ცვლილების მნიშვნელობა და ერთი უპრეცედენტო საბავშვო პროექტი

დიდი ხანია მინდა დავწერო ცვლილებების საჭიროებაზე იმ სფეროში, რომელსაც ქართული პედაგოგიკა ჰქვია და გამიხარდა, როცა წავიკითხე ჩვენი თანამედროვე ნორვეგიელი ფსიქოლოგიის პროფესორის, ესპენ რეისამბის დასკვნა ცვლილების, როგორც მნიშვნელოვანი მოვლენის შესახებ. მეცნიერის მიერ ჩატარებული ბოლოდროინდელი კვლევებით დასტურდება, რომ ცვლილება თავისთავად ყოველთვის პოზიტიური მოვლენაა და ის წარმატებული სოციალური ურთიერთობების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან წინაპირობას წარმოადგენს.

მინდა ვთქვა, რომ ჩვენთან, პედაგოგიკის სფეროში განსახორციელებელი ცვლილებები უნდა შეეხოს საშინაო და საზოგადო აღზრდის საკითხებს. ფაქტია, აღმზრდელობით საკითხებში სკოლას ოჯახს და ზოგადად საზოგადოებას როგორც არასდროს, ისე სჭირდება ცვლილებები. საჭიროა, ხმამაღლა ითქვას, რომ დღევანდელ მასწავლებელს სჭირდება დამოკიდებულებების შეცვლა, ისევე, როგორც თანამედროვე დედას, რაც საბჭოთა ეპოქაში აღზრდილი ადამიანებისა და მათ მიერ აღზრდილი მემკვიდრეების ცნობიერებისათვის ძნელად მისაღები ტრანსფორმაციაა. დღესაც სკოლების მასწავლებელთა და მშობელთა უმრავლესობას სწორედ ის ადამიანები შეადგენენ, რომლებიც შინაგანად დასჯისა და წახალისების ძველი მოდელის მომხრენი უფრო არიან, ვიდრე საკუთარ პედაგოგიურ-აღმზრდელობით მიდგომებში ნებისმიერი პრინციპული, ახალ ღირებულებებზე ორიენტირებული ცვლილების შეტანისა.

ვფიქრობ, რომ მასწავლებელსა და მშობელს შორის, მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის არსებული ყოფითი და პედაგოგიური დამოკიდებულებები არაფრით შეცვლილა (არც ზედაპირულად და არც ძირეულად) უკანასკნელი 30 წლის განმავლობაში. სერიოზული ცვლილება, ჩემი აზრით, იმიტომ არ ჩანს, რომ არ გვაქვს შინაგანი მზაობა სიახლის მისაღებად.

სამი შვილი მყავს. ყოველდღე მიწევს სკოლასა და ბაღთან ურთიერთობა. ვხედავ, როგორ ვეპყრობით მშობლები შვილებს, მასწავლებლები – მშობლებს, აღმზრდელები – აღსაზრდელებს. ამ ფონზე მე, როგორც დედა, ყოველ წამს ვცდილობ იმ მავნე აღმზრდელობითი ჩვევების მოცილებასა და საკუთარი თავიდან განდევნას, რომელიც შეუთავსებელია დედის ფენომენთან. ეს მძიმე პროცესია და დიდი თევზის გასუფთავებას ჰგავს. ყველა დედას მინდა ვუთხრა, რომ შევცვალოთ საკუთარი თავი. ვცადოთ ბავშვის ტყავში შეძრომა და მისი გადმოსახედიდან ყურება. ეს ძნელია, მაგრამ შესაძლებელი. სხვანაირად, ცვლილება არ მოხდება, არ მოხდება განვითარება, სანატრელი ევროპული ღირებულებების დამკვიდრება.

უამრავ წვრილმან ყოფით სიტუაციაზე დაკვირვებით შემიძლია ვთქვა, რომ დედებს სიყვარულის გაცემა გვიჭირს. დედებმა სიყვარულის გაცემა უნდა ვისწავლოთ! თითქოს ბანალური, მაგრამ აუცილებელი მოწოდებაა, რადგან ყველა ადამიანს ეხება, და რაც ბევრს ეხება, ის მნიშვნელოვანია და გასათვალისწინებელი. ჩემწილად, აღზრდაში დაშვებული შეცდომების ანაზღაურებას შვილების მოსმენით და გაგებით ვიწყებ…

ეს საკითხი, ალბათ, დღევანდელი ეკონომიკის ყველაზე მტკივნეული სფეროა. საკმარისი ფული თუ არ გაქვს, ბავშვს (მარტივად, სიმძაფრის გარეშე რომ ვთქვათ) ბევრი რამ მოაკლდება, მათ შორის, ყველაზე აუცილებელი – განათლების მიღების შესაძლებლობა…

ამ ფონზე უპრეცედენტო და დაუჯერებელია ის პროექტი, რომელსაც „მწერალთა სახლი” მიმდინარე წლის თებერვლიდან აქტიურად ახორციელებს: მისი დირექტორის, ნატა ლომოურისა და საბავშვო პოეტის, ვასილ გულეურის, ძალისხმევით ყოველ შაბათს ტარდება საგანმანათლებლო-შემეცნებითი ხასიათის შეხვედრები. გარდა იმისა, რომ ბავშვები სხვადასხვა საინტერესო საკითხზე ინფორმაციას იღებენ, მათთვის საინტერესო ფორმით ერთვებიან შემეცნებით აქტივობებში:

·ისმენენ ლექციებს;

·მონაწილეობენ სემინარებში;

·კითხულობენ ზღაპრებსა და ლექსებს;

·დეკლამატორობენ;

·ხვდებიან და ესაუბრებიან საბავშვო ავტორებს;

·ხატავენ.

ამ ყველაფრის გამო, ყოველ შაბათს მოსწავლეები მწერალთა სახლში სიამოვნებით დადიან. მოკლედ, ეს ჩვეულებრივი, ბავშვების ინტერესებზე ორიენტირებული თავისუფალი ურთიერთობებია, რაშიც არაჩვეულებრივია ის, რომ მშობლები ფულს არაფერში იხდიან: არც ფართში, არც ლექციებში, არც ინვენტარსა და სასწავლო ნივთებში. კიდევ ისაა სასიამოვნო, რომ ამ ყველაფრის ინიციატორი მწერალთა სახლია.

ყოველ შაბათს მწერალთა სახლში მიმდინარე ეს ამბავი, ვფიქრობ, ასე სასურველი ისეთი ცვლილების ნიმუშია, რომელიც თანდათან შეცვლის ჩვენს დამოკიდებულებასაც იმ საკითხის მიმართ, რომ აუცილებლად უნდა გადაიხადო, რათა შვილს საუკეთესო მისცე.

მე დავინახე ეს ცვლილება და ამიტომ დავწერე. როცა ვასილ გულეური ამ შეხვედრებს უძღვება, მას სხვადასხვა სკოლის მოსწავლეებთან და მათ მშობლებთან ერთად ხომ მასწავლებლებიც ესწრებიან?! რა თქმა უნდა…

ამგვარად, მნიშვნელოვანია განვახორციელოთ ცვლილებები აღზრდის სფეროში და, უპირველესად, ცვლილებები ჩვენს დამოკიდებულებებში შევიტანოთ.