რა არის იმიჯი? იმიჯი არის გარეგნული სახე, რომლითაც პიროვნება საზოგადოების წინაშე წარდგება. ეს მიზანმიმართულად შექმნილი განსაკუთრებული სახე-წარმოდგენაა, რომელიც ასოცირების მეშვეობით პიროვნებას ანიჭებს დამატებით ფასეულობებს, რისი წყალობითაც ხდება მისი უფრო ემოციური აღქმა. ეს ფასეულობები რეალურად შესაძლოა არც კი გააჩნდეს პიროვნებას, მაგრამ მათ განსაზღვრული მნიშვნელობა აქვთ ჩვენთვის, იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც იმიჯს აღვიქვამთ.
ამჯერად არა მხოლოდ პიროვნების, არამედ პროფესიის იმიჯზე ვისაუბრებთ.
დავფიქრდეთ, არსებობს კი ბიბლიოთეკარის პროფესიის იმიჯი? როგორი წარმოგვიდგენია ის და როგორია სინამდვილეში? ჩემს წარმოდგენაში, ბიბლიოთეკარი
უნდა იყოს: საქმიანი, პროფესიონალი, საინფორმაციო მენეჯერის უნარ-ჩვევებით აღჭურვილი.
არის: ხშირად არაპროფესიონალი, ბიბლიოთეკაში შემთხვევით მოხვედრილი ადამიანია.
იმიჯი ადამიანის რეპუტაციაა, წარმოდგენა, რომელიც უყალიბდებათ მის შესახებ გარშემო მყოფებს. ამის გათვალისწინება განსაკუთრებით სკოლის ბიბლიოთეკარებს მართებთ, რადგან მათ ყოველდღე უამრავ ხალხთან უწევთ ურთიერთობა. საბჭოურ პერიოდში მასობრივი ინფორმაციის წყაროებსა და მხატვრულ ლიტერატურაში ბიბლიოთეკარს წარმოსახავდნენ უჩინარ, წყნარ, მორიდებულ, ზოგჯერ დაჩაგრულ, ინერტულ ქალად და საინტერესოა, რომ თავად ბიბლიოთეკარებსაც არ უცდიათ ამ სტერეოტიპის დამსხვრევა.
თანამედროვე ბიბლიოთეკარი გადის საერთაშორისო ასპარეზზე, თანამშრომლობს კოლეგებთან, ითვალისწინებს მათ გამოცდილებას და, როგორც წესი, თავისთავად პოულობს პროფესიაში საკუთარ თავს. ბიბლიოთეკარი თავად უნდა ებრძოდეს ნეგატიურ იმიჯს. ბიბლიოთეკარის იმიჯი მთელ მსოფლიოში რატომღაც გარეგნულ სტერეოტიპებზე ფოკუსირდება. არადა, კრიტიკას იმსახურებს არა მორიდებულობა, არამედ დაბალი კომპეტენცია და საკუთარი უფლება-მოვალეობების არასათანადო ცოდნა. სასკოლო ბიბლიოთეკას სჭირდება არა ინერტული ოფისმუშაკი, რომელიც პასუხობს იზოლირებულ კითხვებს, არამედ აქტიური პროფესიონალი, რომელიც მომხმარებელს საჭირო ინფორმაციის მოპოვებაში დაეხმარება.
სკოლის ბიბლიოთეკარებთან ერთ-ერთი ტრენინგის დროს წამოიჭრა შეკითხვა: საჭიროა თუ არა მუშაობა სკოლის ბიბლიოთეკარის იმიჯის ფორმირებისთვის?
პასუხები ძირითადად ასეთი იყო:
·„რომელ იმიჯზე შეიძლება ლაპარაკი, როდესაც კაპიკებს მიხდიან?!”
·„რომელი იმიჯი?! ჩვენ სასკოლო საზოგადოება მხოლოდ სასკოლო სახელმძღვნელოების გამცემ ობიექტებად აღგვიქვამს!”
·„მოუწესრიგებელი სასკოლო და საბიბლიოთეკო ინფრასტრუქტურა ვერ შექმნის ბიბლიოთეკარის დადებით იმიჯს”.
ჩემთვის ცხადი გახდა, რომ ეს იყო წინააღმდეგობა ცვლილებების (თუნდაც დადებითის) მიმართ. საინტერესო ფსიქოლოგიური თავისებურება აქვს ადამიანს – ძალისხმევის გარეშე სურს ცხოვრების უკეთესობისკენ შეცვლა. მაგრამ სასწაულები არ ხდება. თუ გსურთ, გარშემო მყოფებს შეეცვალოთ თქვენზე წარმოდგენა, თავადვე უნდა შეიცვალოთ.
რა შეიძლება ვურჩიოთ სკოლის ბიბლიოთეკარებს სასურველი იმიჯის შესაქმნელად?
