ინტეგრირებული გაკვეთილი ანუ გაკვეთილი-პარადოქსი

ეს არის გაკვეთილი–პარადოქსი, რომელზეც მოსწავლეები თქვენს კითხვებს სწორად ვერ უპასუხებენ, მაგრამ იმედგაცრუებულის ნაცვლად მათ განცვიფრებულ სახეებს დაინახავთ. გაკვეთილი, რომელიც გააბათილებს ხალხურ სიბრძნეს: „ასჯერ გაგონილს ერთხელ ნანახი სჯობიაო“, – თურმე არც თვალი ყოფილა მთლად სანდო და უპირატესობა გაზომვას უნდა მივანიჭოთ. თუმცა აქაც ჩნდება სიტყვა „თუმცა“…

ჩემ მიერ დაგეგმილი გაკვეთილის სასწავლო მიზანია, ახლებურად დაანახოს მოსწავლეებს ნაცნობი მასალა, დაარწმუნოს, რომ რასაც დაინახავ, უნდა შეამოწმო, გაზომო, გადაამოწმო, ამოხსნა, რადგან თვალი „არც ისე სანდოა“.

ბიოლოგიისა და ფიზიკის მასწავლებლები კი თვალსაჩინო მაგალითების მოშველიებით გააცნობენ მოსწავლეებს თვალის სხვადასხვა მახასიათებელს, მაგალითად, მისი მობრუნების (ჰორიზონტალურად, ვერტიკალურად) მნიშვნელობას. ამ დისციპლინების დახმარებით ბავშვები უკეთ ჩასწვდებიან საკითხის არსს.

გაკვეთილი ემსახურება ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული შემდეგ მიზნებს:

მათ. VIII. 8.         მოსწავლეს შეუძლია გეომეტრიული გარდაქმნების დემონსტრირება.

• ახდენს მოცემული ბრტყელი ფიგურის (წერტილი, მონაკვეთი, ტეხილი, მრავალკუთხედი) პარალელურ გადატანას ისე, რომ მითითებული წერტილი გადაჰყავს სიბრტყის მითითებულ წერტილში;
• ატარებს მარტივ სტატისტიკურ ექსპერიმენტს და აგროვებს მონაცემებს (მაგალითად, სთხოვს თანაკლასელებს, შეაფასონ დაფაზე დახაზული ფიგურის რომელიმე მონაკვეთის სიგრძე და ცალკე აღებული იმავე მონაკვეთის სიგრძე);

ფიზ.VIII. 6. მოსწავლეს შეუძლია გეომეტრიული ოპტიკის ძირითადი პრინციპების ანალიზი.

• გამოსახავს მარტივი სქემის სახით და ერთმანეთს ადარებს სხვადასხვა ორგანიზმის თვალის ოპტიკურ სისტემებს, მსჯელობს განსხვავებებზე;

ბიოლ. VIII. 5. მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს ადამიანის ორგანიზმის ანატომიური და ფიზიოლოგიური თავისებურებები.

• ასახელებს ადამიანის ორგანიზმის ქსოვილთა ძირითად ჯგუფებს. აღწერს მათი აგებულების თავისებურებებს და აკავშირებს შესასრულებელ ფუნქციებთან.

გაკვეთილი საშუალებას გვაძლევს, გამოვიყენოთ მრავალფეროვანი აქტივობა.

შევეცდები, დაწვრილებით აღვწერო გაკვეთილის მსვლელობა:

აქტივობა 1. საორგანიზაციო საკითხები – 2 წთ

აქტივობა 2. მოსწავლეებს ვაჩვენებ სურათს:

• (ა) და (ბ) ნახაზებიდან რომელზეა გამოსახული ორი ერთმანეთის ტოლი ურთიერთმართობული მონაკვეთი?
• 
• რომელი მონაკვეთის სიგრძეა მეტი – AB–სი თუ AC–სი?

პასუხების სისწორეს მოსწავლეები გაკვეთილზევე შეამოწმებენ მეტრიანი სახაზავით (მოსწავლეთა უმეტესობა ცდება!!!) – 2-3 წთ

ამის შემდეგ „შეცდომის“ მიზეზს ფიზიკის/ბიოლოგიის მასწავლებელი უხსნის. კერძოდ, იმას, რომ საქმე გვაქვს მხედველობით (ოპტიკურ) ილუზიასთან, ვინაიდან თვალის ჰორიზონტალურად მობრუნება უფრო ადვილია, ვიდრე ვერტიკალურად (5-6 წთ).

აქტივობა 3. მოსწავლეებს პროექტორით ვუჩვენებ მიმავალ მატარებელს: საით მიდის მატარებელი?

https://www.astrologi.ge/images/stories/article/what-direction-is-the-train-going.gif

ბავშვები დაინახავენ, რომ მატარებელი მიდის იქით, საითაც ჩაიფიქრებ. გამოდის, რომ მათემატიკური ამოცანის ამოხსნაც ხშირად განწყობაზეა დამოკიდებული – 1-2 წთ

აქტივობა 4. აქტივობა სამი ლამაზი გოგონა. მოსწავლებს ვაჩვენებ სურათის ამოტრიალებულ ვარიანტს (A3–ზე ამობჭდილ სურათს ვკიდებ დაფაზე) და ვსვამ კითხვას: ეს გოგონები ლამაზები არიან თუ პირიქით?

მოსწავლეთა პასუხის შემდეგ ვატრიალებ სურათს:

ბიოლოგიის მასწავლებელი აუხსნის მოსწავლებს, რომ ჩვენი ტვინი იშვიათად აღიქვამს სწორად გადაბრუნებულ საგნებს, ამიტომ დამახინჯებულ დეტალებს ვერ არჩევს – 4 წთ

აქტივობა 5. კიდევ რამდენიმე მაგალითზე რწმუნდებიან, რომ თვალი სანდო არ არის – 7 წთ

მოსწავლეები იყოფიან ოთხ ჯგუფად და 3 წუთის შემდეგ პასუხს სცემენ ზემოთ მოყვანილ კითხვებს, თან თავიანთ პასუხებს ასაბუთებენ. პრეზენტაციისთვის თითო ჯგუფს თითო (1) წუთი ეძლევა (დასასაბუთებლად მათ უნდა იცოდნენ ოთხკუთხედისა და წრეწირის თვისებები) – 7 წთ

აქტივობა 6. ისევ სახალისო განტვირთვის წუთი. დააკვირდით ცენტრში არსებულ შავ წერტილს.

https://1.bp.blogspot.com/-tEUZUjh2xR0/VGn3eElHAbI/AAAAAAAAD3s/ARkXMlerH3g/s1600/849753a116ad84d6a786c40fc771cfa6%2B(1).gif

როცა სურათი განათდა, დაინახეთ ფერადი ფოტო?

(თუ ნამდვილად თვალმოუშორებლად უყურებდით შავ წერტილს, ფერად ფოტოს დაინახავდით). შესაძლოა, ამ დავალების გამეორება მოგვიწიოს. გააჩნია, რამდენად ყურადღებით შეასრულებენ მას მოსწავლეები – 2-4 წთ

აქტივობა 7. სურათს მოსწავლეებს ვაჩვენებ პროექტორით, ისე, რომ ზომები შეესაბამეებოდეს ამოცანის პირობას.

ამოცანის ამოხსნის შემდეგ მოსწავლეები ადვილად შეადარებენ მონაკვეთებს – 6-7 წთ

აქტივობა 8. მოსწავლეებს პროექტორის საშუალებით ვაჩვენებთ ოპტიკური ილუზიის კიდევ რამდენიმე მაგალითს:

სინამდვილეში არც ერთი წრე არ იკვეთება – 2 წთ

აქტივობა 9. გაკვეთილის შეჯამება. მოსწავლეები მსჯელობენ და პასუხს შეძლებისდაგვარად ასაბუთებენ – 4-5 წთ

აქტივობა 10. საშინაო დავალება:

https://4.bp.blogspot.com/-nOJrVVdM2EE/VGn_B3DGLkI/AAAAAAAAD48/EPO603ms-Jc/s1600/choc.gif რატომ ხდება ეს?

და კიდევ ერთი ანალოგიური ამოცანა:

მოიძიონ მასალა სხვადასხვა ორგანიზმის თვალის ოპტიკურ სისტემების შესახებ და გამოსახონ მარტივი სქემის სახით. (ფიზიკა)

გააკეთონ მცირე პრეზენტაცია თვალის თავისებურებათა შესახებ (ბიოლოგია) – 2-3 წთ

აქტივობა 11. შეფასება:

. გეომეტრიული ამოცანის ამოხსნა (განმსაზღვრელი)

. პრეზენტაცია

. საკლასო სამუშაოში ჩართულობა (განმავითარებელი) – 2-3 წთ

გაკვეთილის მსვლელობისას მოსწავლეთა შესაფასებლად შეგვიძლია გამოვიყენოთ შეფასების წინასწარ შემუშავებული  სქემები:

გეომეტრიული ამოცანის ამოხსნა

დამოუკიდებელი სამუშაო