სკოლაში ფრანგ პატარებს სამი წლის ასაკში აბარებენ. ამ სკოლას „ეკოლ მატერნელი“ – „დედების სკოლა“ (L’école maternelle) ჰქვია და თავისი ფუნქციური დატვირთვით საბავშვო ბაღს მოგვაგონებს. ამ სკოლის დამთავრების შემდეგ ბავშვები დაწყებით სკოლაში – „ეკოლ პრიმერში“ გადაჰყავთ. „დედების სკოლის“ მასწავლებლობა ძალიან პრესტიჟულია. საკონკურსო პირობებში ერთი ადგილისთვის ბრძოლა ათ პედაგოგს უწევს ხოლმე. შემთხვევითი ადამიანი სკოლის მასწავლებლის პოზიციაზე ვერ ხვდება. „დედების სკოლაში“ მხოლოდ მოწოდებით მასწავლებლები ასწავლიან – ისინი, ვისაც ძალიან უყვარს ბავშვები. „ეკოლ მატერნელში“ ბევრი მამაკაცი პედაგოგია.
ამ სკოლის მასწავლებლებს მაღალი ხელფასი აქვთ, ისინი სხვადასხვა სოციალური შეღავათებით სარგებლობენ, ხანდაზმულობაში კი ღირსეულ პენსიას იღებენ. სწავლების პროცესში მასწავლებელი თავისუფალია, მთავარია, რომ შედეგიანად ასწავლოს. ყველა პედაგოგი თავის მეთოდიკას (განათლების სამინისტროს რეკომენდაციების ფარგლებში) და მიდგომებს იყენებს. მეცადინეობას, მათ შორის მუსიკალურ და სპორტულ აქტივობებს, ერთი მასწავლებელი ხელმძღვანელობს. მატერნელის პედაგოგებს არ აქვთ მკაცრად გაწერილი სასწავლო გეგმა, ამიტომ ბევრ რამეს საჭიროებისამებრ და თავიანთი შეხედულებისამებრ ცვლიან.
ფრანგ ბავშვებს წერას ადრეულ ასაკში ასწავლიან. სკოლაში მისვლიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ ბავშვები უკვე უნდა ცნობდნენ საკუთარ სახელს თავიანთ სასკოლო კარადაზე (ამ კარადებზე ვერ ნახავთ ჩვენებური ბაჭიებისა და სპლიყვების ნახატებს).
მასწავლებლები აღმზრდელებს დიდებივით ესაუბრებიან, ენის მოჩლექვის გარეშე. მიმართავენ სრული სახელებით, მაგალითად, „მარიამ“, „ალექსანდრე“. ბავშვები კი მასწავლებლებს „მეტრეს“ ან „მეტრს“ ეძახიან.
შაბათ-კვირის გარდა, მატერნელში ოთხშაბათს ისვენებენ. თუმცა, იმ მშობლებს, ვინც შუა კვირაში მუშაობს, შეუძლია ბავშვი სკოლაში მაინც წაიყვანოს. ამ დღეს მოსწავლეს მიხედავენ, თუმცა არ ჩართავენ საგანმანათლებლო პროცესში.
„დედების სკოლა“ დილის ცხრის ნახევრიდან საღამოს ექვსის ნახევრამდე მუშაობს. შესვენება სადილზე ორსაათიანია – თორმეტის ნახევრიდან ორის ნახევრამდე. ამ დროისთვის მშობლებს ბავშვები შინ მიჰყავთ და თუ ამის შესაძლებლობა არ აქვთ, მათზე სხვა სტრუქტურა – გარდერი ზრუნავს. ის მხოლოდ აღმზრდელების კვებას და მეთვალყურეობას უზრუნველყოფს. ასევე, თუ მშობელს არ შეუძლია ბავშვი სკოლიდან საღამოს გამოიყვანოს, გარდერში მეთვალყურეობის ქვეშ ეყოლებათ მანამდე, ვიდრე მშობელი არ მოაკითხავს.
