გასულ კვირას მომავალმა მასწავლებლებმა პრეზენტაცია მოამზადეს – „ჩემი ოცნების სკოლა”. სასკოლო კულტურის ძირითადი ელემენტები მშვიდობიანი გარემო და ურთიერთპატივისცემა ჩვენი სტუდენტებისთვის ისევე მნიშვნელოვანია, როგორიც ჩვენი თაობისთვის – ძირითადი ღირებულებები არ იცვლება რადიკალურად შეცვლილი – გაფართოებულ–გაფერადებული გარემოს მიუხედავად.
გთავაზობთ სიტუაციურ სავარჯიშოებს, რომელიც მომავალ მასწავლებლებს მრავალფეროვან გარემოსთან მშვიდობიან შეგუებაში და წარმატებულ საქმიანობაში დაეხმარებათ.
აუტისტი მოსწავლე
მირანდამესამეწელია,რაც სკოლაში ასწავლის.ბავშვებთან მუშაობა და კომუნიკაცია მისი მოწოდება იყო. მირანდას მასწავლებლობა ერჩია ნებისმიერ სხვა სამუშაოს, სადაც ინტერპერსონალური კონტაქტი მინიმალური იქნებოდა.
მირანდა კმაყოფილია, რადგან მოსწავლეების ინტელექტუალურ, სოციალურ და ემოციურ ზრდას ხედავს. როდესაც მარტო რჩება საკუთარ თავთან, აანალიზებს, რამდენად რთული და წინააღმდეგობებით სავსე დღე ჰქონდა. მისი ფიქრები დღის პირველ ნახევარში ჩატარებულ შეხვედრას დასტრიალებს – მირანდა მონაწილეობდა მისივე მოსწავლისათვის ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის განახლების პროცესში.
სიენი მისი აუტისტი მოსწავლეა. მას ძალიან უყვარს კლასელებთან ერთად მეცადინეობა. სიენის აუტიზმი დანარჩენი მოსწავლეებისთვის გამოწვევაც არის და ერთგვარი ჯილდოც.
მოუსვენრობის გამო შეიძლება სიენი გამაღიზიანებელი იყოს სხვებისათვის – ხშირად ღეჭავს ფანქარს ან მაისურს. მას კლასში რამდენიმე მეგობარი ჰყავს, თუმცა, პერიოდულად მაინც ავლენს ასოციალურობას – მტკივნეულად აღიქვამს მის მიმართ გამოთქმულ მეგობრულ ხუმრობებს. სიენი ჯერ–ჯერობით ძალიან მოწადინებულია და კლასის მნიშვნელოვანი წევრია.
მირანდა იხსენებს სკოლის დირექტორთან, საგანმანათლებლო საკითხებში მთავარ კოორდინატორთან და სიენის მშობლებთან შეხვედრას და გაკვირვებულია, როგორი განსხვავებული აზრი აქვს თითოეულს იმის შესახებ, თუ რა სახის განათლება იქნება სიენისთვის საუკეთესო. მირანდა ხვდება, რომ საბოლოო შეთანხმებამდე მისვლა და ყველა მხარის ინტერესის გათვალისწინება რთული იქნება.
სიენის მშობლებს სურთ, რომ მათ შვილსაც ჰქონდეს მაღალი აკადემიური მოსწრება და, ამასთანავე, სპეციალური საჭიროების მქონე მოსწავლედაც განიხილებოდეს. მშობლებს აინტერესებთ, რამდენადაა შესაძლებელი სიენის საჭიროებების შეთავსება კლასთან, სადაც ბავშვები მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან მისგან.
სკოლის დირექტორის, ბ–ნი მილერის აზრით, სიენს არა მხოლოდ ინდივიდუალური კურიკულუმი სჭირდება, არამედ კლასიდან იზოლირება და ინდივიდუალური მეცადინეობები.
ბევრი ისაუბრეს იმაზე, რა უფრო მნიშვნელოვანია, სიენის აკადემიური მიღწევები თუ საზოგადოებასთან მისი ინტეგრაცია. გარდა იმისა, რომ კლასისგან იზოლირებით სიენს მოაკლდება მნიშვნელოვანი ცხოვრებისეული უნარები და გამოცდილება, ის ვერ დაესწრება საინტერესო საკლასო აქტივობებს. მათ გაიხსენეს, როგორ უყვარს სიენს ექსპერიმენტები ბუნების გაკვეთილზე. ისაუბრეს სიენის როლზე საზოგადოებაში – რამდენს სწავლობენ მისგან სხვა მოსწავლეები და ა.შ.
