მეც, ისევე როგორც მრავალი თქვენგანი, რეგისტრირებული ვარ სხვადასხვა საიტზე. თითქმის ყოველდღე მიგზავნიან უამრავ საინფორმაციო, შემეცნებით, პოპულარულ თუ სარეკლამო შეტყობინებას. მინდა, ერთი მათგანი გაგაცნოთ. შესაძლოა, ზოგ თქვენგანს ის წაკითხულიც ჰქონდეს. მისი ავტორია სვეტლანა ხმელი. სტატიის სათაურია „მე ყველაფერს უკუღმა გავაკეთებ“.
„ოდესმე მეყოლება ბიჭი და მე ყველაფერს უკუღმა გავაკეთებ. სამი წლიდან ხშირ-ხშირად ვეტყვი, რომ არ არის ვალდებული, გამოვიდეს ისეთი, როგორიც ჩვენ გვინდა. საერთოდ არ არის მნიშვნელოვანი, ვინ გამოვა, როდესაც გაიზრდება. ასე გავა 30 წელი და ჩემი ვაჟი, უკვე სიმელოტეშეპარული, სახეზე საღებავგადღაბნილი სავაჭრო ცენტრის კლოუნი, მოვა და მეტყვის: „დედა, მე უკვე ოცდაათი წლის ვარ, შემომხედე – განა ასეთი ცხოვრება გინდოდა ჩემთვის? რაზე ფიქრობდი, როდესაც მეუბნებოდი, რომ უმაღლესი განათლება სულაც არ არის სავალდებულო? რაზე ფიქრობდი, როდესაც ბავშვობაში მათემატიკის სწავლის ნაცვლად მეგობრებთან სათამაშოდ მიშვებდი?“ მე კი ვეტყვი: „ძვირფასო, არ მინდოდა, თავს მომეხვია შენთვის ჩემი სურვილები. შენ მათემატიკა არ გიყვარდა, თანატოლებთან თამაში გერჩივნა“… „კი მაგრამ, დედა, მე ხომ პატარა ვიყავი, არ მესმოდა, ჩემი სურვილები სადამდე მიმიყვანდა, შენ კი, შენ, შენ ცხოვრება დამინგრიე“. აი, ამის შემდეგ მე დაკვირვებით შევხედავ ჩემს ვაჟს და ვეტყვი: „მისმინე, არსებობენ ორი ტიპის ადამიანები: ერთნი უბრალოდ ცხოვრობენ, მეორენი კი მუდამ დამნაშავეს ეძებენ. თუ ეს არ გესმის, იდიოტი ყოფილხარ, შვილო“. ის იტყვის: „ეჰ“, – და გული წაუვა. მის ფსიქოთერაპიას დაახლოებით ხუთი წელი დასჭირდება.
ან იქნებ ასე: ოდესმე მეყოლება ბიჭი და მე ყველაფერს უკუღმა გავაკეთებ. სამი წლიდანვე დავუწყებ ჩიჩინს: „შვილო, ნუ იქნები იდიოტი, მომავალზე იფიქრე, მათემატიკა ისწავლე, თორემ მთელი ცხოვრება ქოლცენტრის ოპერატორად მოგიწევს მუშაობა“. და აი, ერთ დღესაც ჩემთან მოვა სიმელოტეშეპარული, სახედანაოჭებული პროგრამისტი და მეტყვის: „დედა! მე უკვე ოცდაათი წლის ვარ, „გუგლში“ ვმუშაობ, დღე-ღამეში თითქმის 20 საათს, საკუთარი ოჯახი არ მაქვს. რაზ ფიქრობდი, როდესაც მეუბნებოდი, რომ ცხოვრებაში მთავარი კარგი სამსახურია და რომ ის ბედნიერებას მომიტანს? დედა, რისი მიღწევა გინდოდა, როდესაც მათემატიკის სწავლას მაიძულებდი?“ მე კი ვეტყვი: „მსურდა, კარგი განათლება მიგეღო და ყოვლგვარი შესაძლებლობა გქონოდა ძვირფასო“. „კი მაგრამ, დედა, რა თავში ვიხლი ასეთ შესაძლებლობებს, როცა უბედური ვარ? როდესაც სავაჭრო ცენტრში კლოუნებს ვხედავ, მშურს მათი, რადგან ისინი ბედნიერები არიან. მეც ხომ შემეძლო, მათ ადგილას ვყოფილიყავი? შენ კი, შენ, შენ ცხოვრება დამინგრიე, დედა!“ აი, ამის შემდეგ მე დაკვირვებით შევხედავ ჩემს ვაჟს და ვეტყვი: „მისმინე, არსებობენ ორი ტიპის ადამიანები: ერთნი უბრალოდ ცხოვრობენ, მეორენი კი მუდამ დამნაშავეს ეძებენ. თუ ეს არ გესმის, იდიოტი ყოფილხარ, შვილო“. პასუხად ის იტყვის: „ეჰ“, – და გული წაუვა. მის ფსიქოთერაპიას დაახლოებით ხუთი წელი დასჭირდება.