ჰაბიტარული იმიჯი – თქვენი გარეგნობა – ქმნის წარმოდგენას თქვენზე. რაგინდ კარგი ხასიათი გქონდეთ, წარმოუდგენელია, ბიბლიოთეკაში მისულ მომხმარებელს დადებითი განწყობა შეექმნას, თუ იქ დახვდა მოუწესრიგებელი, უსუფთაოდ ჩაცმული, დაუვარცხნელი, შუბლშეკრული პერსონალი. ბიბლიოთეკარმა მიმზიდველი იმიჯი უნდა შეუქმნას არა მხოლოდ საკუთარ თავს, არამედ ამ სფეროში მომუშავე ყველა ადამიანს.
სკოლის ბიბლიოთეკარის საქმიანობის შინაარსი მისი იმიჯის განუყოფელი ნაწილია (გარემოს იმიჯი). სკოლის ბიბლიოთეკარის იმიჯი უშუალოდაა დამოკიდებული მათ პროფესიულ ცხოვრებაზე. თუ წინათ სკოლის ბიბლიოთეკარებს, რომლებიც კარგად ასრულებდნენ თავიანთ სამუშაოს, ჰქონდათ ხვალინდელი დღის გარანტია, თანამედროვე ბიბლიოთეკარს საკუთარი თავის და საზოგადოებაში ბიბლიოთეკარის როლის აქტიური მარკეტინგი სჭირდება. ბიბლიოთეკარისთვის სულერთი არ უნდა იყოს, რა წარმოდგენას უქმნის საკუთარ თავსა თუ პროფესიაზე გარშემო მყოფებს. იმიჯის ფორმირება ხდება იმ მომსახურების პაკეტის გავლენით, რომელსაც სასკოლო ბიბლიოთეკა სთავაზობს. თანამედროვე საზოგადოებაში ბიბლიოთეკარები უნდა განვიხილოთ როგორც საინფორმაციო სპეციალისტ-პროფესიონალები.
პროფესიონალიზმი ბიბლიოთეკარის საქმიანობის მთავარი აქცენტია. ბიბლიოთეკარის იმიჯზე ვერ ვისაუბრებთ, თუ მას არ ექნება პროფესიული განათლება და კვალიფიკაცია, რადგან ბიბლიოთეკას აქვს თავისი სპეციფიკა, რომელსაც უკეთ იცნობენ ადამიანები, რომლებმაც საგანგებოდ შეისწავლეს ეს პროფესია. ბიბლიოთეკარს უნდა ჰქონდეს თვითპრეზენტაციის უნარი – ჩვენდამი გარშემო მყოფთა დამოკიდებულება გარკვეულწილად იმაზეცაა დამოკიდებული, როგორ წარვუდგენთ მათ საკუთარ თავს.
ძალზე მნიშვნელოვანია სკოლის ბიბლიოთეკარის კვლევითი და საპროექტო მუშაობა. მრავალი ბიბლიოთეკარი უჩივის მცირე დაფინანსებას, სკოლის ადმინისტრაციის მხრივ ნაკლებ ინტერესსა და მხარდაჭერას, თუმცა არც ერთ მათგანს არ უცდია, დაეწერა თუნდაც ფონდების დაკომპლექტების პროგრამა ან/და ბიბლიოთეკის განვითარების კონცეფცია და დაერწმუნებინა სკოლის ადმინისტრაცია, რომ ამ პროექტის რეალიზება აუცილებელია სასკოლო ბიბლიოთეკის წარმატებული ფუნქციონირებისთვის. PR, რეკლამის, მარკეტინგისა და ფანდრაიზინგის თანამედროვე მეთოდები ხელს უწყობს სასკოლო ბიბლიოთეკის სახის შექმნა-დამკვიდრებას, რაც აუცილებელია როგორც სკოლისთვის, ასევე ადგილობრივი საზოგადოებისთვისაც.
ბიბლოთეკარი განუწყვეტლივ უნდა ზრუნავდეს პროფესიულ განვითარებასა და ზრდაზე. თუ წინათ საოცნებო იყო სასკოლო ბიბლიოთეკა კარგი წიგნადი ფონდით, თანამედროვე დაკვეთა იცვლება: ბიბლიოთეკის განვითარებისთვის საჭიროა ელექტრონული რესურსები – კომპიუტერები, ელექტრონული წიგნები, მედიათეკა, ინტერნეტი და ა.შ. თანამედროვე საინფორმაციო ტექნოლოგიების ფლობა, ინტერნეტში თავისუფალი და სწორი ორიენტირება ავსებს თანამედროვე ბიბლიოთეკარის იმიჯს.
ამრიგად, სკოლის ბიბლიოთეკარს მოეთხოვება უწყვეტი პროფესიული და პიროვნული განვითარება, ეფექტური კომუნიკაცია და სასკოლო ბიბლიოთეკის რეალობაში არსებული დეფიციტის შევსება – სკოლის ბიბლიოთეკარის პოზიტიური იმიჯის შექმნა, რაც მასობრივ ცნობიერებაშიც შექმნის კეთილგანწყობას ბიბლიოთეკარის პროფესიის მიმართ.
