კლასი შეიძლება შემოქმედ ადამიანთა გაერთიანებად ვაქციოთ. ამ ადამიანებს სამყაროს გაუმჯობესების სურვილი გააერთიანებს. იდეის ხორცშესხმა მარტივია – საკმარისია მოიფიქრო საქმე, რომელიც შენი შთაგონების წყარო გახდება.
თუკი ინტერნეტის მმართველი Google-ის გამოცდილებას დავესესხებით, ვნახავთ, რომ ამ კომპანიის თანამშრომლები სამუშაო საათების 20%-ს განათლებასა და თავისუფალ შემოქმედებაზე ორიენტირებულ პროექტებს უთმობენ და არა თავიანთი პირდაპირი მოვალეობის შესრულებას. კომპანიის მესვეურებმა კარგად უწყიან, რომ შემოქმედებითი წვა დაკარგულ დროს არ ნიშნავს. სწორედ ეს ეხმარება Google-ს არასტანდარტული ამოცანების გადაჭრაში.
რატომ არ უნდა გაიზიაროს იგივე გამოცდილება სკოლამ, სადაც საკმაოდ რეალისტურია, სასწავლო დროის 20% შემოქმედებით პროექტებს დაუთმო? ეს დრო ქაოსად რომ არ იქცეს, აუცილებელია შემოქმედებითი ლაბორატორიის ორგანიზება. ადგილის, სადაც ბავშვები სხვა მოსწავლეებთან და მასწავლებლებთან ერთად შემოქმედებით პროცესში იქნებიან ჩართული, პროცესის შედეგად კი დასრულებულ პროდუქტს მიიღებენ.
ასეთი პროექტების ხიბლი სწორედ ის გახლავთ, რომ მიღებულ პროდუქტს პრაქტიკაში გამოიყენებ. ჩვენს გარშემო არსებული უამრავი პროდუქტი ხომ ისეთ შთაბეჭდილებას გვიტოვებს, თითქოსდა შემოთავაზებულ ვარიანტებს შორის მუდამ უნდა ვაკეთოთ არჩევანი, მაგრამ ცხოვრება გაცილებით საინტერესო ხდება მაშინ, როდესაც შენ თვითონაც შეგიძლია შექმნა და არა მარტო მომხმარებელი იყო.
სტივენ რიცი ნიუ-იორკის ერთ-ერთ ღარიბული რაიონში, სამხრეთ ბრონქსში ასწავლის. ერთხელაც ის არა მასწავლებლის, არამედ მამის პოზიციიდან დაფიქრდა და დაასკვნა, რომ თანამედროვე ბავშვებს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები არაჯანსაღი საკვების გამო უჩნდებათ. ერთადერთი გამოსავალი ჯანსაღი საკვების მოყვანა იყო, მაგრამ როგორ უნდა მოეხერხებინა ეს თვალუწვდენელ მეგაპოლისში?
სტივენმა თავის კლასში „მწვანე კედელი“ (დაპატენტებული როგორც Green living wall) შექმნა – სპეციალური სისტემა, რომელიც ბოსტნეულისა და მწვანილის მოყვანის შესაძლებლობას პრაქტიკულად ნებისმიერ პირობებში, ტრადიციული ნიადაგის გარეშე იძლევა. სტივენის მიერ ინიცირებულ ფერმერობაში უამრავი მოსწავლე ჩაერთო. მას მერე, რაც ბავშვებმა თესვისა და მოსავალიც აღების გრძელი გზა ერთად გაიარეს, „მწვანე ბრონქსის მანქანა“ უფრო სწრაფად ამუშავდა. თავისი ინოვაციური პროექტით მასწავლებელმა ადგილობრივი ხელისუფლებაც დააინტერესა, შემდეგ საქმეში ტექნოლოგები ჩართო და საბოლოოდ, ღარიბ უბანში მცხოვრებმა სკოლის მოსწავლეებმა საკუთარი ხელით მოყვანილი პროდუქტი ბაზარში გაასაღეს და ბავშვთა თავშესაფრებს დაეხმარნენ, ფერმერული გამოცდილება კი სხვა სკოლის მოსწავლეებს გაუზიარეს.
მალე სტივენის შემოქმედებითმა ლაბორატორიამ სოციალური მოვლენის სახე მიიღო და არაერთი ადამიანის ცხოვრება შეცვალა.
აი, კიდევ ერთი მაგალითი:
სიტყვა „დრონი“ – ამ შემთხვევაში უპილოტო საფრენი აპარატი – ფანტასტიკის ჟანრის ფილმებს გვახსენებს, სადაც ამ აპარატის მეშვეობით მტრის ბანაკს უთვალთვალებენ. სინამდვილეში კი, დრონებს მშვიდობიან პირობებშიც იყენებენ: სოფლის მეურნეობაში, მშენებლობასა და… განათლებაში.
ყოველდღიურობაში ყველაზე პოპულარული დრონი კვადრაკოპტერია, რომელზეც ფოტო ან ვიდეოაპარატურა მაგრდება. სწორედ მისი გამოყენება შეიძლება საგანმანათლებლო პროექტებში. შემოქმედებით ლაბორატორიაში მოსწავლეები დრონს აპროგრამირებენ, მუშაობენ გადაღებულ მასალაზე, ამზადებენ უჩვეულო ფოტოშეფასებებს, ორიგინალურ ვიდეორგოლებს სასკოლო მოვლენების შესახებ.