ან კიდევ ასე: ოდესმე მეყოლება ბიჭი და მე ყველაფერს უკუღმა გავაკეთებ. სამი წლიდან მოყოლებული, გამუდმებით ამის ჩიჩინში ვიქნები: „მე იმისთვის ვარსებობს, რომ მიყვარდე და სულაც არ ვაპირებ, რაღაცები დაგარიგო, ჭკუა გსწავლო. თუ რამე დაგჭირდება, მამასთან მიდი და ის გიპასუხებს, მე არ მინდა, უკიდურესობები ვამტკიცო“. და აი, ერთ დღესაც ჩემთან მოვა სიმელოტეშეპარული, თვალებში სევდაჩამდგარი რეჟისორი და მეტყვის: „დედა, მე უკვე ოცდაათი წლის ვარ და მთელი ეს ხანია, შენი ყურადღების მიპყრობას ვცდილობ. მე შენ მოგიძღვენი ათი ფილმი, შენს პატივსაცემად ხუთი სპექტაკლი დავდგი, წიგნიც კი დავწერე შენზე, დედა. და ამ ყველაფრის შემდეგ მაინც მეჩვენება, რომ შენთვის სულერთია. რატომ არასდროს გამოთქვამდი აზრს? ყოველთვის, როცა რამე მნიშვნელოვანი კითხვა მქონდა, მამასთან რატომ მგზავნიდი?“ მე კი ვეტყვი: „კი მაგრამ, ძვირფასო, მე ხომ არ მინდოდა შენს ნაცვლად გადაწყვეტილებების მიღება! მე მხოლოდ შენი სიყვარული მევალებოდა, რჩევა-დარიგებებისათვის ხომ მამა გვყავს“. ის კი აღშფოთებული გააპროტესტებს: „მე შენი რჩევები მჭირდებოდა და არა მამაჩემის. მთელი ცხოვრება იმისთვის ვიბრძვი, რომ გავარკვიო, რას ფიქრობ ჩემზე. ყველაფერს დავთმობ, ოღონდ კი ეს გავიგო. შენი სიჩუმით და შენი განზე მდგომის პოზიციით ცხოვრება დამინგრიე, დედა!“ აი, ამის შემდეგ მე დაკვირვებით შევხედავ ჩემს ვაჟს და ვეტყვი: „მისმინე, არსებობენ ორი ტიპის ადამიანები: ერთნი უბრალოდ ცხოვრობენ, მეორენი კი მუდამ დამნაშავეს ეძებენ. თუ ეს არ გესმის, იდიოტი ყოფილხარ, შვილო“. პასუხად ის იტყვის: „ეჰ“ და გული წაუვა. მის ფსიქოთერაპიას დაახლოებით ხუთი წელი დასჭირდება“.
ტექსტის დასასრულს ავტორი წერს, რომ „ეს არის კარგი პროფილაქტიკა ჩვენი დედობრივი პერფექციონიზმის წინააღმდეგ“, ანუ იდეალური დედობისკენ სწრაფვის მოსათოკავად. „ნუ დაიძაბებით, რადგან როგორც არ უნდა ვეცადოთ, გავხდეთ კარგი დედები, ჩვენს შვილებს მაინც ბევრი რამ ექნებათ ფსიქოთერაპევტისთვის მოსაყოლი“.
