასევე ბავშვში სენსორული კოორდინაციის – თვალისა და ხელის შეთანხმებული მოქმედების ფორმირებასაც. მხედველობის დახმარებით ბავშვი შეიცნობს გარემომცველ სამყაროს, აკონტროლებს მოძრაობებს, რომლებიც, დროთა განმავლობაში უფრო სრულყოფილი, დახვეწილი და ზუსტი ხდება. თვალი თითქოს „ასწავლის“ ხელს. ხელის მოძრაობებით, საგნებთან შეხებითა და მათი მანიპულირებით კი ბავშვი სულ უფრო მეტ და ახალ ინფორმაციას იღებს სამყაროს შესახებ. მხედველობა და ხელის მოძრაობები ბავშვის მიერ გარემომცველი სინამდვილის შეცნობის ძირითადი წყარო ხდება. სხვადასხვა საგნების შესწავლისას მათი შეხებით ბავშვი მიდის მიზეზ-შედეგობრივი კავშირების გაგებამდე.
ყოველივე ზემოაღნიშნულთან ერთად, წვრილი მოტორიკის განვითარების გარკვეული დონე წარმოადგენს ბავშვის სკოლისათვის მზაობის მნიშვნელოვან მაჩვენებელს. ეს ბუნებრივიცაა, ვინაიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში მას გაუჭირდება დაეუფლოს წერას და გამოიმუშაოს საჭირო უნარები.
ჩვეულებრივ, ბავშვი, რომელსაც წვრილი მოტორიკა გამოკვეთილად მაღალ დონეზე აქვს განვითარებული, გამოირჩევა მსჯელობის, კონცენტრაციის, კოორდინაციის, წარმოსახვის კარგი უნარით. მას ასევე კარგად აქვს განვითარებული მეხსიერება, ყურადღება, გაბმული მეტყველება. ამიტომ, წვრილი მოტორიკის განვითარებაზე ზრუნვა ბავშვის სკოლაში შეყვანამდე დიდი ხნით ადრე, ჯერ კიდევ ადრეულ ბავშვობაში უნდა დავიწყოთ. ძალიან სამწუხაროა, რომ მშობლების საკმაოდ დიდი ნაწილისთვის შვილის აღნიშნული მიმართულებით განვითარება ნაკლებად საინტერესოა. მათ შეიძლება ძალიან აწუხებდეთ, რომ 6 წლის პატარა კარგად ვერ წერს, ვერ კითხულობს, მაგრამ თუ ის ჩამორჩება მოტორულ განვითარებაში, რის გამოც ჯერ კიდევ არ არის დაუფლებული თვითმომსახურების ჩვევებს, უჭირს დამოუკიდებლად გახდა, ჩაცმა, ღილების და ფეხსაცმლის ზონრების შეკვრა, სასწავლო ნივთებისა და სათამაშოების დალაგება, კოვზის ნორმალურად ხმარება ჭამის დროს, როგორც წესი, ეს დიდად შემაწუხებელი და შემაშფოთებელი არ ხდება მშობლისთვის. უფრო მეტიც, თავიანთი ქმედებით ისინი ხშირად თავადვე აფერხებენ აღნიშნული მიმართულებით ბავშვის განვითარებას და თვითმომსახურების უნარ-ჩვევების გამომუშავებას. ეს კი, თავის მხრივ, წვრილი მოტორიკის განვითარების მნიშვნელოვანი ხელისშემშლელი ფაქტორი ხდება.
ამდენად, თუ სკოლამდელი ასაკის ბავშვის განვითარებაზე ვზრუნავთ, ყურადღების მიღმა ნუ დავტოვებთ მის მოტორულ განვითარებას, პირველ რიგში კი ხელის წვრილი მოტორიკის განვითარებას. ამისათვის, უპირველეს ყოვლისა, მივცეთ ბავშვს ცალკეული მოქმედებების დამოუკიდებლად განხორციელების საშუალება, მით უმეტეს, რომ ხშირ შემთხვევაში თავადაც მიისწრაფის ამისაკენ. ალბათ, ბევრჯერ გავმხდარვართ ისეთი სცენის მოწმე, როდესაც 3-4 წლის ბავშვი დედას ხელიდან სტაცებს ტანსაცმელს ან ფეხსაცმელს და ცდილობს თავად, დამოუკიდებლად ჩაიცვას, ან ითხოვს, რომ კოვზი მისცენ, რათა დამოუკედებლად ჭამოს. მართალია, მისი მოქმედებები ჯერ კიდევ საკმარისად დახვეწილი არ არის, მაგრამ, ბავშვის მონდომების და მცდელობის უგულებელყოფა ნამდვილად არ შეიძლება, რადგანაც ამ პერიოდში აღნიშნულ მოქმედებებში ჩვენმა აქტიურმა ჩარევამ ადვილი შესაძლებელია, ბავშვს დაუკარგოს დამოუკიდებლად მოქმედების სურვილი, რაც მოგვიანებით ახალ პრობლემებსა და სირთულეებს წარმოშობს აღზრდის პროცესში. მივცეთ ბავშვს საშუალება დამოუკიდებლად ჩაიცვას, გაიხადოს, შეიკრას ღილები, ფეხსაცმლის ზონრები, დამოუკიდებლად ჭამოს, ჩაალაგოს თავისი ნივთები ჩანთაში, დაალაგოს სათამაშოები საჭირო ადგილას. აღნიშნული მოქმედებები მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს, ერთის მხრივ, თვითმომსახურების უნარ-ჩვევების გამომუშავებას და, მეორეს მხრივ, ხელის წვრილი მოტორიკის განვითარებას, რაც ასეთი მნიშვნელოვანია ბავშვის, როგორც მოტორული, ასევე ინტელექტუალური განვითარებისთვის და სასწავლო პროცესში წარმატების მისაღწევად.
