პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

სექტემბრის მოლოდინში

,,დაგლასი წელს უკანასკნელად ატარებდა ღამეს ბებოსა და პაპას სახლის მაღალ მანსარდაში. ძილის წინ თავის ბლოკნოტში ჩაწერა: ,,ყველაფერი უკუღმა დატრიალდა. როგორც კინოში, როდესაც ადამიანები წყლიდან სახტუნაო კოშკურაზე ხტებიან. სექტემბერი მოდის და ზაფხულის დასაწყისში გაღებული ფანჯრების დაკეტვა გიწევს, ბოტასებს იხდი და ივნისში გადაყრილ ტყავის მძიმე ფეხსაცმელს იცვამ. ადამიანები სახლებში ისევე ბრუნდებიან, როგორც საათიდან გადმომხტარი გუგული ბრუნდება შიგნით. სულ რაღაც წუთის წინ პარმაღები ყაყანითა და ხალისით იყო სავსე, მეორე წუთში კი კარებს აჯახუნებენ, ლაპარაკი წყდება და მხოლოდ ფოთლები ცვივიან ძირს გიჟებივით…“– ესაა ნაწყვეტი ზაფხულის სურნელებით, გემოებით, განცდებით, ოცნებებით, აღმოჩენებით ყველაზე მეტად სავსე წიგნიდან ,,ბაბუაწვერას ღვინო“ ( რეი ბრედბერი) და ასე მთავრდება მთავარი პერსონაჟის, დაგლასის, ზაფხული.

ქალაქის არ იყოს, ყველას გვაქვს ჩვენ-ჩვენი ზაფხული და ყველას ზაფხული სხვადასხვანაირად სრულდება, ყველა განსხვავებულად ვეგებებით თუ ვეგუებით სექტემბერს. ბავშვებთან მაინც ყველაფერი განსაკუთრებულია.

დაჩის მეექვსე სექტემბერი რომ დადგა, სკოლაში წასვლას დიდი აღფრთოვანებით არ შეხვედრია, არც ახალი ჩანთით მოხიბლულა, არც ფერად-ფერადი წიგნებითა და რვეულებით. რატომ არ გიხარია – მეთქი და რატომ უნდა მიხაროდეს, აზრზე არ ვარ, იქ რა უნდა ვისწავლოო.

მეორე დღეს ჩანთაც არ მიჰქონდა, რად მინდა, იქ მაინც მხოლოდ იმას გვასწავლიან, როგორ მოვიქცეთო.

მოგვიანებით იმას აპროტესტებდა, რა ამბავია ამდენი სწავლა, ბაღში უკეთესი იყოო.

მოკლედ, დაჩი ერთი რიგითი პრეტენზიული სუბიექტია, რომლის მოხიბვლა ძალიან რთულია.

რომ დავფიქრდები, რამდენი ასეთი პრეტენზიული სუბიექტის მოხიბვლა გვიწევს მასწავლებლებს, ზოგჯერ მეშინია.

მე არ მიყვარს ხოლმე პირველი დღე სკოლაში. სულ მაქვს შეგრძნება, რომ „ჩემებს“ აღარ ვემახსოვრები და „ახლების“ მოხიბვლა ურთულეს საქმედ მეჩვენება.

ბავშვებს ძალიან უყვართ ზაფხული, თავიანთ ზაფხულებზე ლაპარაკიც ეხალისებათ და სჭირდებათ სკოლის გარემოსთან ადაპტაციისთვის,  მაგრამ ვერ იტანენ მასწავლებლების ტრადიციულ კითხვას: აბა, ბავშვებო, როგორ და სად გაატარეთ ზაფხული?

ამიტომ პატარა ხრიკები უნდა მოვიფიქროთ და ისე ავალაპარაკოთ. იქნებ ეს რამდენიმე ხერხი დაგეხმაროთ, მარტივად დაუძვრეთ ამ აბეზარ კითხვას სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფში და თან ბავშვების ზაფხულების ნამცეცებიც დააგემოვნოთ:

