სასკოლო სწავლა-სწავლების პროცესში, ხშირად მოვისმენთ თუ წავიკითხავთ, რომ დაწყებით საფეხურზე ყველაზე მნიშვნელოვანი თვალსაჩინოებებია. ეს ის ასაკია, როდესაც ბავშვის გონება სწრაფად აღიქვამს, შეიმეცნებს და მეხსიერებაში სამუდამოდ ინახავს ნანახსა თუ განცდილს. პედაგოგი ძალისხმევას არ იშურებს, რაც შეიძლება მეტი მრავალფეროვანი თვალსაჩინოება მიუტანოს მოსწავლეს გაკვეთილზე. დაწყებითი საფეხურის მასწავლებელს იშვიათად ნახავთ პატარა მსუბუქი ჩანთით. მათ მუდმივად ,,რაღაც” საინტერესო მიაქვთ ბავშვებისთვის, იმის შესაბამისად, თუ რა გაკვეთილს ატარებენ. ეს შეიძლება იყოს ილუსტრირებული წიგნები, საყოფაცხოვრებო ნივთები, გირჩები, ფოთლები, ყვავილები, მუყაოსგან გაკეთებული უამრავი ფორმის ფიგურა, ზღვის ფერადი კენჭები და სხვა.
ატამს სად ვკრეფთო?- ჰკითხა ერთხელ ჩემმა მეგობარმა თავის დისშვილს, რომელიც გემრიელად იტკბარუნებდა პირს ლოყაწითელა ატმით. ,,გუდვილშიო” – სხარტად უპასუხა ნაწნავებიანმა 5-6 წლის გოგონამ, რომელიც წინა კბილების არქონის გამო, კბეჩაში ვერ იყო ისე სხარტი, როგორც – პასუხში…
ხშირად ვფიქრობ, რომ საცოდაობაა საქართველოში ბავშვები მცენარეებს, ხეებს, ხილსა თუ ბოსტნეულს ილუსტრაციებიდან ეცნობოდნენ. მართალია, ,,თბილისელი მხოლოდ ხოხობი იყო” და ყველას სადღაც, ქალაქგარეთ გვაქვს ფესვები, მაგრამ უამრავი ადამიანია, ვინც დაკარგა, გაყიდა, ან საერთოდ არც ჰქონია სოფლად მიწის ნაკვეთი თუ სახლი. ასეთი ოჯახები ხშირად ვერ ახერხებენ არდადეგები ხანგრძლივად ქალაქგარეთ გაატარონ. მათ შვილებს არ აქვთ სეზონური შეხება სოფლის სამეურნეო საქმიანობებთან. ვერ ხედავენ გაზაფხულზე ხვნა-თესვის ჯადოსნურ პროცესს. ზაფხულში აყვავილებული ხეების გადაკვირტებასა და კვირტის ნაყოფად გადაქცევას. შემოდგომით ხილის სიმწიფეში შესვლასა და მისი კრეფით გამოწვეული სიხარულის განცდასაც მოკლებულნი არიან.
ჩემი დიდი ხნის ოცნებაა, რომ განათლების, სოფლის მეურნეობისა და ეკონომიკის სამინისტროებმა ერთობლივი ინიციატივით, ხელი შეუწყონ მოსწავლეების ინტეგრირებულ სწავლებას სასოფლო სამეურნეო აქტივობების ჩართვით. წარმოვიდგინოთ რა ამაღელვებელი იქნება, ბავშვებისათვის, როდესაც მათ გაზაფხულზე სოფლად ჩავიყვანთ. იქ დაგხვდება გლეხის ოჯახი, რომელთანაც სკოლა წინასწარ იქნება შეთანხმებული. მასპინძლები ერთ დღეს დაუთმობენ ბავშვებს, რათა გაუზიარონ თავიანი ცოდნა და გამოცდილება. მოსწავლეები ნახავენ როგორ იხვნება, იბარება და სხვადასხვა მეთოდით მუშავდება მიწა. როგორ ითესება კულტურული მცენარეები: ლობიო, სიმინდი, გოგრა… თურმე მათი საყვარელი პომიდორი, ფეტვის მსგავსი სიფრიფანა თესლისგან აღმოცენდება. ისინი თავად მიიღებენ მონაწილეობას დაბარვის, დაბუდვნის, დათესვის პროცესში. სამეურნეო საქმიანობაში კარგად განსწავლულ გლეხს დაუსვამენ კითხვებს. ისიც გულდასმით უპასუხებს და თან მოსწავლეების დახმარებით დაამუშავებს საგანგებოდ გამზადებულ მიწის ნაკვეთს.