მატერნელში ყველაზე უფროსი კლასი GS-ია (Grand Section). აქ 5-6 წლის ბავშვები დადიან. მხოლოდ ამის მერე გადაჰყავთ ბავშვი პრიმერში – დაწყებით სკოლაში. აქ დაახლოებით ასეთი სასწავლო რეჟიმია:
8.00-8.30 – ბავშვები მოჰყავთ სკოლაში. ერთმანეთის მოლოდინში ისინი ხატავენ ან თამაშობენ;
8.30-9.00 – თამაშები, ცეკვა, გამამხნევებელი ვარჯიში;
9.00 – „ფონეტიკური თამაშების“ დრო. მაგალითად, ბავშვებს სთხოვენ გაიხსენონ „კ“ ასოზე დაწყებული სიტყვები, სადაც მხოლოდ სამი ხმოვანია. თამაშს 15 წუთი ეთმობა;
9.15 – ხემსი. საჭმელი ყველას სახლიდან მოაქვს. თუმცა სკოლა იძლევა იმის რეკომენდაციას, რისი ჭამა შეუძლიათ ბავშვებს და რისი – არა. ბავშვები კლასშივე წაიხემსებენ. ორი ბავშვი მორიგეობს და ხემსის შემდეგ კლასში სისუფთავეზეა პასუხისმგებელი.
მორიგეობის თემა ფრანგულ სკოლებში აქტუალურია. ბავშვები მორიგეობით წერენ დაფაზე დღის თარიღს, მორიგეობით აღნიშნავენ რამდენი ბავშვია კლასში და ვინ აცდენს, არსებობს „ამინდის მორიგე“ – ის, ვინც სხვა ბავშვებს ამინდის პროგნოზს ამცნობს. ვიღაცას კი კლასში ყვავილების მორწყვა ევალება. ბავშვები დაკისრებულ მოვალეობას პასუხისმგებლობით ეკიდებიან.
9.30 – კლასი მიდის ატელიეში. აქ ასე უწოდებენ სახელოსნოებს, სადაც ბავშვები სხვადასხვა ხელსაქმით კავდებიან: ხატავენ, ძერწავენ, აცხობენ. მათი საქმიანობა მასწავლებლის ფანტაზიაზეა დამოკიდებული. შესრულებული ნამუშევრები ინდივიდუალურ საქაღალდეებში ინახება. ყოველი ტრიმესტრის ბოლოს მასწავლებელი საქაღალდეს მშობელს გადასცემს.
ატელიეში მეცადინეობის შემდეგ, 30-40 წუთიანი შესვენება იწყება. ეს არ არის ტრადიციული შესვენება. მასწავლებლები ბავშვებს შენობასა და შენობის გარეთ სხვადასხვა გუნდურ თამაშებში რთავენ. ბავშვებს შეუძლიათ გაისეირნონ ველოსიპედით.
10.45-10.50 50 – მუსიკის გაკვეთილი. ხშირად მუსიკის გაკვეთილიც დღის თემასთანაა კავშირში. გამოდის, რომ ყოველდღიურად ბავშვები ერთ კონკრეტულ პროექტზე მუშაობენ.
В 11.15-11.30 – ბავშვები მშობლებს შინ მიჰყავთ ან ისინი სპეციალურ სასადილოში მიდიან. მენიუ წინასწარ არის ცნობილი მშობლებისათვის.
13.20 – ბავშვები სკოლაში ბრუნდებიან.
В 14.00 – კითხვის პერიოდი. უფრო ხშირად მასწავლებელი კითხულობს, ბავშვები კი იმავე ტექსტს თვალს ადევნებენ, ათვალიერებენ სურათებს, ასრულებენ დავალებებს. ყველაფერი ჰგავს თამაშს. ბევრი დრო ეთმობა არა კონკრეტული წიგნის კითხვას, არამედ საყოფაცხოვრებო ინფორმაციის გაცნობას. მაგალითად, ბავშვებს ასწავლიან, რა წერია ბილეთებზე, აფიშებზე, პლაკატებზე, რეკლამებზე. ფრანგებს მნიშვნელოვნად მიაჩნიათ, რომ ბავშვებმა ინფორმაციის ტიპები გაარჩიონ, ერთმანეთისგან განასხვაონ წიგნი და ჟურნალი, ვებგვერდი და ბილეთი, პოსტერი და ფლაერი.