მირანდამ იცის, რომ საბჭოს გადაწყვეტილება როგორიც არ უნდა იყოს, დიდ გავლენას მოახდენს სიენის პიროვნულ განვითარებაზე. მას იმედი აქვს, რომ დადებითად გადაწყდება გაკვეთილებზე სიენის რეგულარული დასწრების საკითხი.
როგორ გგონიათ, რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღონ მირანდამ და მისმა კოლეგებმა?
მასწავლებლის დღიური
8 ოქტომბერი, ორშაბათი
ყველაფერი ამ სემესტრში დაიწყო – დაძაბულობა კოდისა და ფილიპს შორის. ვერასოდეს გავიგებ ფილიპის მშობლებისას – თუკი დედაქალაქში დასახლებას აპირებდნენ, რაღა მაინცდამაინც ეს სკოლა აირჩიეს. სხვა ფერადკანიანები, რომლებიც თავიდან მოხარულები იყვნენ ფილიპის გადმოსვლით, ახლა აქცენტის გამო დასცინიან, რომელიც არც ისე შესამჩნევია. თეთრკანიანები საერთოდ უცხოდ მიიჩნევენ კანის ფერისა და სამხრეთ აფრიკული წარმოშობის გამო.
დღეს კოდიმ ფეხი დაუდო ეზოში წყლის დასალევად მისულ ფილიპს. ფილიპი წაბორძიკდა, ყველამ გაიცინა. ფილიპი გაიმართა და გზა გააგრძელა. ფილიპის ურეაქციობაზე თითქმის ისევე ვიდარდე, როგორც კოდის თავდასხმაზე.
აღარ ვაპირებ კოდის მამასთან კიდევ ერთხელ დარეკვას. მინდა სასწავლო ნაწილის გამგეს დაველაპარაკო, იქნებ რაიმე შემომთავაზოს ამ სიტუაციის მოსაგვარებლად.
10 ოქტომბერი, ოთხშაბათი
დღეს სასწავლო ნაწილის გამგეს ვესაუბრე ფილიპისა და კოდის შესახებ. მოვუყევი კოდის მამასთან საუბრის შესახებაც… ნამდვილი კოშმარი იყო. შევეცადე ჩემი და კოდის მამის საუბარი შეძლებისდაგვარად დეტალურად მომეთხრო:
მე: ბატონო ვილარდ, თქვენი ვაჟი გამუდმებით დასცინის ფილიპს. წინ მთელი სასწავლო წელია და მათი ურთიერთობა კი უკვე სერიოზულ პრობლემად იქცა. კლასის დატოვება კოდს უკვე ორჯერ ვთხოვე ფილიპის შეურაცხყოფისთვის. როგორც კი ფილიპთან რომელიმე კლასელი დააპირებს დაახლოებას, საქმე კიდევ უფრო რთულდება.
ბ–ნი ვილარდი: ვაფასებ თქვენს ზარს ქ–ნო მანსონ. თუმცა, ვერ გამიგია თქვენნაირი ახალგაზრდა ქალი რატომ იწუხებს თავს ზანგი ბიჭის გამო. კოდიმ მიამბო, რომ ის ბიჭი არავის ელაპარაკება, ქედმაღლობს. არავინ სთხოვდა მის მშობლებს აქ ჩამოსახლებას. თუმცა, რაც არ უნდა იყოს ისინი მეხუთეკლასელები არიან და რა უნდა დაუშავონ ერთმანეთს.
მე: ვწუხვარ, რომ ასე ფიქრობთ ბ–ნო ვილარდ. მე პასუხისმგებელი ვარ ვასწავლო ამ ბავშვებს და ვერ შევეგუები თქვენი შვილის უსაქციელობას. არ ვაპირებ ჭკუა დაგარიგოთ, მაგრამ გეტყვით, რომ კოდის რასისტულ გავლენას ჩემს კლასში ვერ მივესალმები.
ველოდებოდი, რომ სასწავლო ნაწილის გამგე რაიმე გონივრულ რჩევას მომცემდა. მრავალი წლის წინ მასაც საკუთარ თავზე ჰქონდა ნაწვნევი, რას ნიშნავდა ფერადკანიანობა ამ სკოლაში. მან მითხრა, რომ ამ ეტაპზე ვერ ჩაერეოდა და პრობლემა თავად უნდა მომეგვარებინა. მთხოვა, მეცნობებინა საქმის ვითარება.