  • მოსწავლეებს ვურიგებთ პატარა ფერად-ფერად წებოვან ფურცლებს და ვთხოვთ, ამ ფურცლებზე სიმბოლოების ან მინიმალისტური ნახატების სახით გამოსახონ თავიანთი ზაფხული. როცა ყველა დაასრულებს ხატვას, ჩაამწკრივონ დაფაზე და რიგრიგობით მივყვეთ: ჯერ კლასმა ისაუბროს, როგორ ზაფხულს, ან ზაფხულის რა ამბავს შეიძლება, ასახავდეს თავიანთი მეგობრის ნახატი. კლასის მოკლეხნიანი მსჯელობის შემდეგ, თავად ავტორი ამატებს, ამოიცნეს თუ არა მეგობრებმა მისი ზაფხული.
  • უფროსკლასელებთან ნახატები შეგვიძლია მხოლოდ ერთი სიტყვით შევცვალოთ. ანუ ბარათებზე დაწერონ მხოლოდ ერთი სიტყვა, რომელიც მათ ზაფხულს უკავშირდება. ოღონდ ისეთი სიტყვა, რომელიც ძალიან მარტივად ამოსაცნობიც არ იქნება და ორაზროვან ვარაუდებს დაბადებს.მასწავლებელი მოაგროვებს ამ სიტყვებს,მერე ამოაქვს სათითაოდ და კლასი ისევ ცდილობს, გამოიცნოს, რა ისტორია იმალება ერთი სიტყვის უკან. ვერსიების დასახელების შემდეგ, სიტყვის პატრონი ამჟღავნებს თავის ვინაობას და მოკლედ ხსნის თავის სიტყვასა და ზაფხულს.
  • ბავშვები პატარა ყუთიდან რიგ-რიგობით იღებენ ფურცლებზე მასწავლებლის მიერ დაწერილ ფრაზეოლოგიზმებს, რომლებიც ემოციას უკავშირდება.მაგალითად: ,,გული ამიჩქროლდა“, ,,ბურთი ყელში მომებჯინა“, ,,ტანში გამცრა“, ,,სული ამიფორიაქდა“, ,,ავფეთქდი“, ,,გულზე ცეცხლი მომეკიდა“, ,,თავი გამისკდა“… მოსწავლეები ჯერ თავად ცდილობენ, განმარტონ ფრაზეოლოგიზმები, შემდეგ მასწავლებელიც ეხმარებათ.მხოლოდ ამის შემდეგ მასწავლებელი აძლევს რამდენიმე წუთს, რათა თავიანთი ზაფხულიდან გაიხსენონ ეპიზოდი,მომენტი,რომელიც იმ ფრაზეოლოგიზმს უკავშირდება, რომელიც შეხვდათ. ეს აქტივობა ერთგვარი ლექსიკური სავარჯიშოცაა და ბავშვებსაც ავალაპარაკებთ თავიანთ თავზე და თავიანთ ზაფხულზე.
  • უფრო დაბალ კლასებში შეგვიძლია, ფრაზეოლოგიზმები ჩვეულებრივი, ემოციის გამომხატველი სტიკერებით ჩავანაცვლოთ. დავუკრათ თითოეულ ბავშვს მერხზე. სტიკერების დანახვა გაახალისებთ, მაგრამ დავალების მიცემის შემდეგ, როგორც წესი, აწუწუნდებიან,რომ არაფერი ახსენდებათ. ამიტომ ვთხოვოთ, რამდენიმე წამით დახუჭონ თვალები და გონების თვალი გადაავლონ ზაფხულს. სად იყვნენ, ვინ ნახეს,რა დაათვალიერეს,რა წაიკითხეს,რომელი ფილმები ნახეს და ასე იპოვონ სტიკერის ემოცია თავიანთ პატარა თავგადასავალში.
  • წინასწარ მოვიფიქრებული კითხვები დავწეროთ წებოვან ქაღალდებზე და თითოეულს მივუკრათ სკამის ქვეშ. კითხვები უნდა იყოს ძალიან ყოფითი და უშუალო, ისეთი,ადვილად რომ დაუკავშიროს ბავშვმა თავის ზაფხულს. მაგალითად: რატომ აღარ დაასრულე ის წიგნი? რას აკეთებდი შუადღისას იმ სიცხეში? რატომ ურჩიე მაინცდამაინც ის ფილმი ენახა? რატომ გაებუტე მეგობარს? ვისთვის იყიდე ის საჩუქარი? ვინ შეაწუხეთ შენ და შენმა მეგობრებმა თქვენი ხმამაღალი სიცილით? მაშინ რატომ შეგეშინდა ასე ძალიან?.. ჯერ კითხვების აღმოჩენის პროცესი ძალიან ახალისებთ და მერე ასეთი ტიპის კითხვები უჩენს განცდას, რომ თითქოს თქვენ მათ შორიდან უყურებდით ზაფხულის განმავლობაში და ყველაფერი იცით. ზოგს ზუსტად მოერგება კითხვა, ზოგსა არა, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში, საბაბი ნამდვილად იქნება, რომ საკუთარ თავზე ალაპარაკდენენ.
  • სულ პატარებმა, რომლებმაც ჯერ წერა-კითხვაც არ იციან, რომ არ იგრძნონ,წიგნები არაფერში სჭირდებათ, შეგვიძლია, ასეთი თამაში მოვუწყოთ: ვთხოვოთ, ჩაიხედონ თავიანთ ჩანთებში და ამოიღონ ის წიგნი, რომელიც ყველაზე მეტად მოსწონთ( თუ არჩევანი გაუჭირდათ, ნებისმიერი). აღმოჩნდება, რომ მათი არჩევანი მრავალფეროვანია, ერთნაირი წიგნის ,,პატრონები“ დავაჯგუფოთ და დავავალოთ, რომ გააცოცხლონ ეს წიგნი, გაასულიერონ და ალაპარაკონ თავის გარეგნობაზე, სავარაუდო დანიშნულებაზე, თავის პატრონზე, სამომავლო იმედებზე და ა.შ. ისე უნდა გავანაწილოთ ეს სათქმელი,რომ ყველამ, ვინც ეს წიგნია ამოირჩია, თქვას ორი-სამი წინადადება მაინც.

მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენვე მივცეთ მაგალითი. თან წაიღეთ, რომელიმე საინტერესო წიგნი,რომელიც ,,სადიდოც“ იქნება, მაგრამ ილუსტრირებული,საინტერესო გამოცემა და პირველად თქვენ აალაპარაკეთ ის.

ასევე შეგიძლიათ, უთხრათ, რომ ხვალ აალაპარაკებენ ნებისმიერ ერთ ნივთს, რომელიც მათ ჩანთაში ,,ცხოვრობს“. ეს ერთგვარი ,, საფიქრალი საშინაო დავალება“ იქნება, რომელზეც აუცილებლად იფიქრებენ სახლში პატარები და სკოლაშიც ,,მომზადებული“ მოვლენ.

 

  • მოიმარჯვეთ ბურთი და დააყენეთ ბავშვები წრეზე. თამაშის წესი ასეთია: ვისაც ბურთს გადააწოდებენ, მან ძალიან სწრაფად უნდა თქვას რაიმე წინადადება, რომელიც მის ზაფხულს უკავშირდება. ვისაც წინადადებები გამოელევა,ან ვერ მოასწრებს სამის დათვლაში თქმას, ტოვებს წრეს. საბოლოოდ ვინც გაიმარჯვებს, სწორედ მისი ზაფხულის შესახებ იგებს კლასი ყველაზე მეტს.თამაში დასრულების შემდეგ შეგიძლიათ,დასხდეთ და ისაუბროთ, აბა, ვის რა დაამახსოვრდა ერთმანეთის ზაფხულის შესახებ. ბავშვებმა თამაშის დასაწყისიდანვე უნდა იცოდნენ: ტყუილი სასტიკად აკრძალულია! ( თუმცა შემაჯამებელი საუბრისას ამ მოკლეფეხება ტყუილის დაჭერაც არ გაუჭირდება მასწავლებელს.)

 

,,…დაგლასმა თვალები დახუჭა.

ივნისი რიჟრაჟები, ივლისის შუადღეები, აგვისტოს საღამოები – ყველაფერი დასრულდა და მხოლოდ ამ ყოველივეს განცდა შერჩა გულს და გონებას. გრძელი შემოდგომა, თეთრი ზამთარი და გრილი, მწვანე გაზაფხული გასული ზაფხულის შეჯამებასა და შეფასებას დაეთმობა…“

ჩვენც უნდა დავეხმაროთ ბავშვებს განცდილის შეფასებაში.ეს მათ, ჩვენ რომ გვგონია, იმაზე მეტად სჭირდებათ.

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი