პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

„მისთვის არ ვმღერ, რომ ვიმღერო…“ ანუ რისთვის ვასწავლოთ?

სწავლების პროცესი ხანგრძლივი, წინასწარ გაწერილი, ინოვაციებით დატვირთული და შედეგზე ორიენტირებული ქმედებაა, რომლის საბოლოო მიზანი, პირველ რიგში, პიროვნების სრულყოფა და ადამიანის მოქალაქედ ჩამოყალიბება უნდა იყოს. არაფერია იმაზე მნიშვნელოვანი, მასწავლებელმა განსაზღვროს, რა კონკრეტულ უნარს ავითარებს ბავშვში ამა თუ იმ საგნის/დისციპლინის სწავლება. ყველა საგანი თავისებური და სპეციფიკურია, შესაბამისად, სასწავლო მიზანიც სხვადასხვაა. თუმცა არ არსებობს საგანი, რომელიც მოზარდის მოქალაქედ ჩამოყალიბებას არ უწყობდეს ხელს. სწავლების პროცესში ერთნაირად მნიშვნელოვანია: მოსწავლემ შეძლოს ცოდნის მიღება, უნარების განვითარება და ადეკვატური დამოკიდებულების ჩამოყალიბება.

პროექტებით სწავლება, ანუ პრობლემაზე ორიენტირებული სწავლება, მოსწავლეში უპირველესად პრობლემის გადაჭრისა და შესაძლო გამოსავლის ძებნის უნარს ავითარებს. სწორად დაგეგმილი ეს მეტად მნიშვნელოვანი აქტივობა მოზარდის მრავალმხრივ განვითარებას უწყობს ხელს. პროექტზე მუშაობის პროცესში ერთდროულად შესაძლებელია დამოუკიდებელი აზროვნების, შემოქმედებითი და ორიგინალური აზროვნების, წერის, ზეპირმეტყველების, ისტ-ის გამოყენების, გუნდური მუშაობის პრინციპების, სწორ დამოკიდებულებაზე დაფუძნებული ემპათიისა და ერთმანეთის სიყვარული უნარების განვითარება.

ჩამოთვლილ უნართაგან ყველა კარგავს აზრს, თუ მასწავლებელი საგაკვეთილო პროცესში (და არა მხოლოდ) მოზარდის სოციალიზაციასა და მოქალაქედ ჩამოყალიბებას არ უწყობს ხელს. რას მისცემს მოზარდს, გარდა ტექსტის ცოდნისა, ვაჟა-ფშაველას „ხმელი წიფელი”, თუ ეს შესანიშნავი მხატვრული ნაწარმოები თანამედროვე პრობლემის ჭრილში არ დავანახეთ?! თუ ბავშვს გაკვეთილის დასრულების შემდეგ კვლავ შეუძლია გულგრილად მოექცეს მოხუცებულს, თუ გარიყული და ყველასაგან მიტოვებული ბებია-ბაბუები მათთვისაც მნიშვნელობადაკარგულ ადამიანებად დარჩებიან, ჩავთვალოთ, რომ არაფერი გაგვიკეთებია! ახალ ინფორმაციას შინაგანი განმტკიცება სჭირდება. მიღებული ცოდნის განმტკიცებაში კი უდიდეს როლს თამაშობს სწორი დამოკიდებულების ჩამოყალიბება, რაც მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს საკითხის სწავლების დაგეგმვისას.

ტექსტი არ არის ერთადერთი რესურსი, საიდანაც მოსწავლე ინფორმაციას იღებს. ადამიანები ცოდნასა და გამოცდილებას დიდწილად გარემოდან იღებენ. მოსწავლეებს შეუძლიათ, დააკვირდნენ თავიანთ სოციალურ გარემოს და იკვლიონ იგი სწორედ იმ თვალსაზრისით, რა იდეის მატარებელიც არის მხატვრული ტექსტი – დააკვირდნენ, შეადარონ, შეაფასონ კონკრეტული პრობლემა და დასახონ მისი მოგვარების გზა. ამისათვის კი საუკეთესო აქტივობებია პროექტებსა და კვლევებზე მუშაობა, რასაც დიდი ინტერესით ახორციელებენ სხვადასხვა საფეხურის მოსწავლეები.
ამ ტიპის აქტივობის განხორციელებისას ხშირად აღმომიჩენია ყველაზე დაბალი აკადემიური მოსწრების მქონე მოსწავლეში გასაოცარი უნარისა და ხედვის მქონე ადამიანი. მაგალითად, VII კლასის მოსწავლეებთან ვიმუშავე პროექტზე – „როგორ ცხოვრობს ხმელი წიფელი XXI საუკუნეში?” ერთ-ერთი კომპონენტი იყო შემოქმედებითი უნარის გამოვლენა. მოსწავლემ პლასტელინისგან დაამზადა მაკეტი, რომელზეც ლამაზ სკვერში მხიარულად მოთამაშე ბავშვები და ყურადღებიანი მშობლები იყვნენ გამოსახულნი. ცალკე კუთხეში კი ყველასაგან უყურადღებოდ, უსახლკაროდ მიტოვებული ბაბუა და პატარა ლოკოკინა მიმზერდა. როცა მოსწავლეს ვკითხე, რატომ დასჭირდა ლოკოკინის გამოძერწვა, მან მიპასუხა: „ლოკოკინასაც კი აქვს სახლი, ბაბუ რატომ უნდა იყოს თავშესაფრის გარეშე?!”

სწავლების მიზანი არის არა თეორიული ცოდნის გადაცემა და მისი შეფასება, არამედ ახალი ცოდნის პრაქტიკული გამოყენება, გათავისება.

პრობლემაზე ორიენტირებული პროექტის გაგრძელება შესაძლებელია გრძელვადიან რეჟიმში, თუ მოსწავლეები გააცნობიერებენ, რომ 21-ე საუკუნის ერთ-ერთი სატკივარი ხანდაზმული ადამიანების მიმართ არასათანადო დამოკიდებულებაა, ისინი თავად დაგეგმავენ ამ საკითხზე მუშაობისა და პრობლემის მოგვარების მომდევნო აქტივობებს.
პროექტზე მუშაობის ეტაპები:
როგორ ცხოვრობს ხმელი წიფელი XXI საუკუნეში?
 
პროექტებზე მუშაობა საშუალებას აძლევს მასწავლებელს – შეუქმნას მოსწავლეს პირობები საკუთარი შესაძლებლობების გამოსავლენად და სწავლისათვის საჭირო უნარ-ჩვევების გამოსამუშავებლად. ჩამოუყალიბოს მოსწავლეს სწავლისადმი პოზიტიური დამოკიდებულება და ინტერესი სამყაროს შემეცნების მიმართ. საკითხის შესწავლასთან ერთად მას ამ საკითხზე სწორი, ადეკვატური დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს .

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი