ზაფხული ამჯერადაც თვალსა და ხელს შუა მიილია, არდადაეგებიც თვალის დახამხამებაში გაფრინდა. არ გამიკვირდება, წიგნებისთვის თუ ვერ მოიცალეთ. არადა, რამდენი წიგნი იყო ზაფხულში წასაკითხად გათვლილი! „ეს წიგნი მესა, გადის ესა,“ – ფიქრობდით, იოლად გაიცხრილებოდა გაზაფხულის მიწურულს ჩამოწერილი კლასგარეშე საკითხავი ლიტერატურის უზარმაზარი სია. ახლა რა გაუძლებს მშობლებისა და მასწავლებლების დამცინავ ტონსა და ირონიულ გამოხედვას, როდესაც მათი დასმული საბეიდისწერო კითხვა „რა წაიკითხე ზაფხულის არდადეგებზე?“ ხასიათს მოგიწამლავთ!
ამ მდგომარეობიდან შემიძლია მარტივად გიხსნათ პატარა და „ყოჩაღი“ წიგნების დახმარებით – მათ ერთ დღეში წაიკითხავთ, სასაუბრო და მოსაყოლი კი უამრავი დაგიგროვდებათ. ყოველ შემხვევაში, უხერხულ დუმილისა და უფროსებისთვის თვალის მორიდებას ნამდვილად გადაურჩებით. გარდა ამისა, ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ (და კითხვა გათვლებსა და ანგარიშებს აღარ დაუკავშიროთ), ეს წიგნები ნამდვილად მოგეწონებათ, კითხვის ხასიათზე მოგიყვანთ და შესაძლოა, მხოლოდ მათ აღარც დასჯერდეთ.
მარია ფარის „ვაფლის გულები“ (+9)
წიგნის მთავარი გმირები ცხრა წლისანი არიან: ლენას მწვანე თვალები და ცხვირზე შვიდი ჭორფლი აქვს, თრილეს ღია ფერის თვალები, ლოყაზე კი ფოსო. თუ შევთანხმდებით, რომ საბავშვო ლიტერატურაში ცელქობით პირველ ადგილზე პეპი გრძელწინდაა, მეორე ადგილში ლენას ნამდვილად ვერავინ შეეცილება. ის თავის სახლიდან თრილეს სახლამდე ხან თოკს გაჭიმავს და მის გამძლეობას თავადვე ამოწმებს, ხან ტრამპლინიდან პირდაპირ შუა სამანქანო გზაზე ხტება, რის გამოც ხშირად „თავი ტვინის შერყებვით აქვს სავსე.“ გოგონას სკოლა არ უყვარს, ოცნებობს, დათვივით ბუნაგში შეძვრეს და ზაფხულის მომდევნო არდადეგებამდე ზამთრის ძილით დაიძინოს. თრილე კი ხშირად ნატრობს შუბლზე ისეთი ღილაკი ჰქონდეს, დააჭიროს და გაქრეს (ასეთ სურვილს ლენას შექმნილი უხერხული სიტუაციები უჩენს).
თრილეს პაპა საუკეთესო უფროსია, რომელსაც ბავშვები იცნობენ: მას შეუძლია სახლი საომარ შტაბად აქციოს, ქამარში გაყრილი გასაბრტყელებელი ჯოხით კი მეკობრეების მეთაურად გარდაისახოს, ჯიბის ფანრით „შეიარაღებული“ ზოგჯერ თრილეს დედას ყავასა და ორცხობილებს სძალავს, თან გაიძახის: „ან ყავა ან სულიო!“ რაც შეეხება პაპიდას, ის ხომ გაჭირვების ნამდვილი ტალკვესია, „რაზე არ ამბობენ საუკეთესოა, მაგრამ პაპიდას ვაფლებთან დედამიწის ზურგზე მართლა ვერაფერი მივა,“ ამაში თქვენც შეგიძლიათ დარწმუნდეთ, წიგნის სანიშნეზე პაპიდას საოცარი ვაფლების რეცეპტს თუ გამოცდით.
„ვაფლის გულების“ ავტორი შვედი მარია ფარი დაწყებითი კლასების პედაგოგია, წიგნის წაკითხვის შემდეგ დარწმუნდებით, რომ ის პატარების გულისნადებისა და ფარული ფიქრების მიგნების დიდოსტატია. მშვენივრად იცის და ჩვენც მოხერხებულად გადმოგვცემს როგორია „მათემატიკის გაკვეთილის ოხვრა“ („პატარა ლენას ხშირად რომ აღმოხდება), გვიმჟღავნებს თრილეს გრძნობებს (ბიჭუნა ლენას საუკეთესო მეგობრად თვლის თავს, თუმცა დაკვრვებული თვალი იმასაც შეამჩნევს, რომ მის ბავშვურ გულს სიყვარული შეჰპარვია). ასე რომ, „ვაფლის გულებში,“ როგორც ნებისმიერ საბავშვო წიგნში, უფროსებსაც უამრავი თავშესაქცევი გველოდება.
ანა გავალდას „35 კილო იმედი“ (+9)
„ვერ ვიტან სკოლას!“ – ასე იწყება ეს პატარა და გრძნობებით სავსე წიგნი. საკუთარ თავგადასავალს პირველ პირში გვიამბობს პატარა ბიჭუნა, რომელსაც სწავლამ ცხოვრება გაუმწარა. მას მერე, რაც აღმოაჩენს, რომ სკოლაში მხოლოდ პირველ დღეს კი არა, ყოველდღე უნდა იაროს, მის გარშემო ყველაფერი თავდაყირა დგება. ერთადერთი ნათელი წერტილი საგანმანათლებლო სისტემაში მისთვის მარი მასწავლებელია, რომელიც მხოლოდ ერთი წელი საუკეთესო საგანს, ჩხირკედელაობას ასწავლის. სწორედ მარი მასწავლებლისგან ვიგებთ (წიგნის მე-12 გვერდზე), რომ პატარა ბიჭუნას გრეგუარი ჰქვია. ჩემი აზრით, ეს ორიგინალური ნიუანსი ნაწარმოების ერთგვარი სამკაულია, მანამდე გრეგუარს დედ-მამა ეჩხუბება, არიგებენ, სჯიან, მის სახელს კი არავინ წარმოთქვამს. ავტორი მთავარი გმირის წარდგენის პრეროგატივას სწორედ მარი მასწავლებელს ანიჭებს.
ბაბუა „35 კილო იმედშიც“ ზღაპრული პერსონაჟია: შვილიშვილის დამცველი, შემწე, მოსიყვარულე და მისთვის თავგადადებული (როგორც ბაბუებს სჩვევიათ, ყველაზე მაგარი „ბიჭია“ დედამიწის ზურგზე). აღმოჩნდებით თუ არა ბაბუას სურნელოვან ფარდულში, ამაში მაშინვე დარწმუნდებით. იმასაც შეიტყობთ, რისი იმედი აქვს პატარა გრეგუარს, ოცდათხუთმეტ კილოს რომ იწონის და უწერია თუ არა მის სანუკვარ სურვილებს ახდენა.
ანა გავალდას ეს მცირე ზომის წიგნი ბავშვებს უკეთ დაანახვებს საკუთარ თავს, მშობლებს კი დაგვაჯერებს, რომ მეტი ყურადღება გვმართებს საკუთარი შვილის განსაკუთრებული ინტერესების მიმართ.
იუსტაინ გორდერის „ჰეი, არის მანდ ვინმე?“ (+7)
ცნობილი ნორვეგიელი მწერლის, იუსტაინ გორდერის, როგორც საბავშვო მწერლის მთავარი ღირსება ის გახლავთ, რომ რთულ თემებზე მარტივად საუბარი შეუძლია. მისი ნაწარმოებები გულწრფელობით გამოირჩევა, სწრაფად და იოლად იკითხება, მოსწავლეებს სასკოლო პროგრამის ათვისებაშიც კი ეხმარება.