როგორც ჩანს, მხოლოდ საკუთარი თავის იმედი უნდა მქონდეს. ფილიპის მშობლებს უნდა დავურეკო.
15 ოქტომბერი, ორშაბათი
ფილიპის დედას ხუთშაბათს ველაპარაკე. მითხრა, რომ ფილიპს არაფერი უთქვამს მისთვის. „ის ძლიერი ბიჭია. არაფერს შეუძლია, მისი მდგომარეობიდან გამოყვანა. მამას ჰგავს”.
ვთხოვე, იქნებ დალაპარაკებოდა შვილს. ვკითხე, რაიმე დაძაბულობა ხომ არ უგრძვნიათ ახალ გარემოში. მითხრა, რომ ის და მისი მეუღლე სახლში თითქმის არ არიან, ხშირად უწევთ მივლინებაში სიარული და აქ ყოფნისას მსგავსი არაფერი შეუნიშნავს.
გადავწყვიტე ამ თემაზე აღარ მესაუბრა.
თითქოს ყველაფერი ჩაწყნარდა კლასში, თუმცა, შევნიშნე, რომ სხვა თეთრკანიანი ბავშვები კოდიში ერთგვარ ლიდერს ეძებდნენ. მის ჭკუაზე დადიოდნენ, ბაძავდნენ. თუ ის ხმაურობდა, სხვებიც ხმაურობდნენ, თუ წყნარად იყო, სხვებიც მშვიდად იყვნენ. ამაზე ვწუხდი, თუმცა, დროებითი სიმშვიდით ვტკბებოდი.
თითქოს ფილიპი უფრო კომფორტულად გრძნობს თავს, თუმცა, მაინც ჩაკეტილია. მაღალი შეფასებები აქვს, რაც თავისთავად კარგის ნიშანია, თუმცა, თავს მაინც გარიყულად გრძნობს. ხვალ სავარჯიშოს მოვიტან, რომელიც ერთმანეთთან დაახლოებაში დაეხმარებათ.
16 ოქტომბერი, სამშაბათი
კოდსა და ფილიპს სამი დღით სკოლაში მოსვლა აეკრძალათ. სავარჯიშო, რომელიც ხსნად მესახებოდა, უკუღმა შემომიტრიალდა.
მოსწავლეებს ვთხოვე ფეხზე ამდგარიყვნენ და ეთქვათ სამი რამ: სახელი, ადგილი, სადაც დაიბადნენ და საყვარელი საგანი სკოლაში. ცხადია, მოსწავლეთა ორი მესამედი ამერიკაში – მამაპაპისეულ სახლში დაბადებული აღმოჩნდა. კოდის ოჯახიც წლების განმავლობაში იმ სახლის მკვიდრი იყო, სადაც კოდი ამჟამად ცხოვრობს. როგორც კი საუბარი დაამთავრა, ხმაური დაიწყო და სხვებს ლაპარაკს აღარ აცლიდა. იმის ცდუნება, რომ სასწავლო ნაწილის გამგესთან გამეგზავნა, ძალიან დიდი იყო, თუმცა, გადავწყვიტე, რომ მისთვის მნიშვნელოვანი იქნებოდა აქტივობის ბოლომდე კლასში დარჩენილიყო. მას უნდა გაეგო, რომ კლასში იყვნენ ისეთი მოსწავლეებიც, რომლებიც დედაქალაქს გარეთ დაიბადნენ.
როცა ფილიპის ჯერი დადგა, კოდი განსაკუთრებით ახმაურდა. სხვა თეთრკანიანი მოსწავლეებიც აჰყვნენ. ჯონი, აფროამერიკელი მოსწავლე, კოდის მიუბრუნდა და ხმა გაკმინდეო, უყვირა. კლასს დამშვიდება ვთხოვე, ხოლო კოდის გარეთ გასვლა.
„სიჩუმე! ჩემი რიგია!” სამი კვირის განმავლობაში პირველად დაიყვირა ფილიპმა.
კოდის მკლავში ხელი მოვკიდე და კარებისაკენ წავიყვანე. ამ დროს ფილიპმა ისევე დაუდო მას ფეხი, როგორც წინა კვირას თვითონ მას დაუდო კოდიმ. კოდი ხელიდან გამისხლტა, ფილიპი წააქცია და ზედ დაახტა. რამდენიმე წამი დამჭირდა, სანამ კოდის ავაგლეჯდი ფილიპს და მანდატურს დავუძახებდი დასახმარებლად.
