ეპიგრაფების კოლექციონერი

იყო დრო, ტუსკია ბრიტნი სპირსისა და ლინდა ევანგელისტას პოსტერებს აგროვებდა, ზოგს კედელზე აკრავდა თავის ოთახში და ზოგსაც საგულდაგულოდ ინახავდა მზის შუქისა და უცხო თვალთაგან მოშორებულ ადგილას. შეგროვებისა და შენახვის პრეისტორიული ღმერთი მარიონეტივით დააწოწიალებდა ქალაქიდან ქალაქში, ბუკინისტებთან, პრესის გამავრცელებლებთან თუ მასავით აცეტებულ კოლექციონერებთან, რომ გამოუკლებლივ შეევსო ის, რაც ცარიელი ეგულებოდა და ეს სიცარიელე – სიზმარშიაც ჩაყოლილი სიცარიელე – გულგვამს უჭამდა ხოლმე.

ამასწინათ ბიბლიოთეკის სამკითხველოში ვნახე.

– ტუსკი, რას ეძებ, ჯიგარო?

– ვაა, შენ აქ საიდან? მეიცალე მოკვდავებისთვის?

– კაი, ნუ ბლატაობ.

– მე არა, თქვენ ბლატაობთ, პრადვინუტები. ტელევიზორში გნახე კაი მოჭიმული სიფათით. ამ ვიღაცებს და რაღაცებს რომ აქებ ხოლმე, ასეთიო, ისეთიო, შეურიე ხოლმე ბაბუაჩემი, ხილად, ხილად შეურიე. უყვარდი შენ მაგას, მაგრამ ამაგის და სიყვარულის დავიწყება იცით ახლანდელმა ახალგაზრდებმა. ცოტას რომ წაიწევთ წინ, აღარ გახსოვთ უბრალო და სოფელში დაჩეჩქვილი ხალხი. ქალაქი რომ წამოგაზიდებთ, კი დაეშვებით მერე სოფლისკენ, მაგრამ წასულია უკვე ის სოფელი, თავის გზითაა წასული.

– კაი, ჩუ! ხო იცი, არ შეიძლება აქ ხმამაღლა ლაპარაკი.

– ყველამ თავისი მრევლი გააჩუმოს, რა! – სხარტი და მოსხეპილი პასუხით კმაყოფილი და შთაგონებულია ტუსკია, უცებ მეკითხება, – შენ რას შვრები, რამეს აკეთებ თუ დაყვინე?

აი, მაგ ბოლო სიტყვაზე სიბრაზე და თავბრუსხვევა მივლის. აქეთ-იქით ვიხედები – საკითხავებში თავჩარგული ხალხი განაგრძობს მშვიდ არსებობას, ჩემს თავში კი გადამწიფებული სიტყვები სკდომას იწყებენ. თავის ტკივილით წერა, წერა, როცა ათასი საქმე თავზე გაყრია, გვერდით ოთახში კი ხმაურია და ზარებიც არ წყდება ტელეფონში; როცა ყველაფერი გაღიზიანებს და ბრაზდები, სიტყვა სიტყვას რომ არ ეხიდება, რადგან დიდი ხნის უძრაობამ ფიქრს გადაგაჩვია. არა, ბოდიში მომითხოვია, უძრაობამ კი არა, დამქანცველმა მიწყდომ-მოწყდომამ აქეთ-იქით, ამღვრეული მდინარისგან მოჩეჩებულმა უამრავმა საქმემ, ვალდებულებებმა (არადა მესამე კურსზე ვალდებულებითი სამართალი იოლად ჩააბარე რიზოგრაფზე გადაბეჭდილი უხარისხო სახელმძღვანელოსგან მომზადებული კონსპექტით). რჩევები, რჩევები – სხვებისგან, საკუთარი თავისგან: უნდა წერო, ყოველთვის უნდა წერო და ყველგან უნდა წერო, სხვანაირად ჭირსაც წაუღია შენი სიცოცხლე. ხელ-პირს იბან, გძინავს, ჭამ, ტკბები და ისაქმებ – მაშინაც, ყოველ დღე, თუ გინდა რამე გამოვიდეს. მგონი ტონიო კროგერის შემქმნელმა თქვა ერთხელ, – არც ერთი დღე სტრიქონის გარეშეო. აი, ეგრე! თორე ნიჭი არაფერს არ ყოფნის, ჯიგარო, ნიჭს ისევე უნდა გალესვა, როგორც უხეში ბალახის მოსათიბად შემართულ ცელს, რომელსაც დიდი ხნის დებისგან პირი დაუბლაგვდა და ა. შ. და ა. შ.

– შენ რას შვრები, ტუსკი? – ვეკითხები პირგამშრალი და თვალებგაშტერებული.

– ეპიგრაფებს ვაგროვებ.

– რას?

– რაც გაიგე.

– შენი ამბავი რომ ვიცი, გექნება უშტი და უშქარი.

– კი, ბევრია. ზოგი ისეთი მხეცობაა, ერთ სახელმწიფოდ ღირს, პაპის სული ნუ წამიწყდება.

– ფორ იქზამპლ?

– ჰო, ახლა მაგას ჩაგიკაკლავ, ბიჭო, ზუსტად მაგ ჭკუაზე ვარ.

– მაინც-მაინც?

– კაი, ერთს გეტყვი ძმაკაცობის ხათრით, ოღონდ შენ უნდა გამოიცნო, რომელი წიგნის ეპიგრაფია.

– გამოუშვი.

ტუსკია მრავლისმთქმელად ჩაფიქრდება, ყელს მოიღერებს, ხმას ჩაიწმენდს და დუდუნით ამბობს:

– ამინ, ამინ გეტყვი თქუენ: უკეთუ არა მარცვალი იფქლისაი დავარდეს ქუეყანასა და არა მოკვდეს, იგი მარტოი ხოლო ეგოს; ხოლო უკუეთუ მოკვდეს, მრავალინ ნაყოფი გამოიღოს. იოანე, 12:24.

რამდენიმე წამს ვფიქრობ და ტვინის ნაოჭების დაუძაბავადაც ვრწმუნდები – არაფერი მახსენდება.

– არ ვიცი, ტუსკი, – მხრებს ვიჩეჩავ, – არ მახსენდება, რომელიმე წიგნის ეპიგრაფი იყოს ეგ ციტატა.

– კი, როგორ არა! – იღიმის ტუსკია, ყელი ისევ მოღერებული აქვს, ხმა ჩაწმენდილი და თითი შემართული:

– ზე ბრაზერს კარამაზოვ!