ვერაფრით ვიხსენებ, როდის შევხვდი პირველად. დღესაც ისეთი განცდა მაქვს, თითქოს მთელი ცხოვრება ერთად ვიყავით. არადა ჩვენი გზები ოთხი თუ ხუთი წლის წინ უნდა გადაკვეთილიყო. პირველად პურის ლუკმა გავიყავით. უსიტყვოდ, ყოველგვარი შორეული მიზნისა და დათქმის გარეშე. მერე რაღაცნაირად წესად გვექცა – შინ დაბრუნებულს, ჭიშკართან მეგებებოდა და ერთად ვვახშმობდით. გამოხდა ხანი და უცებ გავაცნობიერეთ, უერთმანეთოდ ყოფნა აღარ შეგვეძლო…
ამ რამდენიმე კვირის წინ კი ჩვენი გზები ისევ გაიყო. წავიდა. სამუდამოდ წავიდა იქ, საიდანაც აღარ თუ ვეღარ ბრუნდებიან. ჩვენში მოკლედ იტყვიან: მოკვდაო.
რამდენიმე ათეული წლის წინ ერთ-ერთი საავადმყოფოს ზღურბლთან მრავალ სიკვდილსიცოცხლენანახმა ექიმმაც ასევე აუღელვებლად, პირდაპირ და მოკლედ მითხრა: „უი, ის რომ მოიყვანეთ, მაშინვე მოკვდაო“.
ჩვენ, თავს ადამიანებს რომ ვუწოდებთ, დიდი ხანია მთელ დუნიას დავეპატრონეთ. ჩვენი სწორი ამქვეყნად არცა სულიერი გვგონია და არცა უსულო. ყველას და ყველაფერს ზემოდან დავცქერით, არათუ სიცოცხლეში, სიკვდილშიაც კი თავს ვამეტებთ. დიდებს „გარდაცვალების“ ფუფუნება გვაქვს, სხვები კი უბრალოდ იხოცებიან, მიდიან ამ სოფლიდან, ქრებიან სამარადჟამოდ…
დიახ, ის ორი უბრალოდ მოკვდა, მხოლოდ იმიტომ, რომ ერთი ადამიანი ვერასოდეს გახდებოდა, რადგან განგებამ ძაღლად გააჩინა, მეორემ კი ვერ მოასწრო – მხოლოდ ერთი კვირა ისუნთქა ჟანგბადით. ჩვენ? ჩვენ ვიცხოვრებთ, ოდესმე გარდავიცვლებით და სიკვდილის შემდეგაც გავაგრძელებთ ყოფას ავად თუ კარგად…
სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხი ყველა ხალხის, ყველა ეპოქის მთავარი თავსატეხი იყო. ასეთივე დარჩება ყოველთვის. კიდევ ბევრი თაობა და ჟამი გარდავალს სიკვდილის წინაშე ძრწოლით…
მაგრამ ერმა, რომელიც იტყვის: „ღმერთმა გიშველოს, სიკვდილო, სიცოცხლე შვენობს შენითაო“, – სიცოცხლის ფასიც იცის და სიკვდილისაც. ერმა, რომელიც საკუთარ მიცვალებულზე წინ ბეჩავ-საბრალოთ დაუდგამს ტაბლას, იცის გარდაცვლილთა სულის ცხონებაზე ზრუნვა. ერმა, რომლის პოეზიაშიც „ხმით ნატირალი“ ცალკე ლიტერატურული ჟანრი იქნება, იცის, როგორ მოიშუშოს სიკვდილით მიყენებული იარები.
ჰოდა, ასეთი მდიდარი ლექსიკისა და ლაქარდიანი ენის პატრონებს, რატომ გვაქვს ეს ორი სიტყვა ასე გამიჯნული? მჯერა, რომ ეს ენის სიმწირის ბრალი არ არის. ერთ დროს უთუოდ გვექნებოდა „მოკვდას“ ალტერნატიული „გარდაცვალების“ სინონიმი, მერე კი რაღაც მიზეზით მივივიწყეთ, უსარგებლო ნივთივით საკუჭნაოს ბნელ კუთხეში მივაგდეთ და ისიც ნელ-ნელა ისე დაიჟანგა, ახლა რომც მივაგნოთ, ვეღარ ვიცნობთ, რა არის და რისთვის იყენებდნენ…
დღეს მორიგი ექსპერიმენტი ჩავატარე. ორ ნივთიერებას სიკვდილის განაჩენი გამოვუტანე. მათი შეერთებით ახალი მოლეკულა უნდა დაიბადოს. უფრო უკეთესი, უფრო მნიშვნელოვანი, ვიდრე ის ორი… ქიმიაში ამას გარდაქმნას ეძახიან, თუმცა ჩემთვის ეს მოლეკულათა გარდაცვალების სადარია. ორი გარდაცვლილი მოლეკულის ატომები ახალი ფორმით გააგრძელებენ სიცოცხლეს…