მაგრამ იმისათვის, რომ დრონი დააპროგრამო, მოსწავლეებს ტრიგონომეტრიის ზედმიწევნით ცოდნა სჭირდებათ. ტრიგონომეტრიის სწავლება გაცილებით საინტერესო და მიმზიდველი ხდება, როდესაც ზუსტად იცი სად და რატომ უნდა გამოგადგეს მოსაწყენი ფორმულები. ფლორიდელმა მასწავლებლებმა პეგი ბრუკინსმა და რაიმონდ ჯეიმსმა შეიმუშავეს ციკლი „მფრინავი ტრიგონომეტრია“, რომლის ფარგლებში მოსწავლეები დრონებს აპროგრამირებენ და საკმაოდ რთულ მათემატიკურ თემებს იოლად ითვისებენ.
კიდევ ერთი წარმატებული მაგალითი: სასკოლო ცხოვრების კლასიკაა – კედლის გაზეთი, რომელიც, სამწუხაროდ, პედაგოგებში საბჭოთა პერიოდთან ასოცირდება. არადა, ის ყოველთვის აქტუალური იყო და დღეს, უბრალოდ, ტრანსფორმირდა. კედლის გაზეთი სკოლის დერეფნებს აღარ ამშვენებს. მან ონლაინსივრცეში გადაინაცვლა და განუსაზღვრელი რაოდენების მკითხველი ჰყავს.
სკოლებში კომპიუტერული ტექნოლოგიების დამნერგავი, პიონერი ესტერ ვოჯიკი ჟურნალისტიკის კითხვის მდიდარი გამოცდილების მქონეა, რაც იმას ნიშნავს, რომ „არასერიოზული“ საბავშვო ჟურნალისტიკა კარგა ხანია გაცდა სკოლის კედლებს და საზოგადოებრივი რეზონანსი მოიპოვა.
„ყველა ჩემი მოსწავლე მუშაობს თავის ისტორიაზე. ზოგი ისტორია ძალიან სენსიტიურია სკოლისთვის, რაიონისთვის, ქალაქისთვის, რადგან აქტუალურ პრობლემებს ეხება. ეს საქმე ბავშვებისადმი დიდ ნდობას მოითხოვს – მათ უნდა მისცე იმის საშუალება, რომ თავად მოიპოვონ ინფორმაცია პირველწყაროდან, დაწერონ სტატია დამოუკიდებლად, ისე, როგორც შეძლებენ. სტატია იბეჭდება ონლაინ და ბევრი მნახველი ჰყავს, ბეჭდურის ტირაჟის კი სამი ათასს აღწევს“, – ამბობს ესტერ ვოჟიკი სტატიაში, რომელიც შერეულ სწავლებას ეხება.
ვოჟიკი ურჩევს მასწავლებლებს მეტად ენდონ მოსწავლეებს, მაგრამ მანამდე კარგად შთააგონონ, რომ მათი ნამუშევარი რაღაც თამაშის ნაწილი არ არის და ამ სტატიებს უფროსები წაიკითხავენ. ვოჟიკი წერს, რომ სტატიების მომზადების პერიოდში მასწავლებელი „ხაზზე“ უნდა იყოს. მოსწავლეს ნებისმიერ დროს უნდა შეეძლოს მასწავლებელთან დაკავშირება ტელეფონით, ელექტრონული ფოსტით. თუ მოსწავლე შეცდომას დაუშვებს, კატასტროფად არ უნდა აღიქვას. შეცდომა ცხოვრების ნაწილია და ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც ვგეგმავთ.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პირობა ის არის, რომ მოსწავლე ხშირად უნდა აღმოჩნდეს სიტუაციაში, სადაც ის საკუთარ თავზეა პასუხისმგებელი. მოსწავლეს ბევრი სირთულის გადალახვა მოუწევს, მაგრამ სამომავლოდ ეს წარმატების მიღწევაში დაეხმარება.
…ამ დროისთვის არსებობს უამრავი პლატფორმა პროგრამირებისთვის, რის გამოც ეს საქმე ყველასათვის ხელმისაწვდომი ხდება. Newtonew-ზე პერიოდულად ჩნდება ისეთი პროექტების განხილვები, როგორიც Scratch-ია – პლატფორმა ნორჩი პროგრამისტებისთვის. გაჯეტებით გატაცებული მოსწავლეებისთვის მასწავლებელს თამამად შეუძლია დამატებებზე მომუშავე შემოქმედებითი ლაბორატორიის გახსნა.
უფროსკლასელები უმცროსკლასელებს გამოცდილებას გაუზიარებენ, მოიგონებენ სერვისებს და თამაშებს, რომლებიც სწავლის პროცესს გაუმარტივებენ მათ. მასწავლებელს შეუძლია გეიმერების შეჯიბრი მოაწყოს, სადაც ჩართული იქნებიან ნორჩი სცენარისტები, მხატვრები, პროგრამისტები.
შემოქმედებითი ლაბორატორიები თანამედროვე სკოლის აწმყო და მომავალია. მოიფიქრეთ საინტერესო იდეა და გაერთიანდით მოსწავლეებთან ერთად მის გარშემო, რათა სამყარო, სადაც ცხოვრობთ, უკეთესი გახდეს.