საბედნიეროდ, კლასის სხვა მოსწავლეები, გაოცებულები ფილიპის მოქმედებით სამი კვირის უმოქმედობის თავზე, არ ჩარეულან. ან იქნებ სულაც ამ ინციდენტის შესახებ ფიქრობდნენ და არ ეცალათ. რა თქმა უნდა, ჩემი მრავალწლიანი საქმიანობისას ამგვარი დაძაბულობა შემხვედრია, თუმცა, ასე აშკარად გამოხატული არასოდეს.
სრულიად ძალაგამოცლილად ვგრძნობ თავს. ნეტავ, როგორ უნდა მოვიქცე ხვალ?
პრობლემის გადასაჭრელად გამოიყენეთ ქვემოთ მოცემული მოდელი. მოდელის მიზანია შევისწავლოთ, გავიგოთ და შესაბამისი რეაქცია გამოვხატოთ მრავალფეროვნებასა და უთანასწორობასთან დაკავშირებულ საკითხებზე საკლასო ოთახში/სკოლაში. საუკეთესო შედეგის მისაღებად მნიშვნელოვანია შევქმნათ დაინტერესებულ მხარეთა მრავალფეროვანი ჯგუფები, რომლებიც თანამშრომლობის მეთოდით ეცდებიან პრობლემის მოგვარებას.
1.
პრობლემის იდენტიფიკაცია
განსაზღვრეთ ან სახელი დაარქვით სიტუაციას და მასთან დაკავშირებულ საკითხებს. რა სახის კონფლიქტია? რა არის კონფლიქტის წყარო?
2.
პერსპექტივები
შექმენით ყველა ადამიანის, ჯგუფისა თუ ინსტიტუტის სია, რომლებზეც კონფლიქტმა გავლენა მოახდინა. რა გავლენა მოახდინა შექმნილმა სიტუაციამ მათზე? სიაში შეიტანეთ მსხვერპლი, მოძალადე, საზოგადოების წევრები, ყველა, ვისაც პირდაპირ თუ არაპირდაპირ შეეხო ინციდენტი. ინფორმაციის თავმოსაყრელად განიხილეთ რაც შეიძლება მეტი პერსპექტივა.
3.
გამოწვევები და შესაძლებლობები
სხვადასხვა პერსპექტივის გათვალისწინებით რა გამოწვევები და შესაძლებლობები შეიძლება არსებობდეს ინდივიდუალურ და ინსტიტუციურ დონეზე? რა საგანმანათლებლო შესაძლებლობები აქვს ინციდენტს უშუალოდ ჩართული ადამიანებისა და ინსტიტუტისათვის?
4.
სტრატეგიები
გონებრივი იერიშის გზით მოძებნეთ მიდგომები სიტუაციიდან გამოსვლისათვის. ეცადეთ მაქსიმალურად გამოიყენოთ სწავლის შესაძლებლობები. გაითვალისწინეთ სხვადასხვა პერსპექტივები და ის ფაქტი, რომ ნებისმიერი გადაწყვეტილება სხვადასხვაგვარად იმოქმედებს სხვადასხვა ადამიანზე. ჩაიწერეთ ნებისმიერი, ერთი შეხედვით, თუნდაც ყველაზე უსარგებლო იდეა.
5.
გადაჭრა
აქციეთ სტრატეგიები მოქმედების ფორმალურ გეგმად. მხედველობაში იქონიეთ, როგორც სხვადასხვა პერსპექტივები, ასევე გამოწვევები და შესაძლებლობები. ჩამოაყალიბეთ 2–3 კონკრეტული გზა.
6.
მოსალოდნელი შედეგები
დაასახელეთ პრობლემის გადაჭრის კონკრეტული გზების მოსალოდნელი შედეგები. კიდევ ერთხელ მიუბრუნდით პერსპექტივების საფეხურს, რათა უზრუნველყოთ თანასწორობისა და სამართლიანობის დაცვა.
გამოყენებული ლიტერატურა:
Gollnick, D. M., and P. C. Chinn. 2002. Multicultural education in a pluralistic society, 6th ed. Upper Saddle River, NJ: Merrill. pp.24–35
https://www.edchange.org/