ზოგჯერ, შემოდგომით ვესტუმრებით სოფელს. ნაწნავებიანი გოგონა და სხვა ბავშვები თავიანთი თვალით ნახავენ ლოყაწითელა ატმებით, მსხლებით, ვაშლებითა და სხვა მრავალი ხილით დახუნძლულ ხეებს.
მასწავლებელი ისარგებლებს ამ უნიკალური შემთხვევით და ინტეგრირებული გაკვეთილს ჩაატარებს. ყველა საგნის გაერთიანება და დაკავშირება შეიძლება ბუნებასთან. ვაშლების დანახვაზე მოსწავლეებს ჰკითხავს რომელი ლექსი გაახსენდათ კლასგარეშე ლიტერატურიდან? ,,ვაშლი და შაქარაც” არ დააყოვნებს: ,,მაღლა ფოთლებში ელვარებს, ვაშლი სისხლივით წითელი…”- რამდენიმე ხმა ერთდროულად წამოიწყებს.
ბავშვები ნახავენ თუ რა განსხვავებაა ვენახსა და ხეივანს შორის. რა არის მტევანი, კუმპალი, აკიდო, ჩხა – ამასწინათ რომ ისწავლეს მოთხრობაში და უკეთ აღქმის მიზნით, ხატვის არც თუ ისე კარგად მცოდნე მასწავლებელმა დაფაზე დაუხატა. ახლა რთველსა და ყურძენზე გაიხსენებენ ლექსებს -აბა ვინ მეტი იცის?
,,ყურძენი დამწიფებულა, დახე, როგორ წითლად ღუის,
ჩქარა , ჩქარა რთველი თორემ კოღო, ბუზი თავს დაბზუის…” – გამხნევების მიზნით, პირველ ლექსს მასწავლებელი იტყვის.
ანგარიშშიც შეუძლიათ გაიწაფნონ. პედაგოგი ექსპრონტად შეადგენს ამოცანას:
– თუ გურამს მისცემენ 5 ატამს, ნინოს – 7-ს, ხოლო ქეთის იმდენ ვაშლს მისცემენ რამდენი ატამიც მისცეს გურამს და ნინოს ერთად, ჯამში რამდენი ხილი ექნება სამივე ბავშვს?
ახლა ფერებს არ იკითხავთ? ბუნებაზე საოცარი ფერთა გამის შექმნა, აბა, რომელ საღებავსა და პასტელის ფანქრებს შეუძლია? მასწავლებელი ბავშვებს ყურადღებას ფერებზე გაამახვილებინებს. ხილსა და მცენარეებში მოძებნიან გარდამავალ ფერებს. მაგალითად სრულიად განსხვავებული წითელი შეფერილობა აქვს ვაშლს, პომიდორს, შინდს… ქლიავის დანახვისას, თუ პედაგოგს გალაკტიონი უყვარს, აუცილებლად წაუკითხავს ბავშვებს შემდეგ ტაეპს: ,, გინახავთ ფერი დაბინდულ ქლიავის? – ეს ჩემი სამშობლოს მთებია!”
კიდევ სხვა მრავალი აქტოვობა ჩატარდება. ზოგი წინასწარ დაიგეგმება, ზოგსაც იქვე მოიფიქრებენ მასწავლებელი და ბავშვები. დღის ბოლოს, მრავალი ახალი ინფორმაციით დატვირთულ და სასიამოვნო განცდებით დაღლილ მოსწავლეებს თონეში გამომცხვარი ცხელ-ცხელი პურით, ყველითა და შარშანდელი სუფთა ღვინით – ორი ყლუპი შეიძლება, ჯანმრთელობააო- გაუმასპინძლდება ოჯახის უფროსი.
დასაძინებლად გამზადებულები, ,,ფეისბუქს” რომ შეავლებენ თვალს, უკლებლივ ყველა მოძებნის იმ პატარა ყოჩაღ და-ძმას, გლეხის ოჯახში თავს რომ დასტრიალებდნენ და თუ რამე არ გამოუვიდოდათ, ეხმარებოდნენ.
ღამით სოფელი რომ ჩაყუჩდება და მხოლოდ ჭოტის კივილი თუ ფრთხილი ძაღლების ყეფა გააყრუებს არემარეს, ორ, შთაბეჭდილებებისგან თავბრუდახვეულ ტკბილადჩაძინებულ ბავშვს ,,ფრენდ რიქვესთი” მიუვა.