რვა წლის ჯო ძამიკოს დაბადაბეამდე ცოტა ხნით ადრე ვაშლის ხეზე თავდაყირა ჩამოკიდებულ პატარა მიკას იპოვის, ბიჭებს შორის „ფილოსოფიური“ საუბარი გაიმართება. ისინი უამრავ საინტერესო კითხვას სვამენ. წიგნში ეს კითხვები განსხვავებული შრიფტით ცალკეა გამოყოფილი და დაწყებითი კლასის მოსწავლეებთან საინტერესო თემებზე საუბრის საშუალებას იძლევა. თუმცა გორდერის აბზაცები უფროსებსაც ბევრ რამეზე დააფიქრებს:
„მოგზაურობას შორს მივყავართ, ქვეყნიერების ზურგზე, სიზმარს კი უფრო შორს, მის სიღრმეში.“
„მუდამ მაოცებდა და მაოცებს კოსმოსი, თუმცა ისიც ყოველთვის მაკვირვებს, რომ მაქვს თავი და გონება, რომელსაც ჩემსავე სამყაროში შევყავარ.“
საკუთარ თავში მოგზაურობა, საკუთარი თავის მიგნება, სამყაროზე კი მეტი გულისყურით დაკვირვება, – აი, რის ხასიათზე დაგაყენებთ ეს წიგნი.
ჟან კლოდ მურლევას „პირაღმა მდინარე“ (+10)
„პირაღმა მდინარე“ ორტომეულია. პირველ წიგნს „ტომეკი“ ჰქვია, მეორეს – „ჰანაჰი.“ თუ გსურთ, თქვენს ცხოვრებაში სინათლემ და სიკეთემ შემოაღწიოს, ორივე წაიკითხეთ.
თხუთმეტი წლის ტომეკი თავის პატარა მაღაზიში ყველაფერს ყიდის. ერთ დღეს, შაქარყიუნლის საყიდლად მისული თორმეტი წლის ჰანაჰი ტომეკს თავგზას აურევს (გოგონა ისეთ მდინარეს დაეძებს, რომელიც პირაღმა მიედინება და რომლის ბოლოში აღებულ წყალსაც უკვდავების ძალა აქვს) და „სამყაროს მოხილვის ხასიათზე“ დააყენებს.
როგორც ხედავთ, ნაწარმოების დასაწყისი ზღაპარში სამოგზაუროდ საუკეთესო წინაპირობებს გვთავაზობს, თუმცა არც მერე მოისაკლისებთ საინტერესო შეხვედრებს, იქნება ეს ჭკუამხიარული და ფუმფულა მარი სახედარ კადიშონთან ერთად თუ თავდავიწყების ტყე, გემის გულადი კაპიტანი თუ ბრაზიანი ცისარტყელა, არარსებული კუნძული თუ ყვავილების ოკეანე. აი, ლურჯი ყვავილებს (სახელად იალქნები რომ ჰქვია) კი უნდა ერიდოთ, თორემ მათი სურნელი ძილს მოგგვრით და სანამ პარფიუმერები ყურში „გაღვიძების სიტყვებს“ არ ჩაგჩურჩულებენ, ვერ გაიღვიძებთ. ისიც უნდა გაგიმხილოთ, რომ ყველა ადამიანს ინდივიდუალური „გაღვიძების სიტყვები“ ჰქონია და მათ მოძებნას ზოგჯერ უფრო მეტი დრო სჭირდება, ვიდრე ჩემი შემოთავაზებული ოთხი წიგნის წაკითხვას. მოკლედ, არჩევანი თქვენზეა, გაითვალეთ და სასურველი წიგნით დაიწყეთ.