14.20 – მათემატიკის გაკვეთილი კლასში იწყება და ატელიეში გრძელდება. ამ დროს ასწავლიან ნივთების თვლას (დაახლოებით 30-მდე). მათემატიკის მეორე მნიშვნელოვანი ასპექტი გულისხმობს დროის გააზრებას – გუშინ, დღეს, ხვალ, ზამთარში, ზაფხულში და სხვ. დიდი დრო ეთმობა სივრცობრივი ორიენტაციის სწავლებას: რას ნიშნავს ზემოდან, მარცხნიდან, მარჯვნიდან და სხვ. ყველაფერი მხოლოდ რეალური სიტუაციებით და თამაშებით ისწავლება.
15.15 – კიდევ ერთი შესვენება.
16.00 – საკვლევი აქტივობები. სამეცნიერო ცოდნა ორი მიმართულებით ვითარდება: ცოცხალი და არაცოცხალი სამყაროს შეცნობა. ყველა მეცადინეობას თან ახლავს მარტივი, მაგრამ სახალისო ექსპერიმენტები.
ცოცხალი სამყაროს შეცნობაში ყურადღება ექცევა ადამიანის სხეულს, მცენარეებს, მწერებს, შინაურ ცხოველებს, იმას, რასაც შეიძლება შეეხო და დაინახო.
ცოცხალ სამყაროსთან ურთიერთობისას ბავშვები ეცნობიან სხვადასხვა მასალას, მის მახასიათებლებს, სწავლობენ წონისა და მოცულობის შედარებას. ბავშვებს თხოვენ დამოუკიდებლად ჩაატარონ ექსპერიმენტები, რომელიც ეხება მზის სისტემის, ელექტროენერგიის, ფიზიკისა და ქიმიის უმარტივეს კანონებს. სამეცნიერო აქტივობების ფარგლებში ტარდება კულინარიული გაკვეთილებიც. საკვების მომზადების წესებს ბავშვები პრაქტიკული მაგალითებით სწავლობენ.
ფრანგები კანონმორჩილნი არიან. მათ უყვართ ნორმების დაცვა, ცდილობენ, რომ კანონმორჩილებას ბავშვებიც ადრეული ასაკიდან მიაჩვიონ. ასწავლიან, რომ პატივი სცენ ბრძანებებს და ქცევის წესებს არა მხოლოდ სკოლის კედლებში. ამ ყველაფრის სწავლების საუკეთესო გზად ექსკურსიები მიაჩნიათ. ისინი წელიწადში ათჯერ მაინც აწყობენ ექსკურსიებს. ყველა ექსკურსიას ერთი საერთო, საპროექტო თემა აერთიანებს, მაგალითად, თემა „წყალი“. მასწავლებელი და მისი კლასი შეისწავლის წყლის ყველა ფორმას, ამავე დროს, დასვენებაც ირიბად წყალთან არის დაკავშირებული: აუზი, დიდი ტბა, მდინარე, შადრევნები, სათევზაო ადგილები. დიახ, ბავშვები მასწავლებელთან ერთად სათევზაოდ დადიან და ყველა ბავშვი ერთ პატარა თევზს მაინც იჭერს.
მატერნელში შეყვანის მომენტიდან, ბავშვებს დღიურებს უხსნიან, სადაც მასწავლებელი რეგულარულად აფიქსირებს მათ უნარებსა და შესაძლებლობებს. მასწავლებლის ამოცანაა, დააფიქსიროს კომპეტენციების განვითარების ევოლუცია. მშობლები ყოველთვის ადევნებენ თვალს ბავშვის საქმეებს, შეუძლიათ მასწავლებელთან ერთად სირთულეების განხილვა. კომპეტენციის დღიური გადადის მომდევნო კლასში და ახალი მასწავლებელი, რომელიც ბავშვს არ იცნობდა, ადვილად იგებს მისი ძლიერი და სუსტი მხარეების შესახებ.
Ecole Maternal-ს დამთავრების შემდეგ, პედაგოგი ავსებს სპეციალურ გვერდს, რომელშიც ჩამოთვლილია შემდგომი სწავლებისთვის აუცილებელი კომპეტენციები.
მოამზადა ირმა კახურაშვილმა