ერთმა მეგობარმა, რომელსაც, სხვათა შორის, ძალიან კარგი, უკვე ზრდასრული შვილები ჰყავს, გასულ კვირას მითხრა: „იცი, რას გეტყვი? ძალიან ვცდილობდი, კარგი დედა ვყოფილიყავი, მაგრამ ახლა მგონია, რომ რაც უფრო მეტად ვცდილობდი, მით უფრო მეტ შეცდომას ვუშვებდი“.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩემი პროფესიული ცხოვრების განმავლობაში, სამწუხაროდ, ბევრი ცუდი და ძალიან ცუდი დედა შემხვედრია, მაინც იმ მოსაზრებას ვიზიარებ, რომ დედების უმრავლესობას შვილებისთვის საუკეთესო სურს. ზოგი მშობელი დისციპლინასა და პასუხისმგებლობაზეა ორიენტირებული, ზოგი – განათლებასა და ცხოვრების ჯანსაღ წესზე, ზოგი მთელ დროს შვილებთან ატარებს, რომ ყურადღება და სიყვარული არ მოაკლოს. ჩვენი მკითხველების უმრავლესობა, სავარაუდოდ, ყველაფერს ერთდროულად „ახერხებს“ და თან მუდმივ შიშსა და დაძაბულობაშია, რომ რამე არ შეეშალოს და მერე ამ „შეცდომის“ გამოსწორება ვეღარ მოასწროს.
ახალგაზრდა დედებისგან ხშირად გამიგონია, რომ ზოგჯერ თავს ვერ იკავებენ და შვილებს უყვირიან, მერე კი დიდხანს ნერვიულობენ, რომ ცუდი დედები არიან. მათ ჰგონიათ, რომ შვილებს რაღაცას დააკლებენ და ამის გამო ისინი „ისეთები ვერ გაიზრდებიან, როგორიც საჭიროა“.
მშობელი უდავოდ უნდა ეცადოს, საუკეთესო და უშეცდომო იყოს, მაგრამ აქ ისევ ოქროს შუალედის პოვნის საჭიროებას მივადექით. არც უგულებელყოფა და არც ზემზრუნველობა. უმეტესად ისე ხდება, რომ მშობლები გაზვიადებით აფასებენ შვილების ცხოვრებაში ჩარევის აუცილებლობას. ვფიქრობ, ნებისმიერ ჩვენგანს აქვს ბავშვობის დროინდელი მოგონებები, როდესაც მშობლები ზედმეტად შფოთავდნენ და გვაკონტროლებდნენ – „სიფრთხილეს ხომ თავი არ სტკივა“. ასეთი აღზრდა, ერთგვარად მკაცრი, ზოგჯერ ავტორიტარული, გამორიცხავს ალტერნატივას, ეჭვს, შინაგან ძიებას. აღზრდა, რომელიც ბავშვში ინიციატივას ახშობს, ცდილობს მის შეცდომისაგან დაცვას, გზას უჭრის ადამიანს, როცა გაიზრდება, თავად გამოასწოროს საკუთარი შეცდომები.
ელენე შევჩენკოს ერთ სტატიაში ამოვიკითხე, რომ „მშობლები ღმერთები არ არიან და ამიტომ ისინი ყველაფერზე პასუხს ვერ აგებენ. ბავშვი ხომ ცალკე პიროვნებაა, ამიტომ მშობლებს არ შეუძლიათ მათი და მათი ბედის გამოძერწვა. სამაგიეროდ, შეუძლიათ, ხელი არ შეუშალონ შვილების ბუნებრივი განვითარების მიმდინარეობას“. ეს ციტატა იმიტომ გამახსენდა, რომ ხშირად მიფიქრია მშობლებზე, რომლებიც შვილებს „ცუდად იცნობენ“. დიახ, არ შემშლია, სწორედ ამის თქმა მინდოდა – მშობლები ზოგჯერ საერთოდ არ იცნობენ შვილებს. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ უფროსები არც მათ უსმენენ და არც უსმენენ საკუთარ მშობლურ ინტუიცას, რომელიც კრიტიკულ სიტუაციებში საუკეთესო მრჩეველია.
დასასრულ კი მინდა გისურვოთ, ყველაფერი „წაღმა გააკეთოთ“.
